,Samenvatting
Dit onderzoek beoogd inzicht krijgen naar de invloed van de invoering van het
afstandsonderwijs op de ontwikkeling van Saxion studenten. Als gevolg van de door de
overheid ingevoerde corona maatregelen is het Saxion overgestapt naar afstandsonderwijs.
X (2020) maakt zich zorgen of Saxion zich ervan bewust is dat studenten niet alleen
afhankelijk zijn van de kennisoverdracht. Een abrupte overgang naar het afstandsonderwijs
kent vele gevolgen voor zijn studenten, iets wat niet tot nauwelijks is belicht. Dit onderzoek
tracht de gevolgen voor de ontwikkeling van studenten zichtbaar te maken door de
ervaringen van studenten te gebruiken. Er is gebruikgemaakt van een kwantitatief onderzoek
waarbij, aan de hand van een enquête, de ontwikkeling van een student is gemeten. Binnen
deze ontwikkeling zijn de schalen autonomie, sociale verbondenheid, persoonlijke
identiteitsontwikkeling, professionele identiteitsontwikkeling en de relatie student-docent
opgenomen in de enquête.
De doelgroep van dit onderzoek bestaat uit toegepaste psychologie studenten binnen het
Saxion. Deze studenten zijn benaderd door via Facebook, Blackboard en WhatsApp
groepen. Naar aanleiding van een literatuuronderzoek is de verwachting gesteld dat de
Saxion studenten een aanzienlijke mate van invloed ervaren, ten gevolge van de abrupte
overgang naar afstandsonderwijs. De resultaten van dit onderzoek wijzen uit dat studenten in
mindere mate invloed ervaren, echter niet storend. Een kanttekening dient gemaakt te
worden met betrekking tot de beperkt hoeveelheid respondenten met als gevolg dat er geen
harde conclusies kunnen worden gedaan.
2
,Inhoud
Samenvatting................................................................................................................................2
Hoofdstuk 1 Inleiding..................................................................................................................5
1.1 Aanleiding..........................................................................................................................5
1.2 Onderzoeksvragen..............................................................................................................6
1.3 Opdrachtgever en onderzoeksdoel.....................................................................................7
Hoofdstuk 2 Theoretisch kader....................................................................................................8
2.1 Studentontwikkeling..........................................................................................................8
2.2 Afstandsonderwijs..............................................................................................................9
2.3 Afstandsonderwijs & ontwikkeling..................................................................................10
2.3.1 Autonomie ontwikkeling...........................................................................................10
2.3.2 Ontwikkeling van sociale verbondenheid.................................................................11
2.3.3 Persoonlijke identiteitsontwikkeling.........................................................................12
2.3.4 Professionele identiteitsontwikkeling.......................................................................12
2.3.5 Ontwikkeling student-docent relatie.........................................................................13
2.4 Conceptueel model...........................................................................................................14
2.5 Hypotheses.......................................................................................................................15
2.6 Aanleiding........................................................................................................................16
Hoofdstuk 3 Ontwerp.................................................................................................................17
3.1 Onderzoeksmethode.........................................................................................................17
3.2 Doelgroep.........................................................................................................................17
3.3 Onderzoeksinstrument......................................................................................................18
3.3.1 Kwantitatief onderzoek: enquête...............................................................................18
3.3.2 Kwalitatief onderzoek: interviews............................................................................21
3.4 Procedure..........................................................................................................................21
3.5 Analyses...........................................................................................................................22
Hoofdstuk 4 Resutaten...............................................................................................................24
4.1 Uitvoering en respons......................................................................................................24
4.2 Homogeniteit en normaalverdeling..................................................................................25
4.3 Resultaten deelvragen......................................................................................................26
4.4 Nadere analyses................................................................................................................27
Hoofdstuk 5 Conclusie, discussie en aanbevelingen..................................................................29
5.1 Conclusie..........................................................................................................................29
5.2 Discussie..........................................................................................................................30
5.3 Aanbevelingen..................................................................................................................33
Literatuurlijst..............................................................................................................................36
3
,Bijlage 1 Enquête.......................................................................................................................40
Bijlage 2 Verwerking enquête....................................................................................................45
Bijlage 4 Planning......................................................................................................................48
Feedback
Beste X,
Wij willen je van harte feliciteren met een geslaagd Het praktijkonderzoek is betrouwbaar, in die zin dat
eindproduct! het juiste onderzoeksinstrument bij de
onderzoeksvraag en de context is gekozen. De
De scriptie voldoet op nagenoeg alle punten aan de uitwerking van de variabelen is correct uitgevoerd. Er
voorgesteld structuur waarmee aan de kunnen vragen gesteld worden bij de validiteit van de
basisvoorwaarden in ruime mate is voldaan. enquêtevragen. Deze worden gesteld binnen de
Het gekozen onderwerp is relevant voor de opleiding, context van een toekomstig scenario die door de
het beroepenveld en zeer actueel. In het onderzoek is meeste mensen niet of nauwelijks zijn in te schatten.
het duidelijk waar de kern uit bestaat en er wordt een Dit maakt het onderzoek naar onze mening meer
rode draad aangehouden hetgeen prettig leest. indicatief dan representatief.
