Spelling en stijl
Spelling
Werkwoordspelling: Als de stam eindigt op één van de medeklinkers uit ‘t fokschaap of ‘t
kofschip schrijf je stam + te(n). Anders schrijf je altijd de(n).
Bij zwakke werkwoorden als verven en verbazen verandert de v en z aan het eind van de
stam in een f of een s: ik verf, ik verbaas. In de verleden tijd krijgen ze echter de(n) (ik verfde,
ik verbaasde) omdat in het hele werkwoord een z en een v staan.
Werkwoorden verleden tijd:
Sterke werkwoorden: veranderen van woord, dus lopen wordt in de verleden tijd liepen.
Zwakke werkwoorden: als de stam eindigt op een van de medeklinkers uit ‘t kofschip of ‘t
fokschaap schrijf je stam + te(n). Anders schrijf je altijd de(n).
Werkwoorden voltooid, gebiedende wijs
Voltooid: langer maken of ’t kofschip gebruiken om de laatste letter te bepalen
Gebiedende wijs: zo kort mogelijk schrijven
Werkwoorden uit het Engels
Vervoegen volgens de Nederlandse regels. ’t Kofschip als ezelsbruggetje is ook hier
toepasbaar. Af en toe extra -e in de vervoeging voor goede uitspraak. Bijvoorbeeld bij timen.
Samenstellingen
Je schrijft geen tussenletter
- Wanneer het eerste deel een zelfstandig naamwoord is met een meervoud op -s (of
op -(e)n en -s). Dus: groentesoep (groentes en groenten), ruimtegebrek,
secondewijzer
- Het eerste deel is de enige in z'n soort: zon, koningin, maan, Dus: maneschijn,
zonnescherm, Koninginnedag, Onze-Lieve-Vrouwekerk
- Het eerste deel van de samenstelling heeft geen meervoud: tarwe, rogge Dus:
tarwebrood, roggebrood, erezaak, eremedaille
- Het eerste deel van de samenstelling is:
Een bijvoeglijk naamwoord: rodekool, platteland, hogeschool
Een werkwoord: huilebalk, spinnewiel, knorrepot
Een versterkend woord: beregoed, reuzeplan
- Het woord is geen samenstelling (maar een versteende uitdrukking). bullebak,
duimelot, apekool, kattebelletje (briefje), ruggespraak, schattebout, madelief,
spillepoot, zinnebeeld
Meervoud
- Als het woord uit meerdere lettergrepen bestaat en de klemtoon valt niet op het
laatste gedeelte van het woord, dan moet je bij de laatste lettergreep de medeklinker
niet verdubbelen -> monniken, perziken, haviken
- Woorden op –ee kunnen zowel op –s eindigen als op –ën -> zeeën, abonnees
- Soms schrijf je bij het meervoud een –'s. Dat doe je dan om een verkeerde uitspraak
te voorkomen. Bij woorden die eindigen op een heldere klinker: -a, -i, -o, -u of –y
schrijf je een –'s -> lama’s, auto’s, baby’s
, - Let op: woorden die eindigen op –ay, -ey of -oy of –eau schrijf je wel met een -s aan
het woord vast. Je kunt het namelijk niet verkeerd uitspreken -> cadeaus, sprays,
cowboys
- Woorden op een –ie zijn een beetje lastig. Ze kunnen zowel op –s eindigen als op –
(ë)n.
Als de klemtoon wèl op de laatste lettergreep valt, krijg je wèl –en aan het woord
vast. Industrie – industrieën/ knie - knieën
Als de klemtoon niet op de laatste lettergreep valt, krijg je geen extra -e, maar komt
het trema op de laatste -e. porie – poriën/ bacterie – bacteriën
- Bij het meervoud van een afkorting krijg je -'s. cd’s, dvd’s
Trema/apostrof
- Als het eerste deel van een samenstelling eindigt op een klinker en het tweede deel
begint met een klinker, zet je een streepje om te voorkomen dat die twee klinkers
samen 1 klank vormen. Het is auto-ongeluk, radio-omroep en na-apen.
- Woorden die eindigen op -achtig krijgen een streepje: zebra-achtig
- Als het woord geen samenstelling is, gebruik je een trema: poëzie, zeeën,
coördinatie, financiën. In cijfers en getallen gebruik je een trema: tweeënvijftig,
drieëntachtig.
- NB Latijnse en Franse woorden die eindigen op -ei, -eus, -eum, en -ien krijgen geen
trema: museum, opticien, petroleum.
- Een apostrof gebruik je:
Als je letter(s) weglaat: ‘s nachts,’t fokschaap
Om een verkeerde uitspraak te voorkomen: auto’s. piano’s, alinea’s
In een tweede naamval die eindigt op een sisklank: Floris’ schrift, Beatrix’ verjaardag,
Mulisch’ boek
In bepaalde combinaties van letters: NEC’er, AOW’er, KPN’er en vwo’er (maar het is
havoër)
Vaak fout gespelde woorden
Abonnee Burgemeester
Accelereren Burgerlijk
Accessoires Cadeau
Accommodatie Cafés
Adellijk Camoufleren
Agressief Cappuccino
Althans Carrousel
Aluminium Chagrijnig
Aperitief Comité́
Appartement Conciërge
Applaudisseren Consciëntieus
Baby’s Coup/coupe
Barbecue Crèche
Begrafenis Daarentegen
Begroeiing Diarree
Blocnote Dichtstbijzijnd
Boeddhistisch Dieet
