Deze samenvatting is van Hoofdstuk 6 en 7 van Seneca maatschappijwetenschappen over samenwerking, conflict, macht, gezag en de paradigma's voor VWO (leerjaar 5)
Samenvatting MAW
Hoofdstuk 6
Welvaarts Vraagstuk: vraagstuk hoe een samenleving haar bestaansvoorwaarden veiligstelt,
hoe de productiefactoren verdeeld zijn en de reproductie geregeld is.
§1 Genoeg eten?
Schaarste: er is te weinig van een bepaald goed.
§2 Samenwerking en conflict
Samenwerking: Het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om hun
handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.
Het vind plaats op micro- meso- en macroniveau:
micro = leerlingen werken samen aan een project (korte termijn)
meso = de jager-verzamelaars moesten ervoor zorgen dat de grond genoeg voedsel
opbracht (korte termijn)
macro = De wereld moet iets doen aan de klimaatverandering (lange termijn)
samenwerking kiezen voor eigen verdiensten en gebruik van krachten van de ander: macht
van het getal: meerderheid vormen om iets voor elkaar te krijgen. Moet wel iets opofferen:
geven en nemen.
Conflict: een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken om eigen
doelen te bereiken.
micro = met docent over je houding in de klas
meso = werknemers kunnen staken voor loonsverhoging
macro = landen in conflict om grondstoffen → oorlog
Er kunnen ook conflicten ontstaan tussen landen door sancties (maatregelen) op te leggen.
Conflicten kunnen manifest (zichtbaar) , of latent (verborgen) zijn.
Collectieve en private goederen:
algemeen belang over een collectief goed: samenwerken om een ideaal te realiseren waar
iedereen baat bij heeft en niet alleen de mensen die samenwerken. (onderwijs, drinkwater)
Non-exclusief: er kan niemand ervan worden buitengesloten.
private goederen: goederen waar mensen voor moeten betalen. (eten, mobiel, vakantie)
mensen die die niet kunnen betalen krijgen die ook niet → exclusief.
Dilemma van collectieve actie:
collectieve actie: mensen werken samen om een collectief goed te realiseren. De mensen
die er aan meedoen, profiteren ervan. De dilemma van collectieve actie is de keus waar
mensen voor staan om wel of niet mee te werken. Het is aantrekkelijk om niets op te offeren,
en dan vervolgens wel mee profiteren: free riders. (belastingontduiking)
, §3 Paradigma’s over conflict
Paradigma: kader van theorievorming
Een structuur-paradigma herken je als een maatschappelijk verschijnsel wordt verklaard
alsof de inrichting van de samenleving het gedrag van actoren bepaalt: structuur bepaalt
individueel gedrag. Voorbeeld: waarom is er criminaliteit? Omdat door machtsverschillen in
de samenleving de machthebbers hebben bepaald wat wel en wat niet legaal is. Structuur
bepaalt gedrag.
Functionalisme-paradigma: De samenleving als geheel is een systeem, waarbinnen
subsystemen hun functie hebben en de samenleving stabiel en in evenwicht houden. Een
verstoring betekent geen stabiliteit meer en dat moet dan weer gevonden worden.
Functionalisten gaan altijd op zoek naar processen in de samenleving die de samenleving
doen overleven. Denk aan socialisatie en instituties.
Conflict-paradigma: Conflictsociologen gaan uit van machtsverschillen in de samenleving:
de machtigen zullen hun eigen belangen beschermen en vergaren bezit. Ongelijkheid in de
samenleving is er altijd en conflicten hierover leiden tot veranderingen. De conflicten gaan
over dat de ene groep meer macht heeft dan de andere en dat wordt gezien als ongelijk. Dit
kan leiden tot bijvoorbeeld criminaliteit: een conflict waarbij een arme groep op illegale wijze
probeert te verkrijgen wat een rijke machtige groep voor zichzelf heeft geclaimd.
Een actor-paradigma herken je als een maatschappelijk verschijnsel wordt verklaard door
alsof het gedrag van actoren de inrichting van de samenleving bepaalt: individueel gedrag
bepaalt structuur. Voorbeeld: waarom is er criminaliteit? Omdat sommige individuen daar
meer voordeel in zien dan zich aan de wet te houden. Gedrag actoren zorgt voor een
maatschappelijk verschijnsel.
sociaal constructivisme-paradigma: Gedrag van mensen wordt bepaald door hoe zij
(gezamenlijk) de werkelijkheid zien, wat ze denken dat waar is. De sociale wereld bestaat uit
denkbeelden (sociale werkelijkheid) over de materiële wereld (de maatschappelijke
werkelijkheid) die ontstaan door interactie met mensen.
Rationele-actor-paradigma: Actoren streven zoveel mogelijk hun eigenbelang na. Bij het
maken van keuzes gaan ze voor de meeste voordelen en minste nadelen voor henzelf.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jhbos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
