Overig
Taak 2 Neuropsychologische stoornissen
- Instelling
- Maastricht University (UM)
[Meer zien]
Voorbeeld 3 van de 11 pagina's
Voorbeeld 3 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: Mishachan • 7 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Neuropsychologische stoornissen 1Taak 2: symmetrie en disconnectie syndromen
2.1
Lateralisatie
Anatomische asymmetrie in het brein
Lateralisatie houdt in dat twee cerebrale hemisferen verschillende functies bevatten en dus op
verschillende manieren het gedrag besturen.
De linkerhemisfeer speelt een speciale rol in de productie en het begrijpen van taal, en in de
beweging van de rechterhelft van het lichaam. De rechterhemisfeer is gespecialiseerd in het
ontvangen en het verwerken van non-verbale informatie (waaronder muziek en gezichtsuitdrukking),
en in de beweging van de linkerhelft van het lichaam.
Drie variabelen die het onderzoek naar lateralisatie bemoeilijken:
1) Lateralisatie is relatief en niet absoluut. Beide hemisferen spelen een rol in bijna alle
gedragingen. Cerebrale ‘site’ (binnen een hemisfeer) even belangrijk voor het begrijpen van
hersenfuncties als de cerebrale ‘side’ (verschil links en rechts).
2) Lateralisatie wordt beïnvloed door omgeving en genetische factoren.
Voorbeeld: de cerebrale organisatie van sommige linkshandige en vrouwen blijkt minder
asymmetrisch te zijn dan die van rechtshandige en mannen.
3) Lateralisatie komt ook voor bij een reeks aan dieren. Een functioneel en anatomisch
asymmetrisch brein komt ook voor bij bepaalde zingvogels, ratten, katten en apen.
Functionele en anatomische verschillen tussen de linker- en de rechterhersenhelft
Cerebrale asymmetrie
De rechterhemisfeer is iets groter en zwaarder dan de
linkerhemisfeer, maar de linkerhelft bevat meer grijze stof.
De temporale kwabben zijn rechts en links verschillend, wat een
verklaring kan zijn voor de specialisatie rechts en links in taal- en
muziekfuncties.
De planum temporale (=Wernicke’s area) is in de
linkerhemisfeer groter dan in de rechterhemisfeer. De primary
auditory cortex of Heschl’s gyrus is groter in de
rechterhemisfeer, omdat er twee Heschl’s gyri zijn in de rechter-
en maar één in de linkerhemisfeer.
De thalamus is rechts en links verschillend, waarbij de linker
thalamus dominant is voor taalfuncties.
De helling van de laterale fissuur is minder steil bij de linker-
dan bij de rechter hemisfeer. Daardoor is de temporoparietal
cortex, die ventraal (onder) ligt aan de laterale fissuur, groter bij
de rechterhemisfeer.
De frontal operculem (Broka’s area) is in beide hemisferen
anders georganiseerd. Het gebied dat zichtbaar is aan de
oppervlakte van de hersenen is een derde groter bij de
rechterhemisfeer. Het gebied dat dieper ligt (begraven in de
sulci) is groter bij de linker- dan bij de rechter hemisfeer.
Waarschijnlijk zorgt dit ervoor dat de linkerhemisfeer de
productie van grammatica in taal beïnvloedt en de
rechterhemisfeer mogelijk de toon van de stem beïnvloedt.
1
, Neuropsychologische stoornissen 2
De verdeling van verschillende neurotransmitters is asymmetrisch (zowel in corticale als in
subcorticale gebieden), waarbij het gaat om acetylcholine, gamma-aminobutyric acid
(GABA), norepinephrine en dopamine.
De rechterhemisfeer steekt aan de voorkant meer uit dan de linkerhemisfeer. Daarentegen
steekt de linkerhemisfeer aan de achterkant meer uit dan de rechterhemisfeer. De occipitale
hoorns van de laterale ventrikels zijn bij de rechterhemisfeer vijf keer zo lang dan bij de
linkerhemisfeer.
De details van anatomische asymmetrie worden beïnvloed door sekse en handvoorkeur.
