In deze samenvatting zijn alle colleges van de onderwijsheenheid communicatie, psychologie en gedragsbeinvloeding samengevat. De samenvatting bevat eigen geschreven tekst (vaak blauw) dat tijdens de colleges is verteld, tabellen en afbeeldingen. De rode tekst geeft aan wat evt. een tentamen vraag k...
Communicatie, psychologie en
gedragsbeïnvloeding
College 1: gedrag en gedragsbeïnvloeding
Centrale vraag
Waarom geven we instructie en begeleiding?
Je wil gedragsverandering teweegbrengen door informatie te geven en mensen inzicht geven in het
belang van goede mondhygiëne
Welke processen spelen daarbij een rol?
Leer theorieën
Afstemming op de patiënt
Begrijpen van gedrag: waarom volgen patiënt advies wel/ niet op? Welke invloed heeft de
mh daarop en welke invloed heeft de patiënt daarop?
Theorieën over gedrag en motivatie
Gedrag
Wordt bepaald door:
- Psychologische factoren
- Sociale factoren
- Biologische factoren
o Genetisch
o Hormonen
o Hersenen (neuropsychologie)
Gedragsdeterminanten: factoren die van invloed zijn op het gedrag.
Oorzaken van bepaald gedrag: een verklaring bedenken
Maar die verklaring is niet altijd juist en soms te snel beoordeeld
En dit proces van verklaringen zoeken gebeurt vaak onbewust! Bijvoorbeeld vooroordelen
Beoordelingsfouten: Selectief en actief waarnemen, waarbij we vaak informatie zoeken die
overeenkomt met onze ervaringen en verwachtingen. (zie college karakteristieken jaar 1)
Beheersing oriëntatie: locus of controle
Hoe ervaart iemand de controle over zijn eigen leven en de gebeurtenissen daarin?
- Interne oriëntatie (ik heb zelfcontrole en invloed)
- Externe oriëntatie (machteloze houding)
Externe hebben meer voorlichting en aandacht nodig
Attributie theorie
Verklaringen die mensen geven voor gedrag, vooral wat betreft de manier waarop zij omgaan met
succes of falen?
Ligt het aan mij? Heb ik controle?
- Externe attributie: de oorzaak ligt niet bij iemand zelf (situatie)
- Interne attributie: de oorzaak ligt bij iemand zelf (persoonlijkheid)
Hoe wordt de attributie beoordeeld?
Distinctiviteit: “Doe ik dit altijd of alleen deze keer?”
Hoog= alleen deze keer
Consensus: “Ben ik de enige die dit doet?”
Hoog= iedereen doet/heeft dit
1
,Consistentie: “Ben ik altijd de enige die dit doet of alleen deze keer?”
Theorieën
Hoe leren mensen?
Conditionering en modeling
Waardoor kan gedrag verklaar/ begrepen worden?
Gedrag verklarend modellen
Waarmee kan gedrag veranderd worden?
Gedragsveranderingsmodellen
Attitude
= houding, de opvatting van de mensen ten aanzien van allerlei zaken
- Cognitie, affectie gedragsintentie
= een belangrijke determinant van gedrag
- Zowel patiënt als behandelaar
Professionele attitude → professioneel gedrag → verhoogt de acceptatie van de
voorlichtingsboodschap
Leer theorieën
Conditionering
Klassiek: Pavlov
Associatie tussen stimulus en respons
Operant/ instrumenteel: skinner
Actief leren door beloning (bekrachtiging) en straf
2
,Voorwaarden voor conditionering in de praktijk:
- Laten zien of meemaken in de praktijk
- Helder waarnemen van (probleem)situatie: inzicht
- Inzichtelijk leren aan de hand van stapsgewijze feedback
- Herhaling
gedragsbeïnvloeding
operante conditionering
een persoon leert op basis van de gevolgen met behulp van bekrachtigers nieuw gedrag aan
met bekrachtiging: kans op gedrag beïnvloeden
- Positief: gedrag belonen
- Negatief: straf of pijn vermijden (accepteren dat een kind de mond niet open doet)
Met straf: het gedrag af laten nemen
- Harde woorden of boze blik
- Inhouden van zakgeld
Beloningen in de mondzorg
- Complimenteren
- Cadeautje kinderen, gratis tandpasta ect
- Lange recall termijn
- Doorstap naar volgende behandeling wat eerst nog niet mogelijk was
Complimenteren
Het zelf constateren van een schone mond → beloning
Door zich prijzend uit te laten over enkele plaatsen in de mond kan men meer bereiken dan door
alleen negatief te oordelen over slecht verzorgde gebitsonderdelen
Modeling (bandura, 1969)
Leren door observeren
Sociale invloed van:
- Ouders (familie)
- Leeftijdsgenoten
- Pop- en filmsterren
- Manier van praten
- Houding
- Gedragsregels
- Muzieksmaak
Eigen effectiviteit
Afkomstig uit sociale leertheorie van Bandura
De waargenomen mogelijkheid het gewenste gedrag uit te voeren
Nieuw gedrag leren is moeilijk!
Omdat je het nog niet kan gaat je zelfgevoel naar beneden. Naarmate
de tijd en oefenen gaat je zelfgevoel omhoog en word je er bewust en
bekwaam van.
Heeft tijd nodig en positieve begeleiding
3
, als mensen het beter begrijpen zullen ze vaker tevreden zijn en dus
houden aan het advies
Intrinsieke motivatie: motivatie die vanuit jezelf komt
Extrinsieke motivatie: motivatie van buitenaf
Motivatie duurt langer als het uit iemand zelf komt
Gedragstheorieën
Verklaring:
- Sociaal cognitieve theorie
- Health belief model
- Theory of planned behavior (model voor beredeneerd gedrag)
Health belief model (HBM)
Onder andere gebaseerd op:
Waardeverwachtingstheorie (rotter, 1966)
Hypothese die ervan uitgaat dat het gedrag voornamelijk wordt gestuurd door:
- Zowel de waarde die een individu toekent aan een doel
- Als de inschatting van de waarschijnlijkheid dat een bepaalde activiteit bijdraagt aan het
bereiken van het doel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mzkstudentks. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
