Kennistoets 4.1 samenvatting VZ/OI/T/PF
Verpleegkundige zorgverlening
Les 4.2 schei uit over uitscheiding
Zorgpad uitscheiding
Uitscheiding: het afvoeren van afvalstoffen door de darmen, de blaas en de huid. Urineren
ofwel mictie. Ontlasting ofwel feces. Uitscheidingspatroon kan veranderen door schaamte,
spanningen, omgevingsfactoren, aandoeningen of medicijngebruik.
Zorg bij uitscheiding: hygiëne (was je handen, werk volgens protocol, draag handschoenen),
zorg om welbevinden van zorgvrager (begrip tonen schaamte zorgvrager), uitscheiding
observeren en afwijkingen signaleren.
Methodisch werken: zorg afstemmen, observeren, zorg verlenen, coordineren en evalueren
zorg.
- Zorg afstemmen: hoe is het defecatiepatroon (patroon van ontlasting), hoe is het
mictiepatroon, andere problemen, wensen zorgvrager.
- Volledige overname zorg: een po of urinaal geven, incontinentiematerialen
toepassen, zorgvragers met een verblijfskatheter, microklysma geven, verzorgen bij
menstruatie, stoma verzorgen, fecescollector inbrengen
- Gedeeltelijke overname zorg: hulpmiddelen bij uitscheiding, uitscheiding bevorderen
met behulp van natuurlijke middelen, hulp bieden bij het opgeven van sputum, hulp
bieden bij braken, hulp bieden bij menstruatie, hulp bieden bij hevige transpiratie.
- Begeleiding bij de zelfzorg: voorlichting geven over hygienisch omgaan met
uitscheidingsproducten.
- Complicaties door blaaskatheter voorkomen
- Continentietraining en zindelijkheidstraining
- Motiveren tot toiletbezoek
- Uitscheiding observeren.
Doelgroep Maatregel Reden
Baby Gebruik katoenen luiers of Iedere ouder heeft zijn
wegwerpluiers naar wens voorkeur en reden om
van de ouders wegwerpluiers of katoenen
te gebruiken .
Peuter Geef zindelijkheidstraining Pas rond 2,5 jaar is dat
zinvol, omdat het kind dan
de sluitspier kan leren
beheersen
Zorgvraer met een Leer de zorgvrager of het Verstandelijk niveau om
verstandelijke kind vaardigheden voor de goed om te gaan met
beperking/kind toiletgang hygiene en uitscheiding
ontbreekt of schiet tekort
Kraamvrouw Spoel na iedere toiletgang Zo voorkom je infecties
, de genitalien
Bedlegerige Verzorg de huid goed na de Zo voorkom je dat de huid
zorgvrager/chronisch toiletgang beschadigt, want stoffen uit
zieke/lichamelijk de urine en ontlasting zijn
gehandicapte scherp en verweken de
huid,
Oudere Ondersteun het gebruik van Zo waarborg je de veiligheid
hulpmiddelen, houd en voorkom je vallen
rekening met beperkt
gezichtsvermogen en
minder mobiliteit
Psychiatrische zorgvrager Maak afspraken over Door psychische problemen
toiletgang en het eventueel kan de zorgvrager niet in
begeleiden daarbij staat zijn om de toiletgang
zelfstandig te voeren. Door
begeleiding voorkom je
gevaar.
Aandachtspunten bij de zorg voor uitscheiding:
- Zorg voor voldoende privacy
- Zorg voor een goede houding op het toilet of po
- Zorg voor de benodigde materialen en de bereikbaarheid ervan
- Benader de zorgvrager rustig en handel overzichtelijk
- Moedig zelfzorgactiviteiten aan
- Overhandig de zorgvrager altijd het waarschuwingssein.
- Omgaan met schaamtegevoel.
Als dat niet mogelijk is, neem je de volgende maatregelen.
Zet het aanwezigheidssein aan in de kamer van de instelling.
Sluit de gordijnen en de deuren.
Geef de zorgvrager het alarmsignaal of spreek af in de thuissituatie hoe hij je waarschuwt als
hij klaar is.
Blijf in de buurt van de kamer, of blijf bij de zorgvrager als de situatie onveilig is.
Laat de zorgvrager niet wachten als hij belt of roept.
Stel je geduldig en vriendelijk op, ook al is de geur onaangenaam.
Bestrijd geurtjes door de kamer of het toilet te luchten, een lucifer aan te steken en/of een
geurspray te gebruiken.
