Nederlands tentamen 2.3
‘Basiskennis taalonderwijs & kennisbasislessen’
Niveau Regel voor
Fonologisch niveau Uitspraak
Morfologisch niveau Opbouw van woorden
Syntactisch niveau Volgorde van woorden
Semantisch niveau Betekenis
Pragmatisch niveau Gebruik
Orthografisch niveau Spelling
Beginnende geletterdheid
Therm geletterdheid:
- De belangstelling voor het geschreven woord en de inzichten die kinderen
ontwikkelen in de functies van geschreven taal (jonge kinderen)
Wanneer kinderen wat ouder zijn wordt de therm geletterdheid aangeduid met het vermogen
om te lezen en te schrijven. Het begrip ‘beginnende geletterdheid’ is bekend geworden door
het Expertisecentrum Nederlands.
- Een breed begrip waarin de mondelinge taal en de ontwikkeling van de schriftelijke
taal met elkaar verweven zijn.
Binnen de geletterdheid kennen we de volgende 10 leerlijnen.
Groep 1 + 2
1. Boekoriëntatie
2. Verhaalbegrip
3. Functies van geschreven taal
4. Relatie tussen gesproken en geschreven taal
Groep 1, 2 & 3
5. Taalbewustzijn (fonologisch en fonemisch principe)
6. Alfabetisch principe (fonologisch en fonemisch principe)
7. Functioneel ‘schrijven’ en ‘lezen’
Groep 3
8. Technisch lezen en schrijven, start
9. Technisch lezen en schrijven, vervolg
10. Begrijpend lezen en schrijven
Het doel van geletterdheid is dat kinderen zich later in de maatschappij kunnen redden als er
beroep wordt gedaan op hun lees- en schrijfvaardigheid -- > functionele geletterdheid
We kennen tevens het fonologisch en fonemisch bewust zijn:
- Fonologisch bewust zijn -- > groep 1, losse klanken
o Nauwkeurig luisteren
, o Bewustzijn van zinnen en woorden
o Rijmen
o Bewustzijn van klankgroepen
- Fonemisch bewustzijn -- > groep 2
o Isoleren van klanken
o Synthese van klanken
o Analyse van klanken
o Manipuleren van klanken
In de ontwikkeling van de geletterdheid worden drie verschillende fasen onderscheden:
Ontluikende geletterdheid > de geletterdheid in de voorschoolse periode van 0 tot 4
jaar.
o In aanraking komen met mondelinge taal en uiteindelijke schriftelijke taal.
o Het nadoen van anderen (imitatie)
o Ontdekken van de algemene functies van geschreven.
Beginnende geletterdheid > de ontwikkeling van de geletterdheid in de groepen 1 tot
3 van de basisschool.
o Ontwikkeling van de geletterdheid door activiteiten als voorlezen,
taalspelletjes, boekenhoeken, stempelen en werken op de computer.
o Aanvankelijk lezen
Gevorderde geletterdheid > de ontwikkeling van de geletterdheid in de periode na
groep 3
o Voortgezet lezen
o Stellen
o Betekenis en bedoeling van de tekst (begrijpend lezen)
Kinderen hebben eerder belangstelling voor het schrijven dan lezen, dat komt doordat het
schrijven als een concretere handeling wordt gezien dan het lezen. Hieronder wordt de
spontake leesontwikkeling en de spontane schrijfontwikkeling besproken.
- Spontake schrijfontwikkeling.
o Belangrijke rol = metalinguïstisch bewustzijn > het vermogen om na te denken
over de vorm het gebruik van taal en om onbewuste kennis over de regels in
de taal te verwoorden.
Voor het schrijven van woorden moeten kinderen kunnen nadenken
over welke klanken er in een woord zitten.
Verschillende fasen binnen de schrijfontwikkeling:
1. Het tekenen van woorden > er wordt nog geen onderscheid
gemaakt tussen tekenen en schrijven (wel woorden op papier
weergeven)
2. Het krabbelen van nog niet herkenbare lettertekens > voor
schrijven heb je abstracte tekens nodig.
3. Het schrijven van letterachtige vormen of tekens > het kind heeft
door dat woorden zijn opgebouwd uit letters.
4. Het weergeven van woorden door één of enkele letters >
fonologisch bewust is ontwikkelt omdat er een klank letterkoppeling
kan worden gemaakt.
5. Invented spelling > klanken en woorden schrijven zoals die horen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LisanneStroot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.