Samenvatting Neuro- en revalidatiepsychologie
Week 1:
1) Byrne, C. Coetzer, R., Addy, K. (2017). Investigating the discrepancy between
subjective and objective cognitive impairment following acquired brain injury: the
role of psychological affect. NeuroRehabilitation, 41, 501-512.
2) Farenhorst, N., & Vrancken, P. (2010). Verwerking en aanpassing. In:
Neuropsychologische behandeling, Ponds, R., van Heugten, C., Fasotti, L., Wekking,
E. (Eds.). Amsterdam: Boom (Hfd 14, pp. 316-335). CANVAS
3) Folkman, S. & Greer, S. (2000). Promoting psychological well-being in the face of
serious illness: when theory, research and practice inform each other. Psychooncology, 9, 11-19.
4) Gainotti, G. (2018). Anosognosia, denial of illness and the right hemisphere
dominance for emotions: Some historical and clinical notes. Consciousness and
Cognition, 58, 44-50. NB paragraaf 5, 6, en 7 mag je overslaan.
5) Jenkinson P.M. , Preston C. , & Ellis S.J. (2011). Unawareness after stroke: A review
and practical guide to understanding, assessing, and managing anosognosia for
hemiplegia. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 33(10), 1079–
1093. NB. Overslaan ‘neuroanatomy of anosognosia’ (p. 1082).
6) Ponds, R., & Stapert, S. (2010). Grenzen aan neuropsychologische behandeling. In:
Neuropsychologische behandeling, Ponds, R., van Heugten, C., Fasotti, L., Wekking,
E. (Eds.). Amsterdam: Boom (Hfd 4, pp. 77-88). CANVAS
7) Van Cranenburgh, B. (1999). Neuropsychologie: over de gevolgen van
hersenbeschadiging (Hfd. 4; pp 98-108). CANVAS
8) Velikonja, D., Warriner, E. M., Coulson, S., & Brum, C. (2013). The relationship
between coping styles and affective/behavioural symptoms among individuals with an
acquired brain injury. Brain injury, 27(2), 158–168.
Week 2:
1) Boelen, D., & Spikman, J. (2010). Stoornissen in de executieve functies en
aandachtsprocessen. In: Neuropsychologische behandeling, Ponds, R., van Heugten, C.,
Fasotti, L., Wekking, E. (Eds.). Amsterdam: Boom (Hfd 9, pp. 205-209, 220-221).
CANVAS
2) Davies, A.A. (2004). Disorders of spatial orientation and awareness: Unilateral neglect.
In: Cognitive and Behavioral Rehabilitation, Ponsford, J. (Ed.). New York: Guilford
Publications (p. 181-186). CANVAS
3) Kinsella, G.J. (1998). Assessment of attention following traumatic brain injury: A
review. Neuropsychological Rehabilitation, 8;3, 351-354.
4) Klomjai, W., Katz, R., & Lackmy-Vallée, A. (2015). Basic principles of transcranial
magnetic stimulation (TMS) and repetitive TMS (rTMS). Annals of Physical and
Rehabilitation Medicine, 58, 208–213. NB. Overslaan: paragraaf 5 (physiological
basis) en 10 (cellular mechanisms)]
5) Levine B., Schweizer T. A., O’Connor C., Turner G., Gillingham S., Stuss D. T., . . .
Robertson I. H. (2011). Rehabilitation of executive functioning in patients with frontal
lobe brain damage with Goal Management Training. Frontiers in Human
Neuroscience, 5, 9.
6) Priftis K, Passarini L, Pilosio C, Meneghello F, Pitteri M (2013). Visual scanning
training, limb activation treatment, and prism adaptation for rehabilitating left neglect:
Who is the winner? Frontiers in Human Neuroscience, 7, 360.
7) Van Kessel, M., & Heutink, J. (2010). Visuospatieel neglect en hemianopsie. In:
Neuropsychologische behandeling, Ponds, R., van Heugten, C., Fasotti, L., Wekking,
E. (Eds.). Amsterdam: Boom (Hfd 10, pp. 231-247). CANVAS
Week 3:
1) Di Pino, G., Pellegrino, G., Assenza, G., Capone, F., Ferreri, F., Formica, D., et al.
,(2014). Modulation of brain plasticity in stroke: a novel model for neurorehabilitation.
Nature Reviews Neurology, 10, 597–608. NB. Overslaan ‘Synaptic dysfunction in
stroke’ (p. 598).
2) Kleynen, M., Beurskens, A., Olijve, H., Kamphuis, J., & Braun, S. (2018). Application
of motor learning in neurorehabilitation: a framework for health-care professionals.
Physiotherapy Theory and Practice, 19, 1-20.
3) Kleynen, M,, Wilson, M.R., Jie, L.-J., Te Lintel Hekkert, F., Goodwin, V.A., & Braun,
S.M. (2014). Exploring the utility of analogies in motor learning after stroke: A
feasibility study. International Journal of Rehabilitation Research, 37, 277–280.
4) Johnson, L., Burridge, J.H., & Demain, S.H. (2013). Internal and external focus of
attention during gait re-education: an observational study of physical therapist practice
in stroke rehabilitation. Physical Therapy, 93, 957-966.
5) Orrell, A.J., Eves, F.F., & Masters, R.S. (2006). Motor learning of a dynamic balancing
task after stroke: implicit implications for stroke rehabilitation. Physical Therapy, 86,
369-380. NB Alleen Introduction (p. 369-372) en de Discussion (p. 376-379).
