Samenvatting
Samenvatting biologie thema 4 Evolutie
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting thema 4 Evolutie paragraaf 1 t/m 7 voor vwo 4. Boek: Biologie voor Jou
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: ze5ay10 • 3 jaar geleden
Door: indyfaassen • 3 jaar geleden
Bedankt voor je beoordeling!
Voorbeeld van de inhoud
Biologie SamenvattingH4 - Evolutie Indy Faassen
Thema 4
Paragraaf 1 Ontwikkeling van het leven
Geschiedenis van het leven op aarde
● 4,6 miljard (109) jaar = de aarde
● 3,8 miljard jaar geleden = eencelligen vormen in het Precambrium.
● 670 miljoen jaar geleden = meercelligen (7% zuurstof)
● 542 miljoen jaar geleden = gepantserde dieren, stekelhuidigen en
vissen. Heeft veel fossielen opgeleverd.
● 400 miljoen jaar geleden = landplanten / landdieren (geleedpotigen)
● 350 miljoen jaar geleden = amfibieën en eerste planten (verbeterden
het transport van stoffen in een plant, hierdoor kunnen grotere planten
ontstaan)
● Reptielen en de insecten.
● 250 miljoen jaar geleden = zaadplanten.
● Heden = mensachtigen
Mesozoïcum: tijdperk van reptielen ► eerste landdieren, omdat ze voor de
voortplanting niet afhankelijk waren van water; om hun eieren zit een schaal,
waardoor deze niet snel uitdroogt.
Jura: bloeitijd sauriers. Ontstonden zoogdieren en vogels.
Cenozoïm: door meteorietinslag verdwenen sauriërs en warmbloedigen
konden zich verder ontwikkelen.
Ontstaan van organische stoffen
Chemische revolutie: stoffen gevormd waaruit eerste eencelligen ontstonden.
Oerstmosfeer: atmosfeer zonder zuurstof, maar gasmengsel. Uit anorganische stoffen ontstonden organische
stoffen (door energietoevoer gaan gassen ioniseren en reageren met elkaar)
Anorganische stoffen:Kleine, eenvoudige moleculen. Komen zowel voor in organismen als de levenloze
natuur.
- CO, CO2, H2O en O2
Organische stoffen: Relatief grote, ingewikkelde moleculen. Afkomstig van organismen. Bevatten altijd een of
meer koolstofatomen. O.a. koolhydraten, eiwitten en vetten.
Miller-Urey-experiment: bootste het ontstaan van organische stoffen uit anorganische stoffen in een
laboratorium na met elektrische ontladingen. (Ammoniak, methaan, waterstof en water)
Ontstaan van levende cellen
Oersoep: indikking verdamping binnenzeeën►kleine organische moleculen verenigen zich tot grote moleculen.
Zelforganisatie: ontstaan van eenheden met nieuwe eigenschappen op hoger organisatieniveau
(celdifferentiatie & apoptose)
○ De eerste cellen waren in staat om te delen (replicatie) en om erfelijke informatie aan nieuwe
generaties door te geven.
Black smokers: vulkanische schoorstenen waar water tot 400 graden, onder hoge druk, uit de zeebodem spuit.
Door de aanwezige mineralen kleurt het water zwart.
Prokaryoten (bacteriën & archaea):
- Eencellige organismen zonder celkern, zodat DNA los in cytoplasma ligt.
- Geen vacuolen, mitochondriën of endoplasmatisch reticulum.
- Eerste prokaryoot was een heterotroof, anaerobe bacterie: konden leven in milieu zonder zuurstof.
Eukaryoten (schimmels, planten & dieren):
- Celkernen waarin DNA zich bevindt met dubbelmembraan.
- Vacuolen, mitochondriën en endoplasmatisch reticulum.
Heterotrofe organismen = andere organismen nodig voor organische stoffen.
- Kunnen geen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen.
- Hebben andere organismen nodig als voedsel.
- Nemen organische en anorganische stoffen op uit milieu.
, - Bacteriën, schimmels, dieren en mensen.
Autotrofe organismen = uit anorganische stoffen organische stoffen kunnen maken.
- Maken voedingsstoffen zelf.
- Nemen anorganische stoffen op uit milieu.
- Atmosfeer wordt zuurstofrijker, waardoor anaerobe organismen werden vergiftigd (leven zonder
zuurstof)
- Planten (hebben chlorofyl), cyanobacterie en archaea.
Cyanobacterie: bacterie met chlorofyl die dus autotroof is. Ze produceren zuurstof.
Anaerobe: bacterie die kan leven in milieu zonder zuurstof.
Aeroob: eencelligen die zuurstof gebruiken om opgenomen energierijke organische stoffen af te breken.
Biogenese: het ontstaan van leven uit levenloze materie.
Archaea: ook wel oerbacteriën of archaebacteriën genoemd, zijn een domein van prokaryotische organismen,
die meestal onder extreme omstandigheden leven. Daarom worden ze ook wel extremofiel genoemd►leven
zonder zuurstof. In onze darmen bevorderen ze de vertering.
❏ Archaea hebben flagellen (zweepstaart) voor voortbeweging.
Endosymbiosetheorie = eukaryoten ontstonden uit relatief grote prokaryoten.
● Ontstaan celkern met kernmembraan en endoplasmatisch reticulum door instulping celmembraan.
● Cyanobacteriën hebben zich tot chloroplasten ontwikkeld. Chlorofyl bevindt zich niet in chloroplasten.
● Aerobe bacteriën hebben zich tot mitochondriën ontwikkeld.
- Mitochondriën en chloroplasten bevatten beide een dubbel membraan.
- Celdeling verloopt bij mitochondriën en chloroplasten hetzelfde als bij prokaryoten.
- Mitochondriën en chloroplasten hebben eigen DNA die delen als een cel zich deelt.
Indeling in domeinen
❖ Alle organismen worden ingedeeld in drie domeinen: bacteriën, archaea en eukaryoten.
➢ De rijken schimmels, planten en dieren behoren tot het domein van de eukaryoten.
❖ Een rijk wordt verder ingedeeld in steeds kleinere taxa (indelingsgroepen op verschillende niveaus):
➢ Achtereenvolgens stammen, klassen, orden, families, geslachten en soorten.
➢ Een geslacht bestaat uit soorten die zich uit eenzelfde voorouder hebben ontwikkeld.
Biodiversiteit: verscheidenheid aan organismen.
Species: soort
Genus: geslacht
Soort: organismen die onderling kunnen voortplanten en daarbij vruchtbare nakomelingen krijgen.
Linnaeus: Zweeds bioloog die de wetenschappelijke naamgeving heeft opgezet.
Binaire naamgeving = wetenschappelijke naamgeving van organismen, bestaande uit een geslachts- en
soortnaam.
❏ een geslachtsnaam (voorop en met hoofdletter);
❏ een soortaanduiding (met kleine letter);
❏ vaak nog de naam (afgekort) van de naamgever; bijv. Bellis perennis L. (madeliefje).
Domein Rijk Prokaryoot Eukaryoot Celwand Meercellig Autotroof Heterotroof
Bacterie - ja nee ja nee ja ja
Archaea - ja nee ja nee nee ja
Eukaryoot schimmels nee ja ja ja nee ja
planten nee ja ja ja ja nee
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper indyfaassen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 65507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen