De rol van persoonlijkheid in het leven van alledag
False consensus effect - het onterechte idee dat andere mensen ongeveer hetzelfde zijn als wijzelf
(zoals dezelfde mening).
Sekseverschillen in persoonlijkheid
Vrouwen scoren hoger op de eigenschappen vriendelijkheid en neuroticisme. Meisjes zijn ook
zorgvuldiger dan jongens, maar dit verschil verdwijnt op latere leeftijd.
Vrouwen zijn empathischer (accurater dan mannen -> empathic accuracy).
Mannen zijn fysiek en verbaal agressiever. Vrouwen tonen vaker agressie in relaties. Mannen
veroorzaken grotere lichamelijke schade. Vrouwen voelen zich schuldiger over agressie. Indirecte
agressie komt vaker voor bij vrouwen (buitensluiten, rodelen etc.).
Vrouwen ervaren meer negatieve emoties en ervaren emoties intenser. In westerse culturen uiten
vrouwen hun emoties ook makkelijker dan mannen, die zich eerder trots voelen en een hogere
zelfwaardering hebben. Mannen hebben een meer onafhankelijk zelfbeeld. Vrouwen zien zichzelf
meer als onderdeel van een groep of een persoon – interdependent zelfbeeld. Hoe onafhankelijker
mensen zijn, hoe meer zelfwaardering ze meestal hebben.
Mannen lijken iets beter in cognitieve taken en ruimtelijk inzicht, maar dit kun je trainen. Vrouwen
kunnen beter lezen en schrijven. Meisjes doen het beter op school door motivatie en zorgvuldigheid.
Mannen hebben meer behoefte aan seksuele variatie. Vrouwen zijn meer gericht op langdurige
seksuele relaties.
Vrouwen lopen ongeveer twee keer zo veel risico op een depressie. De oorzaken van depressie zijn
bij vrouwen een ervaren gebrek aan liefde, bij mannen teleurstellingen. Probleemgerichte coping
blijkt beter te werken tegen stress dan emotiegerichte coping. Vrouwen zijn eerder geneigd naar
emotie gerichte coping en mannen naar probleemgerichte coping.
Mannen scoren hoger op de dark triad van eigenschappen. De kern is gebrek aan empathie en
eerlijkheid. De drie eigenschappen zijn:
- Machiavellisme – liegen en manipuleren voor eigen gewin zonder schuldgevoel.
- Narcisme – superieur voelen, ijdel, egocentrisch.
- Psychopathie – impulsief en roekeloos, zonder stil te staan bij gevolgen en morele kant.
Theorieën over sekseverschillen
De evolutionaire theorie – overleving en voortplanting. Mannen willen meer seks omdat ze in theorie
meerdere vrouwen per dag kunnen bevruchten, genen succesvol doorgeven. Vrouwen willen een
emotionele band voor de kwetsbare periode van zwangerschap en steun bij opvoeding.
Hormonale theorie – verklaart de verschillen dus mannen en vrouw door hormonale verschillen. Het
probleem is alleen dat het niet zeker is of hormonen het gedrag veroorzaken of dat ze hand in hand
gaan. Hormoonniveaus zijn ook afhankelijk van de omgeving en gebeurtenissen.
Sociale roltheorie – nurture, maatschappelijke normen aangeleerd via straf en belonen. Sekse-
typerend gedrag aangeleerd. Sociaal leren: leren hoe iets moet door te kijken naar wat anderen doen
en dat imiteren. Wat doen de ouders en media? Gedragen naar voorbeelden.
Expectancy value theorie (EVT) – verwachtingen over succes in de taak (expectancies) en de waarde
(value) die men aan de taak hecht. Dit hangt weer af van de opvattingen die men overneemt uit de
sociale omgeving. Minder hoge verwachtingen betekent minder waarde. Selffulfilling prophecy:
negatieve verwachting zorgt voor presteren conform de verwachting.
1
, Genderidentiteit – of iemand zich man of vrouw voelt. Als iemand sterke gevoelens van beide heeft
noemen we het androgyn, wat gepaard gaat met een grotere psychologische flexibiliteit. Geen van
beide voelen is ongedifferentieerd. Wat mannelijk of vrouwelijk is wordt door maatschappij en
cultuur bepaald.
Cultuurverschillen in persoonlijkheid
Het cultuurmodel van Hofstede en Hofstede, kijkt naar vijf waardedimensies waarop culturen van
elkaar kunnen verschillen:
1. Grote of kleine machtsafstand – gelijkheid en statusverschillen, dezelfde rechten. bijv. in
China grote klassenverschillen, in Nederland klein.
2. Hoge of lage onzekerheidsvermijding – hoeveel behoefte er is aan zekerheid (wetgeving en
geloof). Nederland kent een middelmatige onzekerheidsvermijding.
3. Collectivisme of individualisme – banden tussen het individu en de groepen waartoe het
individu behoort. Eigenbelang ondergeschikt aan dat van de groep.
4. Masculiniteit of femininiteit – nadruk op presteren, geld, succes en assertiviteit of nadruk op
zorgen, relaties, zorgzaamheid.
5. Lange of korte termijn gerichtigheid – veel West-Afrikaanse landen plannen niet vooruit,
leven in het hier en nu versus China waar ze ver vooruit plannen.
Cultuurmodel van Pinto
- Fijnmazige cultuur – gedetailleerde gedragsregels voor vrijwel iedere situatie. Traditionele,
arme en niet-westerse culturen, zoals Latijns-Amerika. Valt samen met collectivisme en
onzekerheidsvermijding.
- Grofmazige cultuur – algemene gedragsregels. Regels zelf vertalen naar specifieke situatie.
Nederland en VS. Relatief veel vrijheid het leven zelf in te richten. Individualisme.
- Mixed cultuur – en combinatie van de twee bovenstaande.
De rol van persoonlijkheid in (partner) relaties
Similarity attraction effect – een persoon kiezen waar we veel gelijkenissen mee hebben. Geeft een
goed gevoel en bevestiging. Mensen voelen zich begrepen en minder kans op conflict. Cliënten zijn
meer tevreden over therapeuten die op hen lijken en hetzelfde geldt voor op de werkvloer.
Convergentie – wanneer personen lang samen zijn zullen ze ook meer op elkaar gaan lijken.
Bij te veel gelijkenissen kan gevoel van competitie en afgunst ontstaan, omdat mensen ook uniek
willen zijn en zich willen onderscheiden.
Neuroticisme is meestal niet goed voor een relatie. Dit zorgt voor meer stress en relatieproblemen.
Positieve eigenschapen voor een relatie: niet erg neurotisch, vriendelijk, zorgvuldig en extravert.
Hechtingsstijlen
Een kind wil lichamelijk en emotioneel overleven. Daarom is veiligheid en geborgenheid van ouders
belangrijk. Op drie manieren kunnen ouders reageren op de behoefte van hun kind: responsief
(attent, lief en begripvol), weinig responsief (afstandelijk, afwijzend, verwaarlozing), wisselend
responsief (als ouder tijd/zin heeft).
Eenmaal uit de gezinsomgeving kunnen positieve ervaringen met anderen ervoor zorgen dat mensen
hun ideeën bijstellen en een zekerder hechtingsstijl ontwikkelen. Vaak hanteren we een mengeling
van hechtingsstijlen, waarbij één stijl dominant is. Ook kan de hechtingsstijl per persoon verschillen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maaikeschothorst-emmaneel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.