6) Polli, A., Moseley, G. L., Gioia, E., Beames, T., Baba, A., Agostini, M., et al. (2017).
Graded motor imagery for patients with stroke: a non-randomized controlled trial of a
new approach. European Journal of Physiotherapy and Rehabilitation Medicine, 53,
14–23.
Literatuur week 1:
1) Byrne, C. Coetzer, R., Addy, K. (2017). Investigating the discrepancy between
subjective and objective cognitive impairment following acquired brain injury: the
role of psychological affect. NeuroRehabilitation, 41, 501-512.
Een objectief gemeten ‘gebrek’ moet niet gezien worden als een subjectief ervaren ‘gebrek’ door de
patiënt.
Psychologische factoren spelen een cruciale rol in de capaciteit om cognitieve problemen te
herkennen.
2) Farenhorst, N., & Vrancken, P. (2010). Verwerking en aanpassing. In:
Neuropsychologische behandeling, Ponds, R., van Heugten, C., Fasotti, L., Wekking,
E. (Eds.). Amsterdam: Boom (Hfd 14, pp. 316-335). CANVAS
Het besef dat dingen onomkeerbaar veranderd zijn, kan heftige gevoelens van wanhoop, boosheid,
angst en verdriet oproepen. Dit is vaak een aanleiding om professionele hulp in te roepen.
Het ‘accepteren’ van een nieuwe situatie klinkt als opgeven. Het heeft eigenlijk vooral te maken met
het erkennen van de nieuwe realiteit.
- Aanpassing = een actief proces waarin telkens nieuwe stappen worden gezet om een nieuw
evenwicht te vinden tussen wat men wil en wat men nog kan.
Schokverwerking extra complicaties bij hersenletsel:
- Soms geheugenverlies (bv geen herinnering aan het CVA)
- Stressreactie kan door hersenletsel extra hevig zijn (bv verlies van controle prefrontale
cortex)
- Stressintolerantie (verminderde cognitieve vaardigheden)
De eerste schok gevaar en veiligheid
- Primaire evaluatie (primary appraisal): is er nog gevaar? Vluchten, vechten of bevriezen.
Verhoogde werkzaamheid. Stress.
, - Secundaire evaluatie (secundary appraisal): kan men de nieuwe situatie hanteren? Benutten
handelingsmogelijkheden; soms op automatische piloot. Overlevingsdrang. Emoties als angst
en schok komen vaak later.
*Als de verhoogde werkzaamheid lang aanhoudt, dan kan dat duiden op PTSS.
- Interventies creëren van een veilige omgeving waarin een goede communicatie is tussen
patiënt, behandelaars en naasten.
De tweede schok verliesverwerking en rouw
- Rouw opgevat als werk. ‘ver-werken’. De behandelaar kan hierbij helpen.
De vier rouwtaken:
1. Aanvaarden van de realiteit
Vaak zichtbare en onzichtbare veranderingen (na verloop van tijd duidelijk)
Gebrekkig ziekte-inzicht (soms direct gevolg van trauma; soms psychologische reactie)
Gevolgen behandeling, werk en relaties etc.
Behandelaar informatie moet gedoseerd aangeboden worden m.b.v. metaforen.
2. Ervaren van pijn en verdriet
Grote verschillen tussen mensen overreageren of onderreageren
Soms dwanglachen of dwanghuilen, woedeuitbarstingen of emotieloos
Behandelaar moet de emoties de ruimte geven (desnoods psychotherapie), creatieve
uitingen en vermijd een onrealistische pep-talk.
3. Aanpassen aan een nieuw leven
Er moeten nieuwe realistische doelen worden gesteld.
Aanpassen kan leiden tot acceptatie
Probleem bij hersenletsel: verminderde realiteitszin, verlies aan cognitieve flexibiliteit (bv
inschatten van problemen), neiging vast te houden aan vertrouwde schema’s.
Behandelaar: complexe doelen opdelen in simpelere sub-doelen, het succes
benadrukken en helpen bij plannen
4. De draad weer oppakken
Wat kan ik nog? Wat wil ik? Waarom is dit mij overkomen?
Heroriëntatie op het leven tijd voor reflectie
Behandelaar kan helpen terugblikken op het leven (bv eigen levensloop opschrijven) en
ontdekken wat de patiënt nou echt belangrijk vindt.
Coping is de manier waarop iemand gedragsmatig, cognitief en emotioneel reageert op
omstandigheden die om aanpassing vragen.
3) Folkman, S. & Greer, S. (2000). Promoting psychological well-being in the face of
serious illness: when theory, research and practice inform each other. Psychooncology, 9, 11-19.
‘The idea that people can experience psychological well-being despite their illness may at first seem
counterintuitive. However, studies have shown that people do experience well-being under the most
difficult of circumstances.’ er zijn positieve kanten (well-being) aan een ernstige ziekte.
Stress balans tussen demands en resources:
- Demands eisen en verplichtingen
- Resources acties die je kunt uitvoeren
Dit artikel draait om het model wat in het artikel is weergegeven. Hieronder staat een uitleg van het
model.
Event = iets wat je overkomt de blokjes zijn gedragmatige en pscychologische reacties.
- Appraisal = de eerste reactie van een individu ‘Wat is er aan de hand?’. Denk aan bevriezen,
vluchten en de automatische piloot.
