EU Recht
THEMA 1: DE VERHOUDING TUSSEN DE EU
EN DE NEDERLANSE RECHTSORDE.
Hoorcollege 1
De Commissie:
27 onafhankelijke leden: iedere lidstaat levert 1 lid, behartigt Europees
belang!
Voorzitter heeft een belangrijke rol: kan voor een groot deel de agenda van
de komende jaren bepalen.
Motor van Integratie: Recht van initiatief voor EU wetgeving (art. 17(2) VEU)
Agenda-setter: jaarlijks wetgevend plan
Uitvoerende macht: bijv. financiën en externe betrekkingen, gedelegeerde
besluitvorming. Dit leidt tot veel discussie, want de Commissie is niet
gekozen, maar aangesteld. Weliswaar door het Europese Parlement, maar
hierdoor kan er wel besluitvorming plaatsvinden die niet strikt democratisch
verantwoord is.
Watchdog: toezicht op lidstaten (inbreukprocedure, HC 10).
Raad van de Ministers (The Council):
• Bestaat uit één vakminister per lidstaat, art. 16(2): behartigt nationaal
belang!
• Roulerende president, behalve voor de Buitenlandse zaken.
• Wetgevende macht: beslist samen met het Europees Parlement over EU
wetgeving en begroting.
• Tenzij anders bepaald stemt zij met gekwalificeerde meerderheid.
• Raad voert buitenlands beleid (GBVB).
De Europese Raad:
• Oefent politiek leiderschap uit.
• Bestaat uit regeringsleiders en staatshoofden en voorzitter Commissie.
• Vaste voorzitter sinds Lissabon (nu: Charles Michel).
• Besluitvorming door consensus.
,• Van essentieel belang voor verdragswijzigingen.
Het Europees Parlement:
• Bestaat uit (751) vertegenwoordigers van Unieburgers, politieke groepen
• Wetgevende macht: beslist samen met Raad over wetgeving en begroting
(‘gewone wetgevingsproc.’)
• Democratische controle op alle EU werkzaamheden
• Kan naar het HvJ stappen!
De Europese rechter:
• HvJ (heeft een monopoly bij het uitleggen van Europees Recht) (en Advocaat
Generaal), het Gerecht (soort eerste beroep), gespecialiseerde rechtbanken.
• ‘Verzekert de eerbiediging van het recht bij de uitlegging en toepassing van
de verdragen’, art. 19(1).
• Arresten zijn collegiaal.
• Interpretatiestijl: teleologisch (‘effet utile’)
Andere belangrijke instellingen:
• Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en
veiligheidsbeleid: soort minister van buitenlandse zaken.
• Europese Centrale bank: onafhankelijk en heeft een monopolypositie op het
uitvoeren van het monetaire beleid van de EU.
• Rekenkamer
• Ombudsman
• Europees Openbaar Ministerie
• Agentschappen: gespecialiseerd in een specifiek gebied.
• EcoSoc
• Comite van de Regio’s
Loyaliteitsbeginsel: art 4(3) Unieverdrag:
‘De lidstaten treffen alle algemene of bijzondere maatregelen die geschikt zijn
om nakoming van de uit de Verdragen of uit de handelingen van de instellingen
van de Unie voortvloeiende verplichtingen te verzekeren.
De lidstaten vergemakkelijken de vervulling van de taak van de Unie en
onthouden zich van alle maatregelen die de verwezenlijking van de
doelstellingen van de Unie in gevaar kunnen brengen’.
,Hoorcollege 2: doorwerking.
Verhouding EU – nationaal recht:
Hof van Justitie in Van Gend & Loos, Costa ENEL: EU is een ‘nieuwe,
autonome rechtsorde’.
- Lidstaten hebben soevereiniteit begrens door overdracht praktische
bevoegdheden aan EU.
- Doelstellingen EU maken verdragen meer dan overeenkomst met slechts
wederzijdse verplichtingen tussen de lidstaten.
Gevolg: EU recht bezit eigen gezagsbasis.
Daaruit volgt:
- Directe/rechtstreekse werking: Van Gend & Loos.
- Voorrang: Costa ENEL.
Loyaliteitsbeginsel: art. 4(3) Unieverdrag:
‘De lidstaten treffen alle algemene of bijzondere maatregelen die geschikt zijn
om nakoming van de uit de Verdagen of uit de handelingen van de instellingen
van de Unie voortvloeiende verplichtingen te verzekeren.
De lidstaten vergemakkelijken de vervulling van de taak van de Unie en
onthouden zich van alle maatregelen die de verwezenlijking van de
doelstellingen van de Unie in gevaar kunnen brengen’.
Voorrang: zaak Costa tegen ENEL
Kan EG Verdrag uit 1957 worden ingeroepen tegen nationalisering Italiaans
energiebedrijf in 1964?
Beoordeling Hof: ‘Het gedragsrecht, dat uit een autonome bron voortvloeit,
kan op grond van zijn bijzondere karakter net door enig voorschrift van
nationaal recht opzij worden gezet, zonder zijn gemeenschapsrechtelijk
karakter te verliezen en zonder dat de rechtsgrond van de gemeenschap zelf
daardoor wordt aangetast’.
EU: absolute voorrang – dus ook voorrang boven nationale grondwetten.
Lidstaten: relatieve voorrang: So lange arresten I en II.
Voorrang: zaak Melloni
Melloni was veroordeeld in Italië voor faillissementsfraude waar hij bij
bestek was veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10 jaar.
Vele jaren later werd hij gearresteerd door de Spaanse autoriteiten die hem
wilde uitleveren aan Italië zodat hij zijn straf kon uitzitten.
Melloni argumenteerde voor het Spaanse Constitutionele Hof dat zijn recht
op een eerlijk proces was geschonden.
, Beschermd door de nationale grondwet.
Rechtsvraag: is het Spaanse Constitutionele Hof gehouden om zich aan het
Europese recht te houden en Melloni uit te leveren of mag het zich houden
aan de grondrechten verleend door de nationale constitutie?
Het Hof heeft vastgehouden aan de voorrang voor het Europese recht.
Gevolgen voor de rechter:
Nationale rechter als ‘communautaire rechter’
Plicht om ‘volle werking’ te verlenen aan EU recht (art 4(3) VEU).
Correcte toepassing van EU recht:
- Met voorrang boven strijdig nationaal recht
- Controle op nationale wetgever en bestuur
- Bescherming EU-rechten particulieren
Samenwerking met Hof van Justitie:
- Prejudiciële procedure (art. 267 VWEU)
Zaak Dansk Industri:
Oordeel Hof: indien een algemeen beginsel is geconcretiseerd in een
richtlijn, kan in een geding tussen particulieren een beroep worden gedaan
op horizontale werking.
Beginsel van rechtszekerheid staat hier niet aan in de weg.
Het Deens Constitutioneel Hof is hier niet mee eens:
- Het algemeen beginsel heeft geen basis in het Verdrag.
- Het kan daarmee geen voorrang hebben in een conflict tussen
particulieren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demihoogerwerf1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.