Dit is een samenvatting van het vak Risicotaxatie in 2021, gegeven door Danique Smeijers. De samenvatting bevat de hoorcolleges, de artikelen én een link naar een google spreadsheet met een overzicht van alle risicotaxatie instrumenten. Er zal nog 1 laatste update komen waarin de laatste artikelen...
Risicotaxatie jaar 2021:
COLLEGE 1: Introductie van risicotaxatie
1.Definitie en typen risicotaxatie
Risicotaxatie is de kansberekening dat schadelijk gedrag of gebeurtenis zal plaats vinden. Het
impliceert een beoordeling wat betreft de frequentie van gedrag of een gebeurtenis, de
waarschijnlijke impact ervan en wie het zal beïnvloeden. Deze schatting van het toekomstige
schadelijke gedrag wordt gemaakt met behulp van risicofactoren en beschermende factoren. Een
definitie die we tegenwoordig meer hanteren is dat risicotaxatie een poging is om de
waarschijnlijkheid dat toekomstig antisociaal of crimineel gedrag zal plaatsvinden te voorspellen. Van
belang hierbij is dat het eigenlijk altijd gaat om toekomstig gedrag. We gebruiken de kennis uit het
verleden om de toekomst te voorspellen.
Bij risicotaxatie moeten we het gedrag zo specifiek mogelijk proberen te krijgen, daarnaast willen we
een inschatting kunnen maken om de potentiële schade. Verder gaat het ook om de
waarschijnlijkheid iets zal plaatsvinden met de daarbij horende omstandigheden. Dat maakt het erg
lastig aangezien we nooit met 100% zekerheid kunnen zeggen dat bepaald gedrag zal plaatsvinden,
laat staan de frequentie ervan. Toch proberen we een inschatting te maken van het risico om dat
zoveel mogelijk te kunnen beperken. Daarbij zijn de omstandigheden van essentieel belang. Er wordt
ook wel eens gezegd dat het voorspellen van het weer gemakkelijker is dan het voorspellen van
recidive.
Als je kijkt naar de verschillende risicofactoren kunnen we een onderscheid maken tussen
risicofactoren en beschermende factoren. Beide verwijzen naar biologische, sociologische en
psychologische karakteristieken. Deze kunnen de waarschijnlijkheid van crimineel gedrag vergroten,
dat zijn risicofactoren. Als ze een beschermende werking hebben dan kunnen ze de
waarschijnlijkheid van crimineel gedrag beperken. Risicofactoren zelf kan je opnieuw indelen in
statische risicofactoren en dynamische risicofactoren waarbij dynamische bestaan uit stabiele en
acute factoren.
Ongeacht de aard van een risico- of beschermende factor kan het geïdentificeerd worden met behulp
van 3 technieken:
1. De empirische methode
2. De theoretische methode
3. De klinische methode
Bij de empirische methode worden factoren geïdentificeerd met behulp van onderzoek waarbij een
steekproef wordt gevolgd. Daarbij worden de bio psychosociale kenmerken van de proefpersonen
geanalyseerd om te zien of ze verschillen van de controlegroep. Als dan de aanwezigheid van een
kenmerk de kans op een bepaald gegeven verhoogd dan wordt het als risicofactor gezien. Als de
aanwezigheid van dat kenmerk de waarschijnlijkheid vermindert dan spreken we over een
beschermende factor. Bij de theoretische methode gebruiken we een theorie die onze beslissingen
leidt over of iemand een hoger of lager risico heeft. Verschillende theoretische oriëntaties bieden dus
verschillende conceptualisaties van wat risico inhoudt. Risicobeoordelingen die zijn opgesteld vanuit
een psychoanalytisch perspectief houden bijvoorbeeld rekening met info over hechtingsstijlen.
