Hoofdstuk 9 Massacultuur
De leerling kan de American Way of Life in haar context plaatsen. (The American Dream)
- American Dream = Gelijke kansen en individuele vrijheid voor iedereen
De leerling weet het verband te leggen tussen de Amerikaanse lifestyle vlak na de Tweede
Wereldoorlog en de massamedia.
- Na Tweede Wereldoorlog spreekt de Amerikaanse cultuur veel Europeanen tot de
verbeelding
● Amerika kreeg heldenrol door bevrijding
● Producten vertegenwoordigen the american way of life: dynamisch, modern
en brutaal
● Kunstuiting in: cartoons, soaps, musicals, rock-’n-roll en Hollywoodfilm
● Verspreiding via massamedia
De leerling snapt hoe en waarom het culturele wereldcentrum na de tweede wereldoorlog
verschuift van de grote steden van Europa naar New York.
- New York nieuwe mondiale culturele centrum
● Gezicht machtige land ter wereld
● Symbool voor moderne tijdsgeest (city that never sleeps)
De leerling herkent de American dream in de opkomst van de Musical(film) en kent de
namen van de beroemdste Hollywoodsterren en blockbusters ( Gene Kelly, Frank Sinatra –
On The Town, West Side Story)
- Musicalfilm ‘On the town’
● Musical film geïnspireerd op theater ‘on the town’ van Bernstein en Robbins
● Bekende spelers Gene Kelly en Franka Sinatra
● Verbinding tussen verschillende dans en zang nummers
● Swingende dans- en tapnummers
● Romantische ballades
● Humor
● Eerste buitenopnames
- Musicalfilm: ‘West side story’
● Voor het eerste het grimmige gezicht van New York
○ Normaal was er namelijk altijd hoog amusement en weinig diepgang
● Diepgang, actueel en dynamisch
● Multiculturele tegenstellingen
De leerling kan aangeven hoe Musicals in onder andere Broadway ontstaan aan het begin
van de twintigste eeuw. (music hall, operette, jazz)
- Musical: ‘Broadway’
● Geïnspireerd Londense musical hall en romantische operette
● Blanke jazz
● Tientallen acteurs die spelen, zingen en dansen
De leerling kent de samenwerkingsprojecten en namen van componist Leonard Bernstein en
choreograaf Jerome Robbins.
,De leerling kan aangeven hoe zich in de Verenigde Staten de jazz van dansmuziek in
luistermuziek ontwikkelt. (bebop, cooljazz, freejazz) en weet van de grote vertegenwoordiger
van de bebop (Charlie Parker – Birds Nest), de cooljazz (Miles Davis) en de Free jazz
(Ornette Coleman)
- Jazz in de VS verandert van dansmuziek naar luistermuziek
- Bebop
● Vertegenwoordiger Charlie Parker
● Jonge zwarte muzikanten ontwikkelen nieuwe stijl: bebop, die wordt omarmd
door nieuwe generatie kunstenaars en intellectuelen
● Kenmerken: Populaire swingliedjes, nieuwe melodieën, hoger tempo
(uptempo) en complexere akkoordwisselingen
● Status van jazz van entertainment naar kunst
● Solo’s
● Instrumenten Saxofoon, piano contrabas en drums
- Cooljazz
● Vertegenwoordiger Miles Davis
● Tegenhanger bebop
● Kenmerken: lager tempo en eenvoudige akkoorden
● Improvisatie en vrijer (niet volgen van de akkoorden)
● Klinkt eenvoudig maar technisch goed
● ‘Freejazz’ is het album van Ornette Coleman
○ Chaotisch en extatisch
○ Improvisatie
De leerling weet het verschil tussen bebop en de swingbigbands aan te geven.
- Bij bebop zijn er complexere akkoordwisselingen dan bij de swingbigbands
De leerling kent de kenmerken van het abstract expressionisme en haar belangrijkste
vertegenwoordigers Jackson Pollock en Mark Rothko (drippings, action paintings, over all
compositions – (colorfieldpaintings)
- Abstract expressionisme = Amerikaanse kunststroming met expressiviteit, impro en
grote formaten, groots en meeslepend (groots verschil met Europees A.E.)
- Jackson Pollock
● Schilderen als uitlaatklep
● Roes alcohol & drugs met harde jazz
● Op Zoek naar oerprincipes
● Actions paintings = handeling waaruit schilderij bestaat
● Drippings = verf laten druppelen op doek
● Over-all-compositie = Het hele beeldvlak is gevuld met kleur en vorm
● Colorfieldpaintings = er wordt gewerkt met kleurvlakken of kleurvelden om
een meditatieve stemming te wekken bij de kijker
- Mark Rothko
● Eenvoudige composities met enkele effen kleuren rechthoeken en egale
ondergrond
● Overweldigende emotionele reacties veroorzaken
● Kleurvelden staat voor universele gevoelens als angst, euforie en tragiek
,De leerling weet het verschil en de overeenkomst aan te geven tussen het Europese
expressionisme van voor de oorlog en het abstract expressionisme uit Amerika.