Algemene, anatomische asymmetrie is toegespitst op de taalgebieden, waarbij de meeste van de
frontale en pariëtale kwabben weinig grove asymmetrie vertonen.
Neuronale asymmetrie
Er zijn verschillen tussen de patronen van dendritische vertakkingen binnen de verschillende
gebieden. Hoe meer vertakkingen, hoe meer vrijheid m.b.t. de activiteit van een cel. Zo heeft Broca’s
gebied zeer veel vertakkingen ten opzichte van het gezichtsgebied van de motorische cortex in de
precentrale cortex (linkerhemisfeer).
Genetische asymmetrie
Er zijn genen gevonden die anders worden uitgedrukt in de verschillende hersenhelften. Hierover is
vooralsnog weinig over bekend.
Spraak
Als de linkerhersenhelft toegang heeft tot informatie kan het hierover communiceren en spraak
produceren. De linkerhersenhelft is ten opzichte van de rechterhersenhelft superieur in lezen, het
spellen van onbekende woorden en gebruik maken van zinsstructuur en maakt het zo mogelijk om het
lezen vloeiend te laten verlopen. Verder leest de linkerhersenhelft ook meergestructureerd, meer
vloeiend en met minder fouten.
De rechterhersenhelft heeft goede herkenningsmogelijkheden (zoals bijv. gezichten), maar kan
geen spraak produceren omdat het geen toegang heeft tot het spraakmechanisme van de
linkerhersenhelft. De rechterhersenhelft is superieur in het leggen van verbanden tussen woorden en
symbolen.
Manieren om verschillende functies van lateralisatie te onderzoeken
Onderzoek bij neurologische patiënten
■ Double dissociation: onderzoek naar de functie van tekorten m.b.t. gedrag, veroorzaakt door
beroertes of operaties. Twee gebieden van de neocortex worden gescheiden door twee
gedragstesten. Elke test wordt beïnvloed door een beschadiging/letsel in één gebied en
daarmee niet in het andere. Doorsnede in de linkerhersenhelft van rechtshandigen zorgt voor
problemen in spraak functies (spraak, schrijven en lezen) die niet worden veroorzaakt
door een snede in de rechterhersenhelft. Deze functies staan dus los van elkaar, en dat geldt
andersom ook zo. Vandaar de ‘dubbele associatie’.
Voorbeeld: twee hypothetische corticale gebieden, 102 en 107, zijn dubbel gedissocieerd
bij testen over lezen en schrijven: schade aan gebied 102 verstoort lezen, terwijl schade
aan gebied 107 schrijven aantast.
2
, Neuropsychologische stoornissen 3
■ Split brain (commissurotomy): het corpus
callosum wordt volledig doorgesneden. M.b.v.
testen wordt vervolgens gekeken wat de
functies van de verschillende hersengebieden
zijn.
Na scheiding van de hersenhelft blijken deze
onafhankelijk te zijn. Beide ontvangen ze
sensorische input van alle sensorische systemen
en kunnen zij controle uitoefenen op het
lichaam. Enkel de communicatie is geblokkeerd.
Er wordt gezien dat informatie die door de ogen
wordt ontvangen enkel naar één hemisfeer
wordt doorgestuurd. Input van het
linkergezichtsveld gaat naar de rechter
hemisfeer, en input van het rechtergezichtsveld
gaat naar de linkerhemisfeer. Er wordt
(normaliter) gecommuniceerd via het corpus
colossum.
■ Hersenstimulatie (Penfield´s brain stimulatie): Door middel van stimulatie (of blokkade)
kunnen er verschillende gebieden worden gelokaliseerd. Zo kan stimulatie van de
linkerhersenhelft de mogelijkheid tot spreken blokkeren, maar stimulatie van de
rechterhersenhelft niet.
Er kunnen drie algemene exitatiore/stimulerende effecten en één inhiberent/blokkerend effect
optreden:
Stimulerende effecten
Stimulatie kan beweging, lichtflitsen of trillende gevoelens veroorzaken.
Stimulatie kan aantonen hoe een persoon zijn omgeving waarneemt (deja vu, angst,
eerdere ervaringen). Patiënten rapporteren specifieke herinneringen bij specifieke
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Stuvia2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen