Hierbij bied ik mijn samenvatting aan van het vak rechtspsychologie. De samenvatting bevat een samenvattig van alle literatuur, alle hoorcolleges en werkgroepen. Een zeer uitgebreide samenvatting die een goede voorbereiding is op je tentamen
Een mooie uitgebreide samenvatting, maar de zinnen lijken wel opgesteld alsof de schrijver alleen zelf begrijpt wat er staat. Ik kon beter uit het boek leren dant uit deze samenvatting, heel erg spijt van mij aankoop! Bij stukken die wel begrijpbaar zijn, zijn deze klakkeloos overgetyprt uit het boek. geen samenvatting dus
Rechtspsychologie
Week 1
Hoofdstuk 1
Taken van rechtspsychologen:
- De studie van het recht als gedragstechnologie
- De studie van gedrag dat onder invloed van het recht staat of zou moeten staan
Psychologie houd zich bezig met hoe mensen zich gedragen en welke invloeden zij daarbij
ondergaan. Rechtspsychologie houd zich bezig op het gebied van juridisch spectrum.
Overeenkomsten tussen rechtspsychologie en rechtswetenschap:
- Spreken in termen van individueel gedrag en over concrete zaken
Verschil:
- Rechtswetenschap is een normatieve wetenschap, hoe zou met moeten zijn
- Rechtspsychologie houd zich bezig met descriptie, hoe steekt het leven in elkaar en hoe
regels feitelijk een rol spelen
Psychologie levert vaak aanvulling op aan rechtswetenschap. Zij kunnen aangeven als bepaalde
rechtsregels die beoogde toestand willen bereiken mislukt.
Verschil rechtspsychologie en forensisch psychologie:
- Wortels van psychologie in psychologische functieleer (deel dat gaat over algemeen
menselijke functies als waarnemen, herinneren en beslissen). Voornamelijk empirisch
onderzoek.
- Forensisch komt voort uit klinische psychologie (gaat over afwijkend gedrag van individuen).
Zij verrichten ook advieswerk zoals of een persoon toerekeningsvatbaar is. weinig empirisch
onderzoek.
Geschiedenis
Grondlegger van rechtspsychologie: William Stern. Gericht op algemene principes die het menselijke
herinneringsvermogen sturen. Dit paste hij toe op getuigenverklaringen. Wirklichkeitsversuche (mock
crimes): ruzies die door onderzoekers in collegezaal werden in scene gezet en studenten als getuige
fungeerden. Gaf aan dat onmiddellijke verklaringen beter zijn. hij was ook nog een
getuigendeskundige voor duitse rechtbanken. in duitse rechtspraak kregen psychologen en
getuigendeskundige een vaste rol toegewezen.
Hugo Münsterberg zorgde voor rechtspsychologie dat psychology against law werd. Hij maakte de
juristen eigenlijk zwart en noemde hen dom. Jurist John Wigmore veegde vloer met hem aan.
In Nederland
Begin van rechtspsychologie in zomer 1909 toen Simon van der Aa een wirklichkeitsversuch voerde in
collegezaal. Er kwam iemand binnen die ruzie kreeg met hoogleraar. Studenten moesten opschrijven
wat ze letterlijk hadden gezien. beschrijvingen liepen uiteen. Simon demonstreerde de
feilbaarheid van getuigenverklaringen, ofwel getuigen zijn onbetrouwbaar. Dit was eerste onderwerp
van rechtspsychologie. 1977 kwam een theorie over rechterlijke beslissingen. Onderzoek naar
rechterlijke beslissingen. Er ontstonden handboeken over de Nederlandse rechtspsychologie.
Publicatie van dubieuze zaken (van Koppen) zorgde voor commotie aangezien ze fouten die
rechterlijke besluitvorming maakten gingen benoemen. Van Koppen besteedde aandacht aan de
tunnelvisie van politie, OM en rechters die het bewijs vergaren, selecteren en wegen. PVOV
, programma versterking opsporing en vervolging. PP voor OM. Bedoeling was oa
tegenspraak echter tijd- en capaciteitsgebrek. CEAS(politiefunctionarissen konden met
gewetensnood een kans geven om zaken waarin zij twijfelden over schuld van verdachte voor te
leggen aan onafhankelijk commissie) werd vervangen door ACAS(procureur-generaal bij hoge raad
adviseert over de vraag of een vooronderzoek om tot een herzieningsaanvraag te komen moet
worden voorgesneden. Hierin zitten niet alleen juristen maar ook deskundigen). Echter ligt drempel
bij ACAS voor onschuld nog te hoog, weinig veroordeelden hebben geld voor inhuren deskundige of
potentieel novum te rapporteren. ACAS gaat niet over of veroordeelde onschuldig is maar kijkt of
hoge raad tot herziening zou moeten besluiten. beperkte functie.
