Van alle geweldsvormen komt huiselijk geweld het meeste voor. Één op de 5 vrouwen wordt
binnen haar relatie ooit mishandeld.
Geweld in gezinnen vormt een inconvenient truth: veel mensen weten dat het er is maar
hebben het er liever niet over.
Geweld in gezinnen is vaak onzichtbaar en in stand gehouden door geheimhouding vaak
door schaamte. Het geweld wordt ook gekenmerkt door zijn omvang (vind vaak plaats
vergeleken met andere gweldsincidenten). Veel incidenten worden nooit bekend omdat ze
zich afspelen in intieme relaties waar sprake is van afhankelijkheid.
Het geweld kan eenmalig zijn, maar keert meestal terug.
Incidenteel geweld: er is sprake van een incident, hooguit enkele incidenten.
Structureel geweld: wekelijks of dagelijks terugkerend geweld.
Verschillende soorten geweld:
-fysieke mishandeling
-seksuele mishandeling
-psychische of emotionele mishandeling
-fysieke verwaarlozing
-psychische of emotionele verwaarlozing
-financiële uitbuiting
Geweld in gezinnen verloopt anders dan op straat: het heeft in de meeste gevallen een
langere aanloop en kan ook heel lang doorgaan, het verloopt procesmatig, min of meer
voorspelbaar, stopt niet vanzelf, wordt meestal langzaamaan erger.
Geweld in gezinnen kan het gevolg zijn van oplopende spanningen.
Common couple violence (uit de hand gelopen ruzies) kennen vaak een cyclisch verloop (zie
blz 27 voor schema cycli).
De gevolgen van huiselijk geweld kunnen verschillend van aard zijn:
-fysieke gevolgen: bv kneuzingen, blauwe plekken, stress, vermoeidheid, spontane abortus
etc. bezoeken ook veel vaker de huisarts en slikken vaker pijnstillers. 10% van het fysiek
letsel dat kinderen oplopen komt door kindermishandeling.
-psychische gevolgen: schade aan zelfbeeld en zelfvertrouwen, trauma’s. trauma’s hebben
invloed op de werking van de hersenen, het geheugen en zelfbeeld. Veroorzaken gevoelens
van schuld en schaamte en kunnen tot wanhoop, angst, machteloosheid en woede leiden.
De geheimhouding zorgt voor stress en soms depressie. Langdurig geweld kan gevoel van
veiligheid aantasten en hierdoor kunnen psychiatrische problemen ontstaan. Slachtoffers
raken soms in een isolement (vooral kinderen) door hun loyaliteit en schaamte. Om te
overleven passen ze vaak overlevingsstrategieën toe: gezonde doorgaans niet-bewust
gebruikte manieren om zichzelf te beschermen en om overeind te blijven. Die strategieën
kunnen ook contraproductief zijn en een gezonde verdere groei in de weg staan bv
dissociatie: het vermogen om gedachten en gevoelens even weg te duwen en jezelf weg te
maken. Hierdoor kan dissociatiepatroon ontstaan: iemand doet dit niet alleen bij het geweld
maar ook in andere relaties en hebben daarom moeite met relaties aangaan, omdat anderen
, hen niet begrijpen. Ben rensen heeft psychische gevolgen beschreven van specifiek
kindermishandeling: zie blz 31.
Psychosociale gevolgen: bv scheiden, werk verzuimen en ziekmelden.
-transgenerationele overdracht: kinderen zijn vaak getuige van het huiselijk geweld.
Hierdoor lopen ze een verhoogde kans om later zelf gewelddadig te worden of slachtoffer
worden van huiselijk geweld. Dit heet transgenerationele overdracht. De kans is het grootst
als de kinderen op jonge leeftijd aan het geweld worden blootgesteld. Ze kunnen ook
trauma krijgen en hierdoor hechtingsproblemen ontwikkelen en een laag zelfbeeld.
Kindermishandeling en huiselijk geweld kan ook een oorzaak zijn voor jeugdcriminaliteit.
-maatschappelijke gevolgen: brengt voor de maatschappij vaak kosten met zich mee bv
kosten voor hulp en opvang of behandeling. Bedrijfsleven maakt ook kosten door
ziekmeldingen.
Bij de aanpak van huiselijk geweld zijn veel instanties betrokken en hierdoor zijn er ook
verschillende perspectieven en theorieën.
-Huiselijk geweld als uiting van psychopathologie: relationeel geweld en kindermishandeling
werden vroeger gezien als het gevolg van een psychiatrische aandoening. Dit wordt nog
steeds gedeeltelijk zo gezien door gedragswetenschappers. Zei zien geweld als gedrag dat
kan worden aangeleerd (door beloning vanuit de omgeving of intrinsiek (bevredigend)). Kan
dus ook worden afgeleerd volgens hen. Er zijn verschillende daderbehandeling hierop
gebaseerd. Ze krijgen nieuw gedrag aangeleerd bv de time-out aanpak waarbij ze moeten
weglopen als iets uitdaagt om geweld te gebruiken.
-huiselijk geweld als uiting van machtsverschillen: jaren 70 vrouwen wilde meer eigen baas
zijn. Eerste blijf van mij lijf huis opgericht. Geweld werd gezien als gevolg van
machtsverschillen. Machtsverhoudingen zijn tegenwoordig wel veranderd, maar zijn er nog
steeds bv stereotype ideeën. Vanuit dit perspectief is te verklaren waarom vrouwen vaak
slachtoffer zijn en mannen vaak dader. Allochtone vrouwen hebben nog veel minder macht
binnen het gezin en zijn afhankelijker van de man. Ze zouden volgens dit perspectief daarom
ook vaker te maken krijgen met huiselijk geweld. Tussen kinderen en ouders
(kindermishandeling) en oudere ouders en kinderen (ouderenmishandeling) zijn ook
machtsverschillen.
-huiselijk geweld gedefinieerd vanuit het strafrecht: strafrechtdeskundigen hebben een
rechtlijnige kijk op menselijk gedrag: gedrag dat in het Wetboek van Strafecht voortkomt
deugt per definitie niet. Gewelddadig gedrag is delictgedrag. Het begrip huiselijk geweld
komt niet in het strafrecht voor maar geweld wel.
Het wetboek van strafrecht maakt een onderscheidt tussen: mishandeling en andere vormen
van fysiek geweld (klap, moord, doodslag, verwaarlozing, seksueel geweld), psychisch
geweld (bedreigen, vernederen, ontnemen van iemands vrijheid, vernielen van
eigendommen) en belaging (of stalking).
-huiselijk geweld vanuit het systeemtheoretisch perspectief: ziet huiselijk geweld niet als de
daad van één gezinslid tegen een ander, maar als een verschijnsel dat zich in de
wisselwerking tussen beiden voordoet. (één geheel met onderlinge samenhang en een
wisselwerking met de omgeving). Huiselijk geweld wordt in verband gebracht met de
dynamiek in het gezin. Uitgangspunt is dat in geweldssituaties doorgaans sprake is van
interactie- en gedragspatronen tussen betrokkenen in een systeem die het geweld
opwekken en in stand houden. Niet één iemand is dus de cliënt maar het hele gezin. De
interventies zijn voor heel het gezin met als doel herstel van de relaties of harmonieuze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hilson. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.