A1 . Vo e d se lco n s u m pt ie
Voedingsanamnese is een verzamelnaam voor verschillende technieken om de voedselconsumptie van een persoon te
schatten. De keuze hangt af van het doel, de doelgroep en de beschikbare middelen. Er wordt onderscheid gemaakt in:
1. Retrospectieve technieken: zijn gericht op de voedselconsumptie in het (recente) verleden (gisteren, afgelopen week,
maand of jaar).
24 uursvoedingsnavraag (consumptie van gisteren)
Voordelen:
- Eenvoudige techniek waarbij de factoren geld, tijd en personen (menskracht) beperkt kunnen blijven
- Weinig bezwaarlijk voor de te onderzoeken personen
- Toepasbaar in alle lagen van de bevolking
- Het is mogelijk een goed beeld van de tijdstippen van consumptie en de plaats van gebruik te verkrijgen
- De tijdperiode is afgebakend
- Bij een eerste enquête zal het onderzoek nog niet beïnvloed worden door veranderingen vanwege bewustwording
van eetgewoonten ten gevolge van het navragen
Nadelen:
- Er worden slechts gegevens van 1 dag verzameld, terwijl de variatie van dag tot dag groot kan zijn (variatie
afhankelijk van leeftijd, geslacht en activiteiten)
- Er wordt een beroep gedaan op het kortetermijngeheugen van de te onderzoeken persoon
- De bereiding is soms moeilijk te achterhalen
- Het schatten van portiegroottes kan moeilijk zijn
Dietary history (het gebruikelijke patroon)
Met de respondent worden de verschillende maaltijden in de loop van de dag doorgenomen (weekend apart).
De dietary history wordt met en zonder “check” en “cross-check” toegepast.
Voedselfrequentiemethode
2. Prospectieve technieken: zijn gericht op de voeding op het moment van consumptie of kort daarna.
Opschrijfmethode
Duplicaatvoeding
Ook kunnen biologische merkers worden toegepast voor het bepalen van de inneming van energie en nutriënten.
Bij de verschillende technieken zijn 3 basiselementen te onderscheiden:
Het tijdsaspect
- Gebruikelijke inneming of inneming op bepaalde dagen
- Verschil in rapportage gebruikelijke inneming of incidenteel gebruik
De meting van de hoeveelheid voedingsmiddelen door:
- Wegen van voedingsmiddelen
- Schatten m.b.v. huishoudelijke maten die de respondent gebruikt
- Gebruikmaken van maten en gewichten van standaardporties en voedingsmiddelenmodellen
- Foto‟s
De omzetting van de hoeveelheid voedingsmiddelen in nutriënten door gebruik van:
- Directe (chemische) analyse
- Voedingsmiddelentabellen
- Voedselscore of nutriëntscore (zelf berekenen)
Voedselscore = gebruiksfrequentie x portiegrootte
Nutriëntscore = voedselscore x nutriëntensamenstelling
Biologische merkers en andere indicatoren vervangen zelden het voedselconsumptieonderzoek. De belangrijkste reden
daarvoor is dat er vele determinanten zijn van de concentratie van nutriënten en non-nutriënten in weefsel. Biologische
merkers worden meestal gebruikt voor het bepalen van de validiteit van een techniek, voor nutriënten met een grote variatie
of als er weinig goede gegevens beschikbaar zijn.
, Binnenpersoonsvariatie: ieder individu eet van dag tot dag andere typen voedingsmiddelen en hoeveelheden.
Tussenpersoonsvariatie: personen verschillen van elkaar in voedselinneming.
De dag-tot-dagvariatie hangt af van de voedingsgewoonten van een doelgroep en van de nutriënt waarin men is
geïnteresseerd. Energie van macronutriënten hebben meestal een kleinere dag-tot-dagvariatie dan micronutriënten zoals
vitamine C, waarvan de inneming afhankelijk is van een klein aantal producten. Voor het vaststellen van vitamine C zal de
inneming dus over een langere periode vastgesteld moeten worden.
Toevallige fouten in de schatting van de consumptie van een individu treden op als de techniek geen rekening houdt met de
dat-tot-dagvariatie van een persoon, terwijl men geïnteresseerd is in de gebruikelijke inneming. Ook treden deze fouten op
als soorten voedingsmiddelen of portiegroottes verkeerd worden geschat of op niet-systematische wijze. Bij het schatten van
de inneming in populaties treden toevallige fouten op als de inneming van de ene persoon wat te hoog en van een ander
wat te laag wordt geschat.
Systematische fouten leiden tot een onder- of overschatting van de inneming van een persoon of een groep. Dit kan als een
voedingsmiddel niet in de vragenlijst is opgenomen of als personen hun portiegroottes structureel te laag schatten.
Kleine eters neigen tot het overschatten van hun porties en grote eters tot het onderschatten van porties. Het gebruik van
foto‟s en modellen laat goede resultaten zien op groepsniveau, maar niet op individueel niveau. Het voedsel wegen lijkt het
meest nauwkeurig, maar dit is veel werk. Wegen is soms minder geschikt, omdat men dan eenvoudiger en minder gaat eten.
Validiteit: overeenkomst tussen de verwachting en de gemeten waarde
Doel valideren:
Evalueren van de voeselconsumptiemethode voor het doel van de studie
Vaststellen van de aard en grootte van de gemaakte fout
Vaststellen van de implicatie van de fout voor de interpretatie van de resultaten
Zo mogelijk corrigeren voor de meetfouten
Zo mogelijk aanpassen van de voedselsonsumptiemethoden.
De gerapporteerde energie-inneming kan op 3 verschillende manieren worden geëvalueerd. Er wordt bij alle 3 aangenomen
dat bij een stabiel lichaamsgewicht de energie-inneming gelijk is aan het verbruik.
1. Vergelijking van de gerapporteerde energie-inneming met de verwachte energiebehoefte berekend op basis van
schatting van het basaalmetabolisme en lichamelijke activiteit.
BMR kan worden geschat uit lichaamsgewicht, leeftijd en geslacht met predictieformules.
2. Vergelijking van de gerapporteerde energie-inneming die nodig is om het lichaamsgewicht stabiel te houden.
Doordat je weet of diegene is afgevallen tijdens het onderzoek kan je berekenen hoeveel hij/zij gegeten moet hebben.
3. Directe vergelijking van de gerapporteerde energie-inneming met het energieverbruik.
Andere manier om te valideren is het gebruik van biomerkers. Bij voedingsstoffen gebruik je Recovery merkers:
Dubbelgemerkt water voor energie-inneming
N in urine voor eiwitinneming
K in urine voor kalium
Geeft kwantitatief beeld inneming
Concentratie merkers:
Foliumzur en carotenoïden in bloed
Vetzuren in vetweefsel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lindajoanne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.