,Rechtspsychologen doen dus niet alleen onderzoek maar zijn ook getuigendeskundigen in straf- en
civiele zaken.
Routes van het recht
Inhoud van dit boek vormt een remedie tegen vele fouten en psychologische valkuilen die ons
inmiddels welbekend zijn.
Hoofdstuk 2 klassieke experimenten in de rechtspsychologie
Klassiek experimenteel ontwerp: voormeting, nameting en daartussenin bij de experimentele groep
een manipulatie (interventie): bij andere groep, controle groep, blijft manipulatie achterwege.
Nauwkeurig richten op specifieke effecten leidt tot hogere interne validiteit (mate waarin causale
conclusie gerechtvaardigd is, kwaliteit) van experimenten. Echter is externe validiteit
(generaliseerbaarheid) beperkt. Externe kan toenemen als experiment vaker word gedaan met
verschillende varianten. Word vaak in laboratorium uitgevoerd. Quasi-experimenten wijken af van
het klassieke design. Element randomisering en meerdere experimenten van belang voor validiteit.
Deur-studie waarbij er een persoonswisseling komt. word merendeels in praktijk uitgevoerd.
Validiteit vaak lager omdat minder controle mogelijk is op onafhankelijke variabele.
9 belangrijke rechtspsychologische experimenten:
- Suggestie en invloed van post-hoc informatie: experiment van Loftus met botsende auto’s:
na allerlei subtiele invloeden zijn getuigen feilbaar. 3 experimenten. Eerste twee werden
zeven korte filmpjes aan 45 studenten getoond die aanrijdingen van twee auto’s lieten zien.
deel studenten kregen de vraag about how fast were the cars going when they contacted
each other? Andere studenten kregen dezelfde vraag maar contacted werd vervangen door
hit, bumped, collided of smashed. Bij contacted werd gemiddeld 31,8 mijl/h gezegd en bij de
anderen 40,8. vorm van vraag kan antwoord van getuigen beïnvloeden.
Tweede experiment hetzelfde filmpje aan studenten laten zien. 50 studenten kregen vraag
about how fast were the cars going when they smashed into each other? 50 studenten
dezelfde vraag maar smashed werd hit. 50 studenten kregen geen vragenlijst. Week later alle
studenten vraag did you see any broken glass (was niet zichtbaar op filmpje)? Studenten
zonder vragenlijst 12% en studenten met vragenlijst smashed 32%.
Derde experiment personen kregen dia’s te zien van ongeluk met auto (Detsun) en persoon.
De helft kreeg dia’s met voorrangsbord en helft stopbord. Ene groep kreeg vraag did another
car pass the red datsun while it was stopped at the stop sign? Anderen dezelfde vraag maar
dan met voorrangsbord. Voorderest waren vragenlijsten hetzelfde, ene deel misleidende
vragen en andere deel niet. Zonder misleidende vragen slaagden ¾. Met misleidende vragen
½ of zelfs minder.
Conclusie: door achteraf misleidende informatie te geven kan het geheugen van een
getuigen veranderen. Dit zie je terug in praktijk waarbij ze met verschillende invloeden
aanraken na misdrijf. 15 tot 20 % laat zich misleiden door misleidende informatie.
- Veranderingsblindheid: de deurstudie. Vermogen van mensen om veranderingen in (dingen
die je ziet) visuele informatie te detecteren. Een man legde voorbijganger uit hoe hij ergens
kon komen. werden geduwd door twee mannen met deur in handen en voorbijganger
wisselde van plek met één van de mannen die deur droeg toen het zicht even verdween van
de uitlegger. Uitlegger werd gevraag of hij iets opmerkte maar merendeels had de uitlegger
niet door dat er een andere voorbijganger stond dan voor de deur. veranderingsblindheid
(change blindless).
iets ander onderzoek later. Studenten konden zich bij een balie bij een persoon inschrijven
om mee te doen met een experiment. Ze kregen formulieren om in te vullen. De persoon
bukte zo dat hij uit zicht was en kwam andere persoon weer te boven achter de balie. De
studenten hadden dit vaak niet door.
