Samenvatting
Samenvatting biologie H15 waarnemen VWO6
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting biologie H15 waarnemen VWO6
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 15 Waarnemen15.1 Zintuigcellen (SE)
Evenwichtszintuig
Evenwichtsorganen registreren hoe de stand van je hoofd is t.o.v. de richting van de
zwaartekracht en welke bewegingen je maakt.
Bestaat uit: (Bron 1, BINAS 87D)
- Centraal deel; vestibulum, gevuld met vloeistof; endolymfe
- Drie halfcirkelvormige kanalen met vloeistof; endolymfe.
De drie kanalen zorgen voor de informatie over draaibewegingen:
- Ja-knikken; bovenkanaal
- Hoofd van links naar rechts naar de schouder laten zakken; achterkanaal
- Nee-schudden; zijkanaal
Over rechtlijnige bewegingen krijg je informatie uit je beide maculae. Deze kleine
zintuigorgaantjes bevinden zich in het vestibulum.
Elk kanaal heeft aan de basis een knobbel met daarin zintuigcellen met lange zintuigharen.
Die haren steken in een geleiachtige massa (Cupula) die vrij heen en weer kan bewegen met
de endolymfe. Bij elke draaiing van je hoofd bewegen de wanden van de kanalen met daarin
de zintuigcellen en hun zintuigharen mee. De endolymfe blijft even staan en daarmee ook de
cupula. Deze beweegt als een klapdeur in de endolymfe t.o.v. de wand van het kanaal. De
zintuigharen buigen en de zintuigcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de
hersenstam (BINAS 88C).
Verwerking zintuiglijke informatie
Het evenwichtscentrum in de hersenstam ontvangt informatie uit ogen, gewrichten, pezen,
spieren en huid (Bron 4).
Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn receptorcellen die input van informatie mogelijk maken. Ze ontvangen
prikkels zoals druk en beweging, licht, geur en temperatuurverandering.
Adequate prikkel = Elk type receptor cel is gevoelig voor zijn eigen type prikkel (Bron 5).
Receptorcellen hebben over hun membraan een rustpotentiaal, een adequate prikkel leidt in
de cel tot een verandering van de membraanpotentiaal. Bij de membraanpotentiaal van
receptorcellen is een prikkeldrempel. Als deze is bereikt, dan vindt een volledige
depolarisatie van het membraan plaats (opent calciumpoorten) Calcium stroomt naar
binnen en de receptorcellen lozen een exciterend neurotransmitter in een synaps met een
sensorisch neuron.
Hoe sterker de prikkel bij de receptorcel, hoe meer neurotransmitter vrijkomt. Dus een
hogere frequentie van impulsen in het sensorisch neuron.
Verdoofd
Adaptatie = Gewenning.
Door langdurig prikkelen boven de prikkeldrempel kan de prikkeldrempel van een receptor
cel omhoog gaan. De receptor cel reageert dan minder op de adequate prikkel. In het ene
type receptor cel zal dit sneller optreden dan in de andere receptor cel.
, 15.2 Het gehoorzintuig (SE)
Buitenoor en middenoor
De oorschelp vangt geluidstrillingen op en geleidt ze via de gehoorgang het oor in.
Buitenoor = Oorschelp + gehoorgang (Bron 6, BINAS 87D)
Bij zachte geluiden draai je de oorschelp naar de geluidsbron toe, mensen met een slecht
gehoor brengen hun hand achter de oorschelp voor beter 'ontvangst'.
De trillingen bereiken aan het einde van de gehoorgang het trommelvlies (=sluit gehoorgang
af van het middenoor). Het trommelvlies trilt mee met de lichttrillingen. Dat gaat goed als de
luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk is.
(In vliegtuig is dit niet het geval) Het trommelvlies kan onder spanning komen te staan. De
drukverschillen tussen buitenoor en middenoor los je op via de buis van Eustachius (= loopt
van middenoor naar keelholte). Door te slikken gaat het klepje van de buis in de keel even
open en de over- of onderdruk in het middenoor verdwijnt.
Verkoudheid en oorontsteking hebben nadelig effect op transport Een deel van het geluid
verplaatst zich via de beenderen naar de schedel. Dat deel hoor je nog steeds als je heel
verkouden bent.
In het middenoor zijn drie gehoorbeentjes verbonden met het trommelvlies:
- Hamer
- Aambeeld
- Stijgbeugel
Deze beetjes versterken de trillingen van het trommelvlies. Na deze mechanische
versterking gaan de trillingen naar het binnenoor.
Binnenoor
De trillingen van de stijgbeugel brengen via het ovale venster (=membraan in de wand van
het slakkenhuis) de vloeistof in het slakkenhuis in trilling. Het ovale venster is kleiner dan het
trommelvlies, wat tot extra versterking van trillingen leidt.
Een doorsnede van het slakkenhuis laat zien dat het drie opgerolde kanalen bevat (Bron
6/7).
- Twee grootste kanalen: Voorhoftrap Vormen één doorlopend kanaal
dat
Trommelholtrap van het membraan van het ovale
venster naar het midden van het
slakkenhuis loopt en terug naar een
andere plek: het membraan van
het ronde venster.
De membranen aan het begin en eind van het kanaal werken als drukventielen die het
mogelijk maken dat de vloeistof beweegt en trillingen zich kunnen verplaatsen.
- Kleine kanaal: Slakkenhuisgang Bevat endolymfe. Deze vloeistof
bevat K+ ionen, verantwoordelijk
voor het depolariseren van de
zintuigcellen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaureenJette. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen