Samenvatting H1, 2 (2.1 tm 2.3), H4, H5,
H9, H10, H11, H14
PSYCHOLOGIE
EEN INLEIDING
Nina Verdult
Social Work
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1................................................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 2 (2.1 tm 2.3).............................................................................................................................. 10
Hoofdstuk 4................................................................................................................................................. 19
Hoofdstuk 5................................................................................................................................................. 27
Hoofdstuk 9................................................................................................................................................. 34
Hoofdstuk 10............................................................................................................................................... 41
Hoofdstuk 11............................................................................................................................................... 52
Hoofdstuk 14............................................................................................................................................... 60
Hoofdstuk 1
Perspectief sociaal werk, psychologie een inleiding
1
,Hoofdstuk 1 geest, gedrag en psychologische wetenschap
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie: afkomstig uit Oudgrieks. Studie van de geest.
Psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie de
wetenschap van gedrag en geestelijke processen.
- Het zijn zowel interne geestelijke processen (denken, voelen) als externe processen
(lachen, praten, lopen).
- De wetenschap is gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen
1.1.1 psychologie: het is meer dan je denkt
Psychologen werken in verschillende omgevingen en verrichten uiteenlopende taken uit. Zie
figuur 1.1 pagina 5 van het boek.
Er zijn 3 soorten psychologen, er bestaan wel overlappingen:
- Experimenteel psycholoog: kleinste groep, vormen onderzoek uit voor nieuwe
psychologische kennis. Werkzaam aan universiteiten waar ze ook lesgeven.
- Docenten psychologie: geven les aan studenten. Doen ook wetenschappelijk
onderzoek.
- Toegepast psychologen: gebruikten de kennis van de experimenteel psychologen.
Werken op uiteenlopende plekken, lossen problemen van mensen op.
Specialisaties in de toegepaste psychologie:
- Arbeids- en organisatiepsychologen: gespecialiseerd in aanpassingen aan
werkplekken.
- Sportpsychologen: helpen atleten hun prestaties en motivatie te verbeteren.
- Schoolpsychologen: deskundig op gebied van lesgeven en leren. De diagnosticeren
leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren.
- Klinisch psychologen en counselors: helpen mensen aanpassen op sociaal en
emotioneel gebied, bij relaties, carrière of opleiding. De opleiding in Nederland duurt
10 jaar en in België 5 jaar.
- Forensisch psychologen: leveren aan het wet- en rechtssysteem. Is nieuw. Mogen
dingen vaststellen en beoordelen.
- Omgevingspsychologen: proberen de interactie met onze omgeving en het milieu te
verbeteren.
- Gerontopsychologen: helpen ouderen hun gezondheid en welzijn te behouden en om
te gaan met hun leeftijd. Beoordelen ook het functioneren van ouderen.
1.1.2 psychologie is geen psychiatrie
Overeenkomst: psychiaters behandelen psychische stoornissen en sommige psychologen
ook.
Psychiatrie: medisch specialisme, maakt geen deel uit van psychologie. Hebben geneeskunde
en een gespecialiseerde opleiding. Richten zich op de behandeling van ernstige psychische
stoornissen, vanuit een medische invalshoek.
Psychologie bestaat het hele terrein van menselijk gedrag en geestelijke processen, de
opleiding is niet medisch van aard. Behandelen mensen vanuit een psychologische
invalshoek.
2
, 1.1.3 kritisch nadenken over psychologie en pseudopsychologie
Pseudopsychologie: niet-onderbouwende psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
Door kritisch na te denken ga je de psychologie en de pseudopsychologie onderscheiden.
6 vaardigheden voor kritisch te denken, elke vaardigheid is gebaseerd op een vraag.
- Wat is de bron? Is het wel feitelijke kennis, heeft de bron te maken met de bewering.
- Is de bewering redelijk of extreem? Je moet selectief zijn, anders neemt het te veel
tijd in beslag.
- Wat is het bewijsmateriaal? Belangrijkste richtlijn, het mag voor feiten geen
anekdotisch bewijsmateriaal zijn. Je hebt wetenschappelijk bewijsmateriaal nodig.
- Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias? Bias: vooroordeel, vertekening of
vervorming van een situatie, meestal op basis van persoonlijke ervaringen en
waarden. Soorten:
o Emotionele bias: oordelen op attitudes en gevoelens i.p.v. echte bewijzen.
o Confirmation bias: informatie die nadelig is negeren en alleen je goede
informatie neerzetten.
- Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden? Mensen geloven snel in gezond
verstand alleen een zorgvuldige analyse kan dingen bewijzen.
- Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig? Je kan
conclusies vanuit verschillende invalshoeken bekijken.
Paragraaf 2 wat zijn de 6 belangrijkste perspectieven van de psychologie?
Moderne psychologen vinden door Socrates, Aristoteles en Plato dat emoties het denken
kunnen beïnvloeden en dat onze waarnemingen slechts interpretaties zijn van onze
omringde wereld.
Niet alle moderne psychologie komt vanuit de Griekse psychologie. Want:
- Azië: verkenden het bewustzijn via meditatie
- Afrika: traditionele spirituele verklaringen
In de middeleeuwse samenleving stond ziel en geest apart van natuurwetten door de kerk.
Door de zes perspectieven kwam een snelle verandering van de psychologie. Elk perspectief
heeft een verklaring voor soort gedrag. De perspectieven zijn ook in combinatie te
gebruiken.
1.2.1 scheiding van lichaam en geest en het moderne biologische perspectief
Filosoof Descrates stelde in de 17de eeuw een scheiding tussen spirituele geest en fysiek
lichaam voor. Dit leidde tot de moderne psychologie. Hierdoor kwamen ontdekkingen over
de biologie van zenuwbanen. Hierdoor was aan te tonen dat dingen niet kwamen door
spirituele krachten.
Rationalisme: filosofiestroming, alleen denken om aan wetenschap of filosofie te doen (geen
zintuigen, Decrates).
Empirisme: waarnemen, ervaringen en experimenten.
Het moderne biologische perspectief
3
