AFP samenvatting
College AFP Blok 1
-Gerontologie normale veroudering + gevolgen
Interactie endogene (erfelijk) en exogene (leefstijl en omgeving) > sneller verouderingsziektes
-Geriatrie geneeskunde gericht op ziekten met veroudering;
-Aandachtspunten > amnese vaak vage klachten.
Functionele veroudering
- afname prestatievermogen organen (80 jaar minder dan 40%)
Vital maxima > totale prestatie vermogen afhankelijk van de diverse
orgaansystemen
- afname belastbaarheid
- stofwisseling daalt
- homeostase moeilijker te handhaven, bijvoorbeeld lichaamstemperatuur
- immuunsysteem?
- 24-uurs ritmiek verandert, slaappatroon
- seksuologische veranderingen
Gezondheidsproblemen bij ouderen
Bij ouderen is er vaak vermindering van functie-reserve, waardoor eerder ontregeling (lichamelijk,
psychisch en sociaal)
geriatrische TRIAS
De 5 I’s: 5 problemen bij ouderen
1. Immobiliteit,
2. Instabiliteit,
3. Incontinentie,
4. Intellectuele achteruitgang,
5. Iatrogene (door de arts veroorzaakt) nevenwerkingen van medicijnen
kan ‘’geriatrische reuzen’’ heten omdat het vaak voorkomt: aandoening die de gezondheid
van ouderen in ernst en frequentie het meest bedreigen.
(Bedreigende factoren
Immobiliteit en bedlegerigheid, dehydratie, gewichtsverlies, Roken, alcohol en overgewicht,
Ongevallen, Onderkoeling, Eenzaamheid! Gebrekkige alarmering )
Gevolgen langdurige bedlegerigheid en bloedsomloop
door lang liggen neemt HMV toe (5a67a8L/min) > meer plassen=diurese omhoog >> na tijd daalt
plasmavolume (1/2L na 1 week) > vocht uitscheiden > hemoconcentratie > viscositeit (stroperigheid)
van het bloed > stolling.
Opstaan > slagvolume en HMV gedaald > (ondanks tachycardie toch) > hypotensie, duizelig, misselijk,
transpireren > vallen
Belangrijke afwijkingen bij ouderen
- arteriosclerose: coronairlijden, hartfalen, perifere arteriële insufficiëntie, CVA
, - Artrose wervelkolom, heupen en knieën met pijn > slechte mobiliteit > spierzwakte en
afhankelijkheid.
- Osteoporose, vooral bij vrouwen, soms verminderde longfunctie ingezakte wervels met
verkorting van de thorax.
- glucose-intolerantie / DM type 2
- COPD
- infecties van luchtwegen of urinewegen
- afwijkingen van het maag-darmkanaal
- slechte visus en gehoor
- CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie, evenwichtsstoornissen, VALLEN
- delier, dementie en depressie
Geneesmiddelen bij ouderen
- gevoeliger receptoren
- aantal receptoren is veranderd (doordat water afneemt , zullen medicijnen op water hogere
concentraties bereiken)
- veranderde verhouding spieren, water/vet
- geringere eiwitbinding (door mindere hoeveelheid albumine kan er minder geneesmiddel
binden aan eiwit waardoor hoeveelheid vrije medicijn groter wordt)
- afname nierfunctie
- afname leverfunctie
- meerdere medicijnen interacties, bijwerkingen, onjuist gebruik
- stellen van prioriteiten
-indien toch geneesmiddelen:
goede coördinatie artsen (HA)
zo min mogelijk, zo kort mogelijk
doseringsschema simpel, goede instructie
gemakkelijk toe te dienen
pillendoos” , evt. Naaste familie inschakelen
effecten evalueren!
o Hoofdstuk 7a ADL/IADL
Beperking in functioneren > klinisch teken zijn mindere spiermassa in combi met onderliggende
geriatrische problemen.
Tussen 30 en 80 jaar handknijpkracht met 60% heeft ook gevolgen voor glucoseregulatie
Specifieke risicosituatie: functieverlies als gevolg van ziekenhuisopname >
Pre-existente factoren die kwetsbaarheid en restcapaciteit bepalen (leeftijd, mobiliteit)
Ernst van acute ziekte (shock)
Omgevingsfactoren ziekenhuis (eten, bedrust)
Factoren ontslag (hulpmiddelen, nazorg)
Diagnostiek:
Competentiemeting: datgene wat iemand zou kunnen (katz, barthelindex)
Prestatie meting: datgene wat iemand daadwerkelijk kan (looptest
Interventies: zelfmanagement, bewegen, vermijden bedrust, voorlichten functieverlies, trainen,
revalidatie, pijnmanagement, inzet hulpmiddelen.