Autisme
Ziektebeeld uitgewerkt door middel van de “rode loper”.
Wat is autisme?
Autisme kan het beste worden omschreven als verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op
een kwetsbaarheid op de volgende gebieden: sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken
en handelen en het filteren en integreren van informatie.
Als je autisme hebt, dan ervaar je de wereld op een heel andere manier. Dat komt omdat de manier
waarop je hersenen informatie verwerken anders verloopt dan bij mensen zonder autisme. Door
autisme is het lastig om losse informatie te ordenen en te verwerken tot een groot samenhangend
geheel. Waar anderen een film zien, ziet iemand met autisme eigenlijk allemaal losse beelden.
Een autismespectrumstoornis (ASS) is een ontwikkelingsstoornis waarbij de informatieverwerking in
de hersenen verstoord is. ASS begint op jonge leeftijd en speelt het gehele leven een rol. Het heeft
gevolgen voor vele aspecten van het leven, zowel voor het kind als zijn omgeving. Vaak gebruikt men
de term autisme als men eigenlijk een autismespectrumstoornis bedoelt. (Klassiek) autisme is echter
een vorm van ASS. Andere vormen zijn: het syndroom van Asperger en PDD-NOS.
De diagnose ‘autistische stoornis’ – ook wel ‘klassiek autisme’ of ‘syndroom van Kanner’ genoemd, –
wordt in Nederland niet meer gegeven. De huidige editie van het Amerikaanse handboek voor
psychische stoornissen, de DSM-5, spreekt nog maar van één overkoepelende autisme-diagnose: de
autismespectrumstoornis (ASS). De wetenschappelijk onderbouwing van de voormalige subtypes van
autisme zou onvoldoende zijn. Mensen die deze diagnose in het verleden kregen kunnen die wel
gewoon blijven gebruiken.
Volgens de beschrijving van de diagnose in de vorige versie van de DSM, de DSM IV, is er bij mensen
met klassiek autisme sprake van beperkte interessegebieden, herhalingsgedrag en problemen op het
gebied van sociale communicatie en sociale interactie.
In elk geval in de kindertijd is bij mensen met de diagnose autistische stoornis sprake van een
taalachterstand. Zij kunnen een normale tot hoge intelligentie hebben, maar er kan ook sprake zijn
van een verstandelijke beperking. Ter vergelijking: mensen met de diagnose syndroom van Asperger
hebben altijd een normale tot hoge intelligentie en bij hen is geen sprake van een taalachterstand,
ook niet in de kindertijd.
De DSM-5, de meest recente versie van het Amerikaanse handboek voor psychische stoornissen,
spreekt nog maar van één autisme-diagnose: de ‘autismespectrumstoornis (ASS)’.
De criteria hiervoor zijn onder andere:
problemen op het gebied van sociale communicatie en sociale interactie
beperkte, repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten
over- of onder gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels.
Sterke punten die vaak in verband worden gebracht met autisme zijn onder andere: oog voor detail,
analytisch denken, eerlijkheid, loyaliteit en technisch inzicht. Op sociaal gebied ondervinden veel
mensen met autisme echter regelmatig problemen. Hun ‘sociale intuïtie’ lijkt niet goed (of anders)
ontwikkeld.
, Epedimiologie (verspreiding)
Ruim 1% van de Nederlanders, ongeveer 200.000 mensen, heeft autisme. Het aantal mensen dat te
maken heeft met autisme – zoals ouders, broers, zussen, partners, leraren en zorgverleners – is vele
malen groter.
Anatomie/fysiologie
Anatomische afwijkingen van de hersenen van autisten zijn beschreven op basis van pneumo-
encefalografie en CT-scan-onderzoek. Deze afwijkingen lijken weinig specifiek te zijn. Het betreft
vooral een vergroting van de (laterale) ventrikels. Deze verwijding is slechts gering, wordt vooral links
waargenomen en duidt mogelijk op atrofie van de hippocampus. In enkele gevallen zijn ook atrofie
van de hersenstam en het cerebellum waargenomen. Recent pathologisch onderzoek bij vier
overleden autistische jongeren toonde een verminderd aantal Purkinje-cellen in het cerebellum. Een
recent onderzoek met behulp van ‘magnetic resonance imaging’ (MRI) bij een normaal begaafde
autist liet een onderontwikkeld cerebellum zien. Dit wijst op het mogelijk belang van stoornissen in
het cerebellum bij autisten.
(laterale) ventrikels:
De ventrikels worden ook wel hersenkamers genoemd. Vier met hersenvocht gevulde holten in de
hersenen. Men onderscheidt twee laterale of zijventrikels, die in de grote hersenen liggen; het derde
ventrikel ligt in de tussenhersenen en het vierde ventrikel in de hersenstam. De ventrikels zijn
onderling verbonden en staan in open verbinding met de subarachnoïdale ruimte (ruimte tussen het
binnenste en middelste hersenvlies). Het vocht dat door de ventrikels stroomt, 'wast' en ondersteunt
de hersenen en helpt bij het handhaven van de juiste temperatuur.
Hippocampus:
Dit hersengebied ligt aan de onder/voorkant van de slaap-
of temporaalkwab en vormt een onderdeel van het
limbisch systeem. De naam komt van het Griekse woord
voor zeepaardje. De hippocampus speelt een belangrijke
rol bij de opslag van informatie in het geheugen, de
ruimtelijke oriëntatie en het controleren van gedrag dat
van belang is voor de overleving.
Proefdieren bij wie de hippocampus wordt beschadigd,
reageren bijvoorbeeld veel heftiger op onverwachte
prikkels, maar de reactie is oppervlakkig en kortdurend.
Bovendien slagen deze dieren er niet meer in hun gedrag
goed aan te passen aan veranderde omstandigheden. Bij de mens kan tweezijdige beschadiging van
de hippocampus leiden tot een verminderd vermogen nieuwe informatie in het geheugen op te
nemen.
Hersenstam:
De hersenstam is de plaats waar tien van de twaalf paar hersenzenuwen ontspringen. De
hersenzenuwen worden aangeduid met een Romeins cijfer. Hersenzenuwen I en II ontspringen niet
in de hersenstam.
I. De reukzenuw (nervus olfactorius)
II. De gezichtszenuw of oogzenuw (nervus opticus)
III. De gemeenschappelijke oogspierzenuw (nervus oculomotorius)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Melkenie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.