Par. 2 Sociale ongelijkheid: op basis van verschillen wordt er onderscheid gemaakt tussen mensen.
Er zijn drie aspecten van sociale ongelijkheid:
- Op basis van nature- (aangeboren eigenschapen) of nurture-eigenschappen (eigenschappen
verworven door socialisatie);
- Consequenties voor maatschappelijke positie – er wordt betekenis gegeven aan de
verschillen.
- De verschillen leiden tot ongelijkheid:
o Verdeling van schaarse zaken. Oorzaak hiervan is de verdeling van macht doordat
mensen met meer macht meer hulpbronnen hebben;
o Ongelijkheid in waardering;
o Ongelijkheid in behandeling.
Ongelijke verdeling van bezit leidt tot verschillen in bijvoorbeeld kennis en inkomen.
Ongelijke verdeling van status leidt tot verschillen in waardering en behandeling.
Sociale stratificatie: de verdeling van de maatschappij in groepen (sociale lagen) waartussen sociale
ongelijkheid ontstaat.
Maatschappelijke ladder: rangorde van de sociale lagen. Beroepsprestigeladder: rangorde op basis
van status van het beroep. Een verdeling op basis van inkomen en macht is ook mogelijk. Door
positietoewijzing en -verwerving kan iemand van beroep veranderen en ontstaat er sociale
mobiliteit.
Positietoewijzing: de maatschappij bepaalt welke positie iemand/een groep heeft, ze kunnen er zelfs
niks aan veranderen. Positieverwerving: door prestaties te leveren komt iemand op een hogere plek
op de maatschappelijke ladder.
In een gesloten samenleving is er weinig sociale mobiliteit, in een open samenleving veel meer.
Par. 3 Paradigma’s over sociale ongelijkheid
Het functionalisme-paradigma stelt dat sociale ongelijkheid niet per se een probleem is, maar
dat de verschillen tussen mensen juist een functie hebben. Herbert Gans zag voordelen van
armoede:
- Voor het kapitalistische systeem is het goed dat er mensen zijn die laagbetaald werk doen;
- Arme mensen zorgen voor werkgelegenheid (schuldhulpverleners etc.);
- Zij zorgen voor vraag naar goedkope producten;
- Zij dienen als waarschuwing voor rijke mensen.
Het functionalisme kijkt dus meer naar de structuur (kapitalistisch systeem) dan naar actoren.
Het conflict-paradigma stelt dat ongelijkheid ingebakken in de samenleving zit. Marx stelde
dat de mensen zonder kapitaal alleen arbeid kunnen leveren aan mensen met kapitaal en dat zij
worden uitgebuit door de bezittende klasse. De verschillen tussen rijk en arm worden alleen maar
groter.
Het sociaal-constructivisme-paradigma (interactionisme) onderzoekt de sociale wereld van
mensen die uit gedachten en ideeën bestaat. Verschillen tussen personen leiden tot verschillen in
waardering en dus sociale ongelijkheid. Ongelijkheid is dus gebaseerd op interactie tussen mensen.
Het rationele-actor-paradigma stelt dat ieder zijn eigen belang najaagt dus dat sociale
ongelijkheid een gevolg van eigen keuzes is. Adam Smith stelt dat sociale ongelijkheid het gevolg van
persoonlijk handelen is, maar dat er geen maximale ongelijkheid mag ontstaan. Mensen moeten ook
medelijden kennen.
http://maatschappij-wetenschappen.nl/vwo/vwo-h10/3adamsmith/ (Vergeet niet ook de video met uitleg
over theorie van Adam Smith te bekijken op deze pagina)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jrva. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.