Help de zorgvrager bij de toiletgang door:
- Zelfstandigheidsproblemen te signaleren
- Hulpmiddelen aan te bieden en te ondersteunen bij het gebruik (po of ondersteek,
postoel (mensen die niet naar het toilet mogen, maar wel uit bed kunnen), urinaal
(vooral bij mannen om urine op te vangen), urineschuitje (zodat vrouwen liggend
kunnen plassen)
, Het schoonmaken van bijv een po: legen, omspoelen met water, schoonmaken
met allesreiniger, schoonmaakazijn zodat er geen kalk vormt, desinfecteren met
chlooroplossing.
- De zelfzorg gedeeltelijk of helemaal over te nemen
- Lichamelijke verzorging te geven na het defecteren en urineren.
Urinelozing:
- Frequentie: aantal urinelozingen per keer en ook de hoeveelheid, dat dit altijd
ongeveer gelijk is.
- Hoeveelheid: diurese (1,2-1,5 L per 24 uur), oligurie (minder dan 500 ml per 24 uur),
anurie (minder dan 50 mL per 24 uur), polyurie (meer da 2L per 24 uur), nycturie
(meer urineproductie in de nacht)
- Bijzonderheden: moeilijk kunnen plassen, pijn bij het plassen.
- Kleur: helder/lichtgekleurd (als de concentratie van de urrine laag is bij een hoge
productie), donkergeel (bij een kleine urineproductie waarbij de concentratie hoog
is), donkerbruin met geel schuim (hoog gehalte aan galkleurstof), roodbruin
vleesnatkleurig (bloed in de urine)
- Helderheid: urineweginfectie: troebele urine, slijmproppen kan duiden op
beginnende infectie.
- Geur: urineweginfecties (sterk ruikend naar ammoniak), naar aceton: ontregeling
door diabetes mellitus.
Ontlasting:
- Frequentie: regelmatige stoelgang, 1 of 2x per dag
- Hoeveelheid: normaal 150 gram, maar is afhankelijk van soort voeding, obstipatie
(vertraagde ontlasting of hard en droog)
- Kleur: grauwwitte kleur (galwegen afgesloten), zwart (ijzerpreparaten of bloeding in
maag=melaena) vet in darm: grijswit glazend, stinkt en blijft plakken noem je
steatorroe.
- Reuk
- Vorm en vastheid: brijige, waterige ontlasting (diarree), harde knobbelige en droge
ontlasting (obstipatie), lintvormige of potloodvormige ontlasting (kan duiden op
afsluiting of tumor), kleine brokken, kogeltjes (kan duiden op uitdroging)
- Afwijkende bestanddelen: ontlasting (onverteerbare voedselresten, slijm als gevolg
van ontstoken darmslijmvlies, bloed als gevolg van tumoren of aambeien, pus als
gevolg van ontstekingen). Soorten wormen: maden (jeuk rond de anus),
spoelwormen (lengte van 15-25 mm), lintwormen
Maatregelen:
- Zorgvrager geruststellen
- Vragen welke producten gegeten zijn
- Urine bewaren
- Rapporteren van veranderingen
- Veranderingen doorgeven aan leidinggevende
, - Vochtbalans bij veranderingen in mictiepatroon en bij diarree.
- Urine en feces verzamelen
- Vochtbalans aanleggen
- Microklysma en microlax toedienen
- Voedingsadviezen geven
- Op natuurlijke wijze de uitscheiding bevorderen
- Blaastraining geven
- Darmen spoelen
- Stickreacties bepalen bij urine
- Monsters verzamelen voor diagnostiek
- Blaasspoelen
- Medicatie toedienen
Urine bevorderen op natuurlijke manieren:
- Lichaamsbeweging
- Prettige houding
- Privacy
- Vocht innemen
- Waterrijke voedingsmiddelen
- Geen zout
- Schaamtegevoelens bespreken
- Noodzakelijke hulpmiddelen als zorgvrager bed niet uit kan.
- Wensen en culturen
- Kraan laten lopen
- Lauwe po aanbieden
- Laten staan
Moeite met plassen omdat:
- Andere omgeving
- Liggende houding geeft problemen
- Onvoldoende privacy
- Aanwezigheid van anderen moeilijk ontspannen.
Defeceren bevorderen: fecaalstenen kunnen ontstaan door obstipatie.
- Plantaardig vezelrijk voedsel en veel drinken
- Te weinig vet kan leiden tot obstipatie
- Aandrang is meteen naar het toilet
- Lichaamsbeweging
- Privacy
- Persen gaat het best gehurkt
Microklysma:
- Microklysma met bisacodyl als werkzame stof stimuleert de gladde spieren en de
darmperistaltiek