De onderzoeksvraag is onderverdeeld is deelvragen Het valt op dat het geheel mooi ‘rond’ geschreven is
die de lading van het onderzoek goed dekken. Zoals op een wijze die ook voor de leek goed te volgen
je aangeeft in de discussie is het mogelijk om met dit moet zijn.
onderwerp enorm uit te weiden, maar je bent goed bij Proficiat!
de kern gebleven.
Wat opvalt is de grote hoeveelheid nationale en
internationale bronnen. Zonder direct in te gaan op de
validiteit (het onderwerp is nog erg vers en meningen
lopen uiteen), laat je zien dat je weet wat het is om
vanuit holistisch perspectief onderzoek te doen. Je
schakelt de praktijk goed aan de theorie en weet dit in
een lopend verhaal goed duidelijk te maken.
Eerste beoordelaar
Tweede beoordelaar
4
, Hoofdstuk 1 Inleiding
Het studentenleven, de tijd waar alle mensen later met nostalgie over vertellen, van de
verhalen tot de avonturen. De kennis die studenten hebben vergaard via het onderwijs wordt
nauwelijks tot niet genoemd. De vrijheid, waarmee ze alles leerden ontdekken, en zichzelf
hebben ontwikkeld, dat staat centraal. Wat gebeurt er als deze vrijheid ontnomen wordt?
1.1 Aanleiding
In het begin van December 2019 is er voor het eerst een persoon gediagnosticeerd met het
virus COVID-19. Het is een nieuwe variant van het coronavirus en wordt als ontzettend
besmettelijk beschouwd (Rothan & Byrareddy, 2020). Landelijke maatregelen zijn ingevoerd
door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) om verdere verspreiding
zoveel mogelijk te voorkomen. Door deze maatregelen zijn alle Saxion gebouwen vanaf 17
maart officieel gesloten, met tot gevolg dat alle vormen van fysiek contact niet meer mogelijk
zijn. Nu is hogeschool Saxion overgestapt op afstandsonderwijs, een vorm van educatie die
de mogelijkheid biedt studenten en een facilitator op afstand te verbinden. Zo kunnen er
leeractiviteiten plaatsvinden via geplande en gestructureerde ervaringen die gebruikmaken
van twee of meerdere mediakanalen, zoals videobellen of e-mailen. Deze kanalen staan
interactie toe tussen zowel een student en docent als een student en academische middelen
(Saykili, 2018).
De studenten van het Saxion hadden voorheen toegang tot het Saxion gebouw, waar zij
samen met hun klas hoorcolleges volgden en les kregen in klaslokalen. De studenten maken
ook gebruik van het gebouw om af te spreken met vrienden, samen te werken aan projecten,
de bibliotheek te bezoeken en gebruik te maken van computers en andere faciliteiten. De
leeromgevingen die beschikbaar zijn via het internet, zoals Blackboard, dienen voornamelijk
als ondersteuning bij het overdragen van kennis. Het gebouw daarentegen faciliteert
persoonlijk en fysiek contact tussen studenten onderling met wie zij zich samen ontwikkelen.
De studententijd is een levensfase waarbij studenten veel ontwikkeling doormaken op het
gebied van het sociale leven, persoonlijke en professionele identiteit en autonomie.
Deze fase kan worden beïnvloed nu er geen toegang meer is tot het gebouw en studenten
afhankelijk zijn van afstandsonderwijs. In een reactie op de ontstane situatie heeft X (2020)
in zijn blog benadrukt waar volgens hem de verantwoordelijkheden van het hoger onderwijs
liggen in relatie tot de ontwikkeling van de student. Hij maakt zich zorgen en spreekt over
een dreigende situatie met relatie tot deze verantwoordelijkheden en geeft aan dat studenten
zich zorgen maken dat het Saxion onvoldoende rekening met hen houdt en dat de
hogeschool het afstandsonderwijs in toenemende mate zal inzetten.
Studenten begeven zich in een periode van hun leven die veel ontwikkeling meemaakt op
verschillende vlakken. Binnen deze ontwikkeling speelt sociale verbondenheid een grote rol.
Zo geeft Tarrant (2002) ook aan dat relaties met leeftijdsgenoten het middelpunt vormen van
de ontwikkeling die een adolescent meemaakt. Het contact met anderen is essentieel, ook bij
hun persoonlijke identiteitsontwikkeling. Zo kunnen zij zich onderscheiden van anderen en
een eigen identiteit ontwikkelen (Nawaz, 2011). Een hogeschool vormt tevens het fundament
voor de ontwikkeling van studenten tot professionals.
Fortune (2011) stelt dat docenten die studenten persoonlijk observeren om het vervolgens
terug te koppelen sterk kunnen bijdragen aan de professionele ontwikkeling. Studenten die
normaliter de keuze maken afstandsonderwijs te volgen nemen meer verantwoordelijkheid
voor hun eigen leerproces en kunnen daardoor beperkingen als afstand overwinnen (Moore,
2007). De studenten van het Saxion, daarentegen, hebben deze keuze niet gemaakt en dit
kan betekenen dat zij niet over dezelfde vaardigheden beschikken. Zij moeten zich dan ook
aanpassen aan een nieuw systeem. Een ondersteunde relatie die een student heeft met een
5