Gedragsmetingen houden bijvoorbeeld meer rekening met delict geschiedenis, sociale competentie
of stijl van discipline. Risicotools met een cognitieve benadering omvatten waarschijnlijk meer het
vermogen van een individu tot emotieregulatie, de neiging tot piekeren en het niveau van
1
, impulsiviteit. Als derde hebben we de klinische methode. Deze methode kan in tegenstelling tot de
andere 2 individuele karakteristieken bloot leggen, ongeacht of ze empirisch of theoretisch
geassocieerd worden met antisociaal gedrag. Deze kunnen dan aangepakt worden met behulp van
klinische interventie. Hierbij wordt een nadruk gelegd op de dynamische factoren aangezien statische
factoren zoals een werkstatus bijvoorbeeld onveranderlijk zijn.
1.1 De beschermende factoren
Het gaat dus niet alleen om een inschatting van risicofactoren, maar het is belangrijk om ook de
beschermende factoren mee te nemen. Zo kunnen we binnen behandeling juist deze factoren
versterken of verbreden. Het idee van de beschermende factoren is ontstaan uit het idee dat
iedereen bepaalde levensdoelen zou hebben. Beschermende factoren zijn als het ware een
conceptualisatie van de strategie om die levensdoelen te bereiken. Dit heeft zijn basis in het Good
Lives Model. Dat model heeft als uitgangspunt dat iedereen bepaalde doelen heeft waar we in ons
leven naar toe werken. Volgens dit model is crimineel gedrag een mal adaptieve poging om één of
meerdere doelen te bereiken.
Beschermende factoren kan je zien als paraplu, het heeft namelijk een interactie met risicofactoren
en vormt daarmee een buffer voor recidive. Als risicofactoren aanwezig zijn, dan zullen
beschermende factoren die risicofactoren verminderen. Als we in staat zijn om die beschermende
factoren op een goede manier te kunnen identificeren, dan draagt dat ook bij aan een betere en
accurate voorspelling van recidive. Dat is ook handig voor behandeling aangezien beschermende
factoren over het algemeen makkelijker te beïnvloeden zijn dan risicofactoren. En soms is het voor
de patiënt ook interessanter om zich te richten op wat wel goed gaat en om dat verder uit te
bouwen, wat weer kan leiden tot effectievere interventies. Er zijn verschillende studies die aantonen
dat wanneer je de beschermende factoren naar voren kunt halen dit kan leiden tot een positief effect
van recidive, zelfs meer dan wanneer je risicofactoren laat verminderen. Het geeft dus goed het
belang weer waarom we niet enkel naar de risicofactoren moeten kijken. SAPROF is een instrument
dat beschermende factoren meet/inschat. Het instrument is in Nederland ontwikkeld, maar is
ondertussen in verschillende talen en versies uitgebracht (SAPROF - youth version/ SAPROF - sexual
offending/ SAPROF - intellectual disabilities/ SAPROF – intensive care). De originele SAPROF bestaat
uit 3 sub-schalen: interne factoren, motivationele factoren en externe factoren.
Beschermende factoren komen overeen met zowel het RNR- als het GLM- revalidatiekader, en net als
beoordeling in het algemeen, is het een continu proces. Binnen het RNR-model helpt het beoordelen
van de beschermende factoren bij de evaluatie van het risiconiveau, het informeren van
interventiedoelen en benadrukken van responsiviteit. Binnen de GLM kunnen beschermende
factoren worden gezien als zinvolle pro sociale bezigheden of levensdoelen met betrekking tot het
verwerven van primaire menselijke goederen. Technieken uit oplossingsgerichte therapie en
motiverende interviews kunnen nuttig zijn om mogelijke beschermende factoren bloot te leggen.
Vergeleken met de overvloed aan op risicofactoren gerichte instrumenten is het aantal tools dat
alleen of zelfs gedeeltelijk beschermende factoren meet beperkt. Deze instrumenten kunnen worden
onderverdeeld in:
1. Instrumenten die beschermende factoren voorstellen als afzonderlijke identiteiten die
onafhankelijk werken van risicofactoren
2. Instrumenten die elke beschermende factor neerzetten als het tegenovergestelde of
gezonde tegenhanger van een risico
Hoewel sommige risico- en beschermende factoren inderdaad kunnen worden gezien als 2
tegengestelde doelen van een continuüm, hebben andere factoren geen duidelijke tegenhanger en
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maaikebeckerss. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