Andere studie liet twee groepen naar inbraak kijken. Ene groep kreeg va te voren te horen
dat ze goed moesten opletten omdat ze achteraf werden getest. 65% herkende de
verwisseling van de inbreker. Bij de groep waar die niet werd vermeld merkte 13% de
, verwisseling. veranderingsblindheid komt vaak voor als mensen informatie op een
oppervlakkige manier encoderen.
- Valse bekentenissen: het Alt-toets-experiment van Kassin en Kiechel. Onder welke
omstandigheden gaat men over tot bekennen van iets dat zij niet hebben gedaan en
wanneer gaan zij het internaliseren (gaan ze zelf geloven dat zij het hebben gedaan).
personen in koppels van twee een reactietijdentest waarbij ene letters opnoemt en de ander
het intypt. Ene groep hoge voorleestempo en andere groep laag. Één van het koppel was
medewerker van experiment (confederate). Men mocht Alt-toets niet indrukken. Vervolgens
deed pc niet meer en kwam persoon gestrest binnen en vroeg aan confederate of hij iets had
gezien. Vooraf aan confederate iedereen ontkennend. In helft van gevallen zei die niks en
andere helft zei die het te hebben gezien. Als ze aangaven het hadden aangeraakt moesten
ze dit ondertekenen. Later kwam een confederate binnen die vroeg wat erwas gebeurd
(internaliseren). 69% bekende, 28% internaliseerde, 9% wist details te verzinnen van het
voorval. Na vals bewijs tonen nam het aantal bekenden personen toe. Het internaliseren
gebeurde niet bij lage tempo, wel bij hoge tempo 44%. risico bij verhoren met
verschillende technieken door het aantonen van vals bewijs zal men sneller overgaan tot
valse bekentenissen. men moet niet tijdens verhoor bekentenis verkrijgen maar waarheid
achterhalen. Kritiek op het experiment, generaliseerbaarheid. Omstandigheden verschillen
bij strafzaak aangezien daar echt iets op het spel staat. Bij experiment niet.
- Commissies in het geheugen crashing memories en het probleem van source monitoring: het
geheugen oer waarnemingen met informatie die achteraf wordt gegeven og die door de
woordkeuze in een vraag gescholen ligt, een herinnering kan worden gekleurd of aangepast
(perifere details). Mensen beweerden beelden te hebben gezien van een ongeval waarvan
helemaal geen beelden waren.
- Simpele pseudo-herinneringen: het Deese-Roediger-McDermott-paradigma: men word
gevraagd een rijtje woorden te leren die een beetje in dezelfde genre zitten zoals slapen,
rusten kussen en nacht. Het lokwoord is dan dromen (critical lure. Woorden die ze moesten
zijn geassocieerd aan dromen maar dit woord stond niet op de lijst). Als men word gevraagd
de lijst op te noemen noemen ze vaak ook het critical lure. Dit opnoemen van het lokwoord
word als pseudo-herinnering genoemd. Eerste studie: 6 series woorden konden personen
40% het lokwoord herinnerde en 77% woord herkende. Tweede studie: 55% herinnerde zich
en 77% herkende. Hier waren meer lijsten dan eerste studie.
Verklaring accepteren lokwoord:
1. Activation/monitoring-theorie: associatie van woordlijsten activeert lokwoord. En source
monitoring error, iemand weet niet meer of hij het uit de woordenlijst had het woord of
ergens anders vandaan (bronverwarring)
2. Fuzzy trace-theorie: de letterlijke spoor (kenmerken van de ervaring (woordenlijst)
worden vastgesteld) en algemene spoor(lokwoord) die beter achter blijft in geheugen
terwijl de ander meer vervaagt.
Kritiek op experiment omdat dit niet te vergelijken is met bijv seksueel misbruik.
- Compliance het experiment van Asch naar groepsconformiteit bij het schatten van
lijnlengtes: veel mensen zijn geneigd aan meerderheidsstandpunt aan te passen.
Proefpersonen werden gevraagd de lengte van een getoonde lijn te matchen met een lijn
van de drie lijnen die werden getoond op referentiekaart. Er was één echt onwetende
proefpersoon in het spel van de 9. Onwetende persoon mocht als laatst keuze vastleggen.
Onwetende nam dezelfde beslissing elke keer.
- Gehoorzaamheid: het milgram-experiment met elektrische schokken: echte proefpersoon
leraar en leerling confederate. Leraar moest schokken toedienden aan leerling bij fout
antwoord. 65% tot einde door met hoogste schokken.
