Minor Inkoopmanagement aan de Hanzehogeschool te Groningen
Juridische Aspecten: Aanbestedingsrecht
Volledige Uitwerking colleges - Sept 2020 t/m Okt 2020
ORANJE = HEEL BELANGRIJK OM TE ONTHOUDE
Week 1 Onderwerp Geschiedenis en bronnen van het aanbestedingsrech
Algemene kaders Aanbestedingswet 201
Bereik van de Aanbestedingswet 2012
Week 2 Onderwerp Bereik van de Aanbestedingswet 2012 (vervolg
Wijzigingen Herziene Aanbestedingswet voor de
inkooppraktijk
Aanbestedingsprocedures
Week 3 Onderwerp Selectiecriteria: uitsluitingsgronden,
geschiktheidseisen en selectiecriteria
Week 4 Onderwerp Gunningsfase: gunningscriteria, gunningsmethodieken
Week 5 Onderwerp Capita selecta aanbestedingsrecht
-(motiveren van) de gunningsbeslissin
-Herstel van foute
-Abnormaal lage prij
-Strategisch en manipulatief inschrijve
-Rechtsverwerking en rechtsbeschermin
-Wezenlijke wijziging
Week 6 Onderwerp Verbintenissenrecht
Inleiding verbintenissenrech
-Onderhandelen voorafgaand aan contract: rechten
en plichten
-Hoe komt een overeenkomst tot stand
-Nakoming van een overeenkoms
-Algemene Voorwaarden
Pagina 1
;
n
s
:
t
t
:
g
n
?
g
2
)
N
t
,Week 1 College 1 Aanbestedingsrecht - Juridische Aspecten
In het boekje Aanbestedingsrecht BoomBasics wordt per onderwerp heel kort nog even
herhaald.
Aanbestedingsrecht in het nieuws (bij al deze aanbestedingen gingen er dingen mis):
• Eerstehulppakketten: politie fouten gemaakt bij aanbesteding van 42.000
eerstehulppakketten. Ronde de procedure ter waarde van 10 miljoen euro is de schijn
van belangenverstrengeling ontstaan. Twee agenten die in de
beoordelingscommissie v/d aanbesteding zaten, hebben zelf een bedrijf in
eerstehulpmiddelen. Procedure moet opnieuw.
• Alcoholtesters: politie is hiernaar op zoek, opdracht van 10 miljoen. Een geïnteresseerd
bedrijf vind dat de opdracht te veel naar één leverancier is toegeschreven. Het
bedrijf doet aangifte van machtsmisbruik, misleiding, chantage en bedrog.
• Politie auto’s: Volkswagen wint een megaorder ter waarde van 1,5 miljard euro. Politie
kiest ervoor ruim dertienhonderd dienst- en surveillanceauto’s aan te scha en en dat
deze maar van één merk mogen zijn, Volkswagen. Andere automerken konden niet
voldoen aan de strenge eisen die de politie had opgesteld, eisen die ervoor zorgen
dat maar één partij kon winnen. Partijen doen aangifte, bleek sprake van corruptie en
omkoping. Aanbesteding moet over.
• Dienstwapens: dienstwapens van 40.000 agenten waren in 2012 aan vervanging toe.
Politie koos voor een vuurwapen v/h merk Sig Sauer. Maar toen de wapens werden
getest, bleken ze onveilig voor de agent. Opdracht ging niet door, rechter bepaalde
dat de hele aanbesteding over moest.
• Schapen kudde: gemeente kwam erachter dat er toch best wel veel geld betaald werd
voor een schaapskudde die groen in steden weg eet, hiervoor was al jaren één
bepaalde schaapsherder. Zoveel geld uitgegeven aan deze schaapsherder, tellen we dit
bij elkaar op, komt dit op een hoog bedrag uit. En in het aanbestedingsrecht is het zo
dat als je boven een bepaald bedrag een uitgave doet, dan moet je dat in
concurrentie uitvragen (aanbesteden). Er is een vacature geplaatst voor een
schaapsherder, voor de gemeente Leeuwarden, werden prijzen en o ertes ingediend
door herders, en er was eentje die een stuk e ciënter was (kon dezelfde hoeveelheid
gras laten begrazen door een kleine schaapskudde), heeft dus minder mankracht
nodig, minder verplaatsing -> hij kon het dus goedkoper! Dus de aanbesteding is
gewonnen door een andere herder. Halve kudde moest naar de slacht, omdat de
nieuwe aanbesteder de helft van de schapen maar wilde overnemen. Grens voor het
Europees aanbesteden van een schaapskudde zou liggen op € 214.000, na 4 jaar
zit je al rond die grens.
• Speedboten Rijkswaterstaat, nutteloze speedboten, omdat bij de testen bleek dat de
speedboot wel heel snel kon en door golven kon. Maar de speedboten konden niet
heel snel door hoge golven, wat wel moest, maar deze speci eke eis met beide eisen
is niet gegeven. Rijkswaterstaat heeft een fout gemaakt bij de aanbesteding. De dienst
formuleerde de prestatie-eisen waaraan de speedboten moesten voldoen
verkeerd. De combinatie-eis ontbrak. Opdracht wordt opnieuw aanbesteed.
• NS-stations reclameborden wit na blunder met aanbesteding: hebben zich niet aan de
Europese aanbestedingsregels gehouden. JCDecaux spande een rechtszaak aan.
Schadevergoeding betalen aan het Franse reclamebedrijf JCDecaux (dat werd
buitengesloten), borden moesten leeg, en NS moet het Franse bedrijf inzage geven in
de contracten die het met de NL’se leveranciers sloot. Nieuwe aanbesteding doen.
• Belangenverstrengeling = situatie waarbij iemand meerdere belangen dient en waarbij
Pagina 2
ffi fi ff ff
, dezen met elkaar in con ict komen.
• Plaatsbepaling: het aanbestedingsrecht vindt plaats voordat er een contract wordt
gesloten(pre-contractuele fase). Hierin ga je het pakket van eisen opstellen om een
o erte aanvraag op te stellen
• Redelijkheid & billijkheid = mijn bedrijf kan onderhandelen met andere bedrijven, en
als we halverwege denken dit wordt helemaal niks, dan trekken we gewoon de stekker
eruit.
• Als het aanbestedingsrecht van toepassing is, dan is de pre-contractuele fase
gereguleerd (geleid door) door deze wet. Dus daarom gaan we hier zo ontzettend
veel kennis uit halen, want dit is ons speelveld.
• Week 1 t/m 5 pre-contractuele fase, voor het contract afsluiten.
• Wat is aanbesteden? Is gereguleerde (=voorschrijven hoe het moet verlopen) inkoop.
- Als jij inkoper bent voor Shell of voor Ajax, dan ben je niet gebonden aan het
aanbestedingsrecht, omdat dit geen aanbestedende diensten zijn, dat zijn
commerciële bedrijven.
- Maar op het moment dat een organisatie als overheidsinstelling (gemeente BV)
kwali ceert, dan is het aanbestedingsrecht van toepassing!
- Bij een gemeente is het dus gereguleerde inkoop, de inkoop wordt gereguleerd door de
wettekst (aanbestedingswet).
• Wat gaan we dan doen? Je creëert een ad-hoc markt (markt die past bij wat je wilt
inkopen), soms is die markt heel groot (veel aanbieders) en soms heel klein. Binnen die
markt ga je zoeken naar de leverancier die jou de beste prijs/kwaliteitsverhouding
levert.
- Vroeger werd er veel op laagste prijs ingekocht (sommigen doen dat nog steeds), dan
krijg je vaak toch scherpe inschrijvingen die vaak in de uitvoering tot problemen leiden.
- BV: je koopt goedkoop t-shirt die kort (een week) meegaat of je koopt een duurder shirt
van betere kwaliteit die langer meegaat. Ga je nadenken: Welke kosten ben ik kwijt
(steeds een nieuw t-shirt kopen of 1x een duurdere)? Welke level van kwaliteit wil ik?
Hoe bepaal ik die kwaliteit? En welke prijs wil ik hiervoor bepalen?
• Bestek = een programma van eisen, hier staat precies in beschreven hoe het
onderhoud plaats moet vinden, wat er gedaan moet worden, etc.
- BV: nieuwe brug laten bouwen. Wordt een bestek opgesteld met alle wensen. Het
bestek wordt gepubliceerd en er wordt gevraagd aannemers: wat kost het bij jullie om
Pagina 3
ff fi fl
, deze brug te bouwen? Hierbij werd bijna altijd gezegd we gunnen de aannemer met de
laagste prijs de opdracht. In 2000 zochten aannemers elkaar op en zeiden hoe gaan
we dit aanpakken, want met laagste prijs gaan de aannemers tegen elkaar concurreren
en concurreren ze elkaar de markt uit, gevolg faillissement. En als we gaan overleggen
met elkaar hoe we dat gaan doen over alle aanbestedingen, dan kunnen we misschien
wel een systeem bedenken waarbij we wat meer in de hand hebben wie zo’n
aanbesteding winst. Vijf aannemers: A B C D E aannemers gaan overleggen en
noemen welke prijs ze zouden geven. Kijken ze wie er aan de beurt is om aan te
besteden, misschien heeft A net wel een hele grote opdracht gehad. C is BV
aan de beurt om een opdracht uit te voeren. A had 5,1 B had 6 C had 5,5 D had 5,4 en
E had 5,2. Alle prijzen een beetje in de buurt, C in het midden. Winnaar van de
aanbesteding is met de laagste prijs, dus we moeten ervoor zorgen dat C het laagst
bied. C had de prijs 5,5 geboden, dus deze nemen we als laagste prijs, maar dan
zetten we daar nog een marge op, dus gaat C inschrijven voor 6 miljoen euro. A B D E
zorgen allemaal dat ze een prijs indienen die boven de 6 miljoen ligt. 5 ton marge die
erop zat werd verdeelt over A B C D E, dat is bouwfraude nu.
- Om die bouwfraude te voorkomen zijn er regels gecreëerd om het aanbestedingsrecht
beter te reguleren.
- Op dat moment was het wel in strijd met het mededingingsrecht, wanneer je
prijsafspraken gaat maken en aan kartelvorming doet. Er is ook geen vrije concurrentie,
want niet iedereen kan mededingen. Moesten nog duidelijkere regels komen hiervoor.
• Aanbestedingsrecht is zo belangrijk, omdat de spend van de NL’se overheid zeker 80
miljard euro per jaar is. En het geld moet dus op de juiste wijze worden uitgegeven.
• Aanbestedingsrecht brengt met zich mee dat er meer op kwaliteit wordt uitgevraagd,
waardoor je een betere verdeling krijgt en waardoor je dus ook economisch voordeliger
gaat inkopen.
- Inkoop van 80 miljard euro moet niet alleen doelmatig, maar is ook aan al die
aanbestedingsregels gebonden, dus moet ook rechtmatig.
• Binnen Dienst Juridische Inrichtingen: wordt veel uitgegeven aan voeding (voor
gevangenen), inhuur personeel, energie, wagenpark en beveiligingsdiensten. De inkoop
hiervan kenmerkt zich door een klein aantal leveranciers, verantwoordelijk voor een
groot inkoopvolume.
• Europees aanbesteden is een economische activiteit.
• Inkoopproces: van heel veel aanbieders naar de daadwerkelijke leverancier die het
meest geschikt is, vind plaats in je o erte aanvraag. De selectie procedure (welke
criteria stel je, welke eisen stel je).
• Wetgevend kader: het begin van de aanbestedingswet (blz 1) begint met de Europese
richtlijn, deze Europese richtlijn is omgezet in de aanbestedingswet.
Pagina 4
ff