De leerling kan aangeven hoe de opkomst van televisie een eind maakt aan Hollywoods
golden age. De leerling heeft weet van de wurgcultuur van Hollywoods Golden age en haar
production code. (genres, censuur)
- Hollywood films belangrijke exportproducten van VS
● Opkomst tv maakt einde aan golden age
- Tv maakte pakkende info waardoor je verder wilt kijken
- Filmgenres bevorderen herkenbaar breed publiek
- Production code = censuur van grote filmmaatschappijen waarbij films worden
vastgelegd in genres (western, melodrama, screwball en filmnoir) en bepaalde
filmregels
De leerling heeft weet van het belang van een film als Citizen Kane en kent de regisseur
Orson Welles als pionier op het gebied van deep focus. (maar ook de overige
filmtechnieken, zwart-witcontrasten en lage camerastandpunten)
- Film: ‘Citzen Kane’
● Orson Welles krijgt de artistieke vrijheid
● Citzen Kane wordt een cinema klassieker
● Tragisch levensverhaal
● Flashbacks en verschillende perspectieven: dynamisch en gelaagd
● Extreem lage camerastandpunten
● Scherpe zwart-wit contrasten
● Deep focus
De leerling weet de geschiedenis van de Soap aan te geven (Guiding light, Irna Phillips)
- Tv-serie (soap): ‘Guiding light’
● Irna Phillips grondlegger soaps
● Afleveringen vormen één doorlopend verhaal
● Geen echte hoofdpersonen
● Goedkoop door geen buitenopnames/actiescènes
● Cliffhanger einde van de aflevering
● Naam soaps: tijdens reclametijd commercials over schoonmaakmiddelen
voor vrouwen
● Kijkt naar lotgevallen van mensen
De leerling is op de hoogte van de suspense films en televisieseries van Alfred Hitchcock.
- Tv serie: ‘Alfred Hitchcock presents’
● Thrillers eindigen met onopgeloste problemen
● Tv ontwikkelt eigen taal met snelle afwisselingen, korte blokken en
cliffhangers
● Na reclameblok komt Hitchcock in beeld om de afloop toe te lichten
● Theater wapen is suspense = Hij geeft kijkers meer informatie dan
hoofdrolspelers
De leerling kan aangeven hoe in de Verenigde Staten de jongerencultuur ontstaat vanuit
toenemende welvaart. (de reclamewereld en de muziek- en filmindustrie die zich richt op
, jongeren)
- Vanaf jaren ‘50 jongerencultuur in de VS
● Toenemende welvaart: jongeren meer vrijheid
● Reclame, muziek en filmindustrie gaan zich richten op jongeren
De leerling kent de grote filmsterren James Dean en Marlon Brando die een voorbeeld
functie hadden voor rebelse jongeren op zoek naar een eigen identiteit.
- Filmsterren als Brando en Dean hadden voorbeeldfunctie voor rebelse jongeren
zoekend naar hun eigen identiteit
De leerling heeft weet van de nieuwe speelstijl die deze iconen van het witte doek
introduceren; de Method Acting van Stanislavski.
- Nieuwe acteerstijl: Method acting = acteur maakt gebruik van zijn eigen emoties en
ervaringen om zijn rol levensecht te spelen
De leerling kan aangeven hoe Rock & amp; Roll ontstaat (radio, zwarte/witte muziek, Elvis
Presley en zijn tegenpool Chuck Berry)
- Rock-’n roll
● Door radio muziek uitwisseling tussen blank en zwart
● Elvis Presley en Sam Philips breken barrière tussen blanke en zwarte
muziek: ontstaan Rock-’n-roll
● Blankere jongeren
● Afzetten oudere generatie
● The Beatles en The Rolling Stones nemen Chuck Berry, zwarte muziek liever
als voorbeeld
De leerling kent het belang en de invloed van industrieel designer Raymond Loewy.
- Raymond Loewy bewijst dat goede vormgeving bepalend is voor commercieel
succes
- Loewy’s producten zijn gestroomlijnd, want de producten moeten er snel/modern
uitzien
De leerlingen kan aangeven hoe Pop Art een brug slaat tussen de Amerikaanse
massacultuur en de artistieke voorhoede.
- Avant-garde experimenteert met abstractie, terwijl de massacultuur het publiek
voorschotelt met herkenbare verhalen en beelden
- Popart overbrugt kloof door massamedia als onderwerp in de kunst te introduceren:
het speelt mee met massacultuur
- Popart zet zich af tegen impressionisme
- Popart kunstenaars gebruiken beeldtaal van de populaire media en onpersoonlijke
industriële technieken van de massamedia
- Popart speelt met massacultuur: bestrijdt het idee dat er verschil is tussen hoge en
lage cultuur
De leerling weet de belangrijkste kenmerken van Pop art te onderscheiden
- Popart is populaire, vervangbaar, goedkope, massaproductie, jong en big business.