‘heeft de sociologie een toekomst?’- Gebleek & Vos
Samenvatti ng
Stelling Gebleek en Vos: de sociologie moet ervoor kiezen om de primaire sociale orde tot haar
onderzoeksobject te nemen. En wil uitleg geven over belangrijkste verschil tussen de primaire sociale
orde en de markt.
PSO moet bestudeerd worden in de sociologie, maar dan wel die van de huidige samenleving, dus in
context van de rest van het OMOP. Wederkerigheid is op veel plekken, buurtgenoten, collegas, zelf
onder vreemden, als deze elkaar met respect behandelen. Moet zich focussen op sociale welvaart en
kan zo grotere en belangrijke rol krijgen.
Primaire sociale orde: Wederdienst over tijd uitgesmeerd-> uitgestelde ruil/wederkerigheid. Wat
geruild wordt heeft meestal het karakter van hulp of van giften. Niet calculerend; : ze zijn vaag over
het moment waarop iets wordt terugverwacht, en ze maken zich weinig zorgen over de precieze
waarde van wat wordt terugontvangen. Deze niet calculerende houding wordt zelfs verwacht en op
prijs gesteld. Als de ander erop staat om zo gauw mogelijk iets terug te geven, wordt dat als
onaangenaam ervaren. Waardevol van zichzelf. primaire sociale orde daarentegen voorzien op zich in
specifieke sociaal-emotionele behoeften, zoals: de behoefte om ergens bij te horen, om elkaar te
waarderen, om elkaar gemakkelijk te begrijpen, en om voor elkaar te zorgen. Uit de aard van deze
behoeften volgt dat wederkerigheidsrelaties altijd veel langduriger van aard zijn dan directe
ruilrelaties. Ontevredenheid leidt niet snel tot 'exit', maar in ieder geval eerst altijd tot
herstelpogingen ('loyalty').bron van sociale welvaart. Sociologie wordt hiermee een conditioneel-
normatieve wetenschap.
-> Net zoals de economie zou de sociologie dan tot conditioneel-normatieve uitspraken
kunnen komen, in de trant van: 'Als de overheid sociale welvaart nastrevenswaard vindt, dan
zou ze met betrekking tot maatschappelijk probleem X het beleid Y moeten voeren om de
primaire sociale orde beter te laten werken'." Daarmee zou dan de grondslag zijn gelegd voor
een sociologische bijdrage tot de sociale politiek, een bijdrage die Van Doom zo onmisbaar
achtte.
primaire (spontane) sociale orde: bestaat al lang, zijn de persoonlijke wederkerige relaties. Hiervoor
had Hayek niet veel ook.
Markt: In dit type relaties verwachten mensen van elkaar dat ze calculerend zijn en resultaatgericht
(onpersoonlijk). Wederdienst gebeurd onmiddellijk (of op afgesproken tijdstip)-> directe ruil.
Instrumenteel-> gaat om de opbrengst, hierom wordt ook gemakkelijk van relatie gewisseld (exit).
Bron van economische welvaart. Economie is een conditioneel-normatieve wetenschap.
de secundaire (spontane) sociale orde: markt (bestaat pas recentelijk, vandaar secundair).
Adam Smith had als inzicht het najagen van het individuele eigenbelang ten goede kan
komen aan het collectieve belang (de onzichtbare hand). Hayek liet in de 20e eeuw zien hoe zo’n
onzichtbare hand kan werken in de markt: het is een uiterst efficient systeem voor het bij elkaar
brengen van informatie die onvermijdelijk over vele, niet persoonlijk met elkaar verbonden,
individuen verspreid is (Hayek, 1945). De markt kan je dan ook niet helemaal sturen. De overheid kan
wel grondwaarden opstellen, maar de markt is te complex om bij vele regels te zien hoe dat zal
uitspelen; alleen indirecte sturen kan dus, de directe sturing, van de overheid (geconstructureerde
sociale orde: heeft directe sturing), daarvoor is de markt te complex. Hij benoemde markt tot een
spontane sociale orde: heeft indirecte sturing. Deze kan niet met oog beschouwd worden, alleen
maar met verstand nagebouwd. Deze orde ontstaat doordat veel individuen, als onbedoeld effect
van de ruil van hulpbronnen, een ruilvoet tot stand brengen die voor ieder van hen een gegeven is,
zonder centrale sturing.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeevh1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.