- Effect van dossierkennis vooraf op het bewijsoordeel van rechters: het onderzoek van
Schünemann: mensen blijven soms vasthouden aan eigen mening ondanks dat informatie
iets anderss zegt belief perseverance. Rechters kregen bij het vaststellen van schuld bij
, verdachte eerst informatie die duidelijk maakte dat persoon schuldig was. tweede groep
kreeg minder overtuigend info over schuld van verdachte. Eerste groep dus ook hogere %dat
persoon schuldig was. oordeel van rechters worden gemaakt door dossier die voor zaak al
bekend is.
Hoofdstuk 20
Structuur van het proces van het beoordelen van bewijsmiddelen en hoe rechter tot oordeel en
overtuiging komt. bayesiaanse bewijswaardering vind dat de rechter bij aanvang van de zaak een
zekere initiële kans is dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan. Daarnaast heb je de
conditionele kansen op het bewijsmiddel. De conditionele kans op bewijsmiddel als verdachte het
ten laste gelegde WEL heeft begaan. En de conditionele kans op het bewijsmiddel als verdachte het
ten laste gelegde NIET heeft begaan. Die drie kansen samen Regel van bayes. Dit leid tot de finale
kans dat verdachte het ten laste gelegde heeft begaan. Deze methode is helaas onjuist. Dit gaat de
auteur later uitleggen.
Structuur van het strafrechtelijk bewijs
Taken rechter:
1. Nagaan of de door de OvJ aan de verdachte ten laste gelegde feiten door de verdachte zijn
gepleegd. Is soms moeilijk vast te stellen als de verdachte niet meewerkt en het bewijs niet
duidelijk is. dan moet de rechter de overtuiging krijgen dat de feiten zijn begaan. Als hij de
overtuiging heeft schuift hij de vergezochte bewijs terzijde beyond reasonable doubt.
2. Nagaan of dat strafbaar is en of de verdachte zulks kan worden toegerekend.
3. Welke straf moet worden opgelegd.
Positieve en negatieve argumentatie
OM schetst verhaal waaruit blijkt dat verdachte schuldig is.
Positieve argumentatie (rijmbaarheidsvereiste): feiten moeten rijmbaar zijn met het verklaar dat OM
verteld. De feiten moeten dus in het verhaal passen.
Negatieve argumentatie (geen-alternatief-vereiste): de feiten niet rijmbaar zijn met enig ander
verhaal waarin verdachte het ten laste gelegde NIET heeft begaan. Anderen verhalen uitsluiten
voordat de verdediging over andere mogelijkheden begint. De verdediging kan als andere verhalen
niet worden uitgesloten en andere versie vertellen.
Argumentatie noodzaak negatieve argumenten:
- Drogreden van het negeren van een alternatieve verklaring: als hij niet de negatieve
argumenten aanbrengt. Hierdoor geef je de verdediging ruimte om eigen verhaal in te
brengen. Om dit te voorkomen een feit benoemen die alleen in hun eigen OM verhaal past.
Verhaal en verankering. Er is een verhaal en er komen subverhalen vanuit verdediging totdat
er geen alternatief verhaal meer mogelijk is.
Negatieve argumentatie is in principieel niet mogelijk, maar praktisch vaak stilzwijgend geaccepteerd
Je kunt niet uitsluitend aantonen dat er geen enkel ander verhaal mogelijk is dat de feiten dekt
aangezien dat oneindig door kan gaan. Bij betrapping of op heterdaad is er vaak amper sprake van
negatieve argumentatie.
Het kan zo zijn dat een getuigen bijv denkt de verdachte te hebben gespot en het overeenkomt met
de feiten die worden genoemd positieve argumentatie. Als advocaat niet met iets beter komt
volgt niet gelijk dat de verdachte de dader is. er is dan namelijk sprake van de drogreden van het
negeren van een alternatieve mogelijkheid.
Onwaarschijnlijk
Is de mate waarin de feiten bij alternatieve verhalen past zo onwaarschijnlijk dan kan de rechter het
verhaal opzij schuiven. Rechter beslist hierover en het is dus onafhankelijk van de rechter. rechter
hakt de knoop door als het niet prima facie te zien is wat waar is. rechter moet wel motivering
vermelden.
Statistische argumentatie: de deur op een kier
Met statistieken argumenten naar voren brengen bijv 200 van deze koevoet zijn verkocht. met
statistieken kan je aangeven dat het onwaarschijnlijk is dat hij iets heeft gepleegd maar je sluit het
niet helemaal uit. Met statistieken geven ze toe dat het verhaal van de opponent niet van a tot z
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maximebanastasia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
