Samenvatting aardrijkskunde
De wereld in met aardrijkskunde – vakinhoud
Hoofdstuk 4, 5, 7 en 8
Hoofdstuk 4 Landschap en water in Nederland
4.1. Het landschap: hier komt alles samen
Landschap = een gebied (regio) met bepaalde kenmerken die anders zijn dan in de gebieder
daaromheen
Kenmerken
• Reliëf: hoogteverschillen in een landschap
• Water
• Begroeiing
• Bewoning
• Grondgebruik
Binnen Nederland zijn 9 verschillende landschappen met daarin deelgebieden
• Löss- / heuvellandschap
• Zandlandschap
• Hoogveenlandschap
• Laagveenlandschap
• Droogmakerijen
• Zeekleilandschap
• Duinlandschap
• Rivierkleilandschap
• Stedelijk landschap (verstedelijkt gebied)
Indeling grotendeels gebaseerd op grondsoort: materiaal dat op de aardkorst ligt (vb. zand)
➔ Heeft grote invloed op de waterhuishouding en mogelijkheid voor mensen om er te wonen
of landbouw te bedrijven
➔ Meestal alleen de bovenste laag heeft die grondsoort met daaronder andere soorten
o Sediment (afzetting): vast gesteente dat op de bodem is achtergebleven, zoals zand
of klei.
▪ Geeft informatie hoe het landschap er heeft uitgezien
Carboon: geologische periode 360-300 miljoen jaar geleden. NL had een vochtig, warm klimaat
(vorming steenkool uit het veen (tropische moerassen)
Krijt: Geologische periode 145-65 miljoen jaar geleden. NL had warm klimaat en hoge zeespiegel
(Nederland een ondiepte subtropische zee met koralen en kalkschaaldiertjes -> resten vormen
samen met het zand de basis voor kalksteen/mergel: gesteente ontstaan ui top elkaar gedrukte
lagen met kalkskeletten van zeedieren
,4.2. Vorming van Nederland in het kwartair
Geografische geschiedenis
➔ ingedeeld in hoofdstukken of era’s
o ingedeeld in geologische perioden
▪ opgedeeld in tijdvakken
Periode waar we nu in leven = kwartair: geologische periode bestaande uit holoceen en
pleistoceen, van 2,5 miljoen jaar geleden tot heden
➔ pleistoceen: geologisch tijdvak, deel van kwartair van 2,5 miljoen jaar - 11.700 jaar
geleden. Kenmerk = afwisseling van ijstijden en tussenijstijden
➔ holoceen: geologisch tijdvak, deel van kwartair van 11.700 jaar gelden tot heden
, dus nu kwartair holoceen
Pleistoceen
Tijdens kwartair hebben glacialen (ijstijden, koude periode op aarde) en interglacialen
(tussenijstijden, warme perioden op aarde) elkaar afgewisseld.
➔ Meestal in een cyclus van 100.000 jaar
➔ Glacialen: Koude steppeachtige omstandigheden -> Steppemammoeten,
steppeneushoorns, wisenten (bisons)
➔ Interglacialen: Loofbos met bosolifanten, herken, nijlpaarden, everzwijnen in
interglacialen
➔ Zeewater hoopte op tijdens koude periode -> zeespiegel daalde, Nederland lag
dan verder van zee
o Gevolgen -> grote verschillen tussen zomer en wintertemperaturen,
weinig neerslag
➔ Rivieren zetten zand en grind af
De voorlaatste ijstijd (Saalien) was een stuk kouder dan de rest
➔ Vanuit Scandinavië schoof een gletsjer van 500-1000 m dik over het noorden van
ons land tot Haarlem-Utrecht-Nijmegen (HUN-lijn)
o Landijs = een dikke laag ijs op het land
o HUN-lijn = de lijn Haarlem-Utrecht-Nijmegen ten noorden waarvan het
landijs in Nederland kwam tijdens de voorlaatste ijstijd (saalien)
➔ Het ijs nam stenen mee (zwerfkeien) Zie je in Noord- en Midden-Nederland
➔ Onder dikke ijslaag ontstond kleileem: mengsel van tot leem vermalen keien,
zand, klei en leem vermengt met intact gebleven stenen
o Kleileembult -> eiland Wieringen
o Grondwater zakt er langzaam doorheen
➔ Gletsjertongen duwden sediment omhoog tot stuwwallen: een door landijs
opgestuwde heuvel (Utrechtse heuvelrug)
➔ Glaciaal bekken: laagte landschap omgeven door stuwwallen (sediment is
weggegaan daar)
Tijdens laatste ijstijd (weichselien) werd het niet zo koud dat er landijs kwam
➔ Toendra’s en poolwoestijnen
➔ Laatste tijd -> gelig zand (dekzand) over NL geblazen. Fijner materiaal in Zuid-
Limburg (löss)
➔ Löss: zeer vruchtbare grondsoort met een kleine korrelgrootte
➔ Dekzand: door de wind afgezet zand
Holoceen
• Gevolg van de opwarming -> stijging zeespiegel
• Begin Holoceen Nederland niet aan de zee maar uitgestrekte vlakte.
• Eerste 6000 jaar -> smeltwater vulden westelijke deel van Nederland
• Er ontstonden duinen en