In deze notitie ga ik aan de hand van de wet, relevante jurisprudentie en literatuur beoordelen in
hoeverre er een geslaagd beroep kan worden gedaan op de schulduitsluitingsgrond psychische
overmacht in de zaak van Hicham El M. (hierna verdachte/cliënt).
Uit dossierstuk 23 (dagvaarding), blijkt dat cliënt wordt verdacht van mishandeling en bedreiging. Er
wordt cliënt tenlastegelegd dat hij meermalen met kracht in het bovenbeen van het slachtoffer heeft
geknepen en aan haar haren heeft getrokken. Ook wordt hem tenlastegelegd dat hij aan het
slachtoffer opzettelijk zijn vuisten heeft getoond en vlak naast het hoofd tegen de muur heeft
geslagen.
Zelf schreef cliënt in de brief die hij op 25 mei 2017 (dossierstuk 1) heeft verstuurd naar u, hoe zijn
relatie is met zijn echtgenote (het slachtoffer). Hij legt uit dat ze een conflict hadden die niet goed is
afgelopen. Ook schreef hij dat zijn echtgenote Hicham begon te aanvallen en dreigde dat hij zijn
kinderen niet meer mag zien. Hierdoor verkeerde cliënt door de druk in psychische overmacht.
WETGEVING EN JURISPRUDENTIE
Psychische overmacht is een vorm van tijdelijke ontoerekenbaarheid, niet door een geestesziekte,
maar door externe omstandigheden veroorzaakt. Artikel 40 van het Wetboek van Strafrecht luidt als
volgt: “Niet strafbaar is hij die een feit begaat waartoe hij door overmacht is gedrongen”.1 Bij
psychische overmacht gaat het erom dat de gedraging niet aan de verdachte te verwijten valt omdat
hij handelde onder een zo grote van buiten komende druk dat hij er absoluut geen weerstand aan kon
bieden.. Voor een geslaagd beroep op psychische overmacht is echter vereist dat verdachte op het
moment van zijn handelen – als gevolg van de onstuitbaarheid en dwingendheid van de bedoelde
gemoedsbeweging – niet anders kon handelen dan hij deed. Slechts dan zal de verwijtbaarheid aan
het bewezenverklaarde feit moeten komen te ontvallen. 2 Er wordt vooral gekeken naar de verhouding
tussen de uitgeoefende druk en het gepleegde delict.
Een voorbeeld hiervan is dat een vrouw haar vriend doodde met een mes. Dat deed ze omdat haar
vriend haar vernederde en mishandelde. Door de intimidatie en geweldtoepassing door haar vriend en
anderzijds haar geringe zelfbeeld en haar onvermogen om de relatie te beëindigen heeft geleid tot
ernstig toenemende spanningen die de weerbaarheid van de vrouw te boven ging. Er werd
geoordeeld door de rechtbank dat de oplopende druk heeft geleid tot psychische overmacht waar de
vrouw geen weerstand had kunnen aanbieden. Bewezenverklaard werd doodslag (art. 287 sr), maar
omdat ze door psychische overmacht heeft gehandeld werd ze ontslagen van alle rechtsvervolging. 3
Na de uitspraak van de rechter heeft het openbaar ministerie hoger beroep ingesteld. Het openbaar
ministerie was het er niet mee eens dat de verdachte werd ontslagen van alle rechtsvervolging. Bij
arrest van het gerechtshof van Leeuwarden van 20 juni 2008 is verdachte vrijgesproken van het haar
tenlastegelegde. Tegen dit arrest heeft het openbaar ministerie cassatie ingesteld. Op 9 maart 2010
heeft de Hoge Raad het arrest van het gerechtshof Leeuwarden vernietigd en de zaak ter afdoening
op de bestaande hoger beroep verwezen naar het gerechtshof in Arnhem, waar de zaak inhoudelijk is
behandeld.
Een acute noodsituatie, waarin voor verdachte geen andere oplossing restte dan het slachtoffer van
het leven te beroven is echter niet aannemelijk geworden. Op het moment dat verdachte op het
slachtoffer instak werd zij door hem niet bedreigd met fysiek geweld, want het slachtoffer lag in bed.
Het hof verklaarde dat verdachte strafbaar is aan het bewezenverklaarde, doodslag (art. 287 sr).
Verdachte werd veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 24 maanden. 4
1
Artikel 40 Wetboek van Strafrecht
2
Rechtbank Amsterdam 6 mei 2003, ECLI:NL:RBAMS:2003:AI1826
3
Rechtbank Groningen 2 maart 2006, ECLI:NL:RBGRO:2006:AV3055
4
Gerechtshof Arnhem 3 november 2010, ECLI:NL:GHARN:2010:BO2759
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aslihanxxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.