Samenvatting Leo Dalhuisen – Geschiedenis van Indonesië
pagina 1 tot 60
Hoofdstuk 1 Natuur en bevolking
1.1 Grootte en ligging
De ‘gordel van smaragd’
De naam Indonesië is een samenvoeging van India en nesos.
- Het Griekse woord voor eiland
Het gebied bestaat uit bijna 14.000 eilanden. Het is verspreid over een gebied van
5000 bij 1800 km.
- Tussen Australië en het zuidoostelijke deel van het Aziatische vasteland.
De landoppervlakte is 2 miljoen km2. In 2010 leefde er 238 miljoen mensen.
- Groeipercentage van 1,5% per jaar
De grote Sunda-eilanden
De eilanden bestaan uit:
- Sumatra (Sumatera)
o 25% van het landoppervlakte
o 50 miljoen inwoners
- Java/Jawa met Madura en Bali
o 7% van landoppervlakte
o Ruim de helft van de bevolking (850 inwoners per km2)
o 73% cultuurland
- Kalimanten, Indonesische deel van Bornea
o 1/3 grond van Indonesië
o 14 miljoen inwoners
- Sulawesi (Celebes in Nederland)
o Anderhalf maal Java
o 18 miljoen inwoners
- Papua Barat (West-Nieuw-Guinea)
o 25% van het landoppervlakte
o 3 miljoen inwoners
De belangrijkste kleine Sunda-eilanden (Nusa Tenggara) zijn Lombok, Sumbawa,
Sumba, Flores en Timor (Oost in de periode 1975-1999 bij Indonesië).
- 4% landoppervlakte
- 9 miljoen inwoners
De belangrijkse eilanden van de Molukken zijn Ambon, Seram, Buru en Halmahera.
- 4% landoppervlakte
- 2,5 miljoen inwoners
,1.2 Klimaat
Moesson-Azië
Er zijn geen jaargetijden door de ligging in de tropen.
- Temperaturen rond 30 graden overdag en 25 graden ’s nachts
- Vast patroon van regen- en onweersbuien rond de middaguren
Oostelijk Java, Bali en de Nusa Tenggara kennen een droogseizoen:
- Van april tot november, vooral juli en augustus, vanwege de wind
- Nat seizoen van december tot maart
Moesson is een Arabisch woord voor seizoen.
Australische invloeden
Omdat er in het gebied een aaneengesloten landmassa mist, wat ervoor zorgt dat in
Azië en Australië het in de zomer sterk opgewarmd wordt. Daardoor wordt de lucht in
Australië van december tot maart lager in luchtdruk als Indonesië. De wind legt dan
duizenden kilometers over zee af, waardoor er veel regen valt in de hele archipel.
- Noordwestmoesson
Van april tot november heb je de zuidoostmoesson. Er komt dan droge lucht.
De berggebieden hebben een meer gematigd klimaat met koelere nachten.
El Niño
Relatief warm zeewater verplaatst zich in ongebruikelijk grote hoeveelheden van
west naar oost door de Grote Oceaan. Het archipel heeft dan een lange periode van
droogte. (meestal rond de jaarwisseling). Hierdoor kunnen groten branden van
Sumatra en Kalimantan niet geblust worden met neerslag en hebben veel
buurlanden last van de smogvorming.
Oorzaken van bosbranden
1. Boeren in de regenwoudstreken maken gebruik van de slash en burn
methode.
a. Bouwgrond in brand steken om de aarde vruchtbaar te maken
b. Dit kan uit de hand lopen en branden veroorzaken.
2. De aanleg van commerciële palmolie- en rubberplantages en industriebossen.
a. Bos droogt uit.
3. Vuur is een snelle manier om land te bewerken.
4. Veel mensen wonen in of naast het woud en niet iedereen heeft er een
traditionele binding mee.
5. Brandstichting en landspeculatie.
1.3 De geologische structuur
27 augustus 1883 op vulkaaneiland Krakatau explodeert een splijtende eruptie.
- 35.000 mensen komen om
- Eiland van de kaart geveegd
In 1927 komt er een nieuw eiland door de opstapeling van vulkanisch gesteente.
(Anak Krakatau).
Vulkanisme overheerst
, Het archipel is een van de meest actieve botsingszones aardkorstplaten ter wereld,
met veel breukvlakken. Dit veroorzaakt vulkanisme uitbarstingen maar ook tsunami’s.
aan de west-, zuid- en oostzijde bevinden zich diepzeetroggen van soms wel 700
meter diep.
- Oceaanbodem weg gedrukt en verhit tot magmahaarden
Vulkanisme komt voor op de binnenste eilandboog die loopt van Sumatra via Java,
Bali, Lombok, Sumbawa, Flores, Sulawesi naar de Filipijnen. Ze kunnen de hoogte
krijgen van 3000 meter.
Gebied zonder vulkanische oorsprong
De hoogste bergen staan op Papua Barat (5030 meter), maar ze zijn niet vulkanisch
van oorsprong. Ze zijn ontstaan door plooiing van lagen kalksteen. De vorm van het
archipel is te danken aan de endogene krachten van opheffing en vulkanisme van 25
miljoen jaar geleden. Het land is ook rijk aan mineralen:
- Aardolie, aardgas, steenkool, tin, nikkel, bauxiet en koper
Gevolgen van de laatste zeespiegelstijging
De huidige opsplitsing van Indonesië in duizenden eilanden bestaat pas vanaf de
laatste zeespiegelstijging van ongeveer 10.000 jaar geleden. Eilanden die al eerder
gescheiden waren hebben een meer eigen natuur.
1.4 Bodems, flora en fauna
De vruchtbaarheid van de bodem
In veel bodems is er vulkanisch materiaal te vinden. Ook zijn er in rivierdalen en
kustgebieden klei- en zandafzettingen. Op sommige plaatsten met koraalgroei, is de
ondergrond kalkachtig.
Bodems met vulkanisch materiaal zijn alleen vruchtbaar als het geen zure lava is.
Alleen op Java en Bali is dit niet het geval. Bossen zorgen voor sponswerking.
Hiermee wordt de belangrijke oorzaak van erosie weggenomen. Wordt dit systeem
ontwricht krijgt de neerslag en erosie vrij spel. Vooral de bevolkingsgroei (Java, Bali
en zuiden Sumatra) zorgt ervoor dat de bodem steeds minder vruchtbaar wordt.
Oorspronkelijke vegetatie deels nog intact
Op Papua Barat en grote delen van Kalimantan en Sumatra is de oorspronkelijke
vegetatie nog intact (op Java en Bali niet).
- Op midden- en oost-Java zijn er veel loof verliezend moessonbos.
- De kustgebieden zijn vlak met veel riviermondingen
o Mangrovewouden en kustmoerassen met dikke veenlagen
- Sulawesi en de kleine eilanden zijn vaak steil en rotsig
o Prachtige baaien en koraalriffen
Enorme biodiversiteit
De diversiteit van biotopen blijken uit de aanwezigheid van koralen, hete
moerasgebieden, laagland-bossen, savannen, bergwouden en toendra. Het
leefgebied van dieren is wel in gevaar.
- Vooral de Sumatraanse en Javaanse neushoorn, de orang-oetan en de
Sumatraanse tijger.
1.5 Natuur en bevolking in historisch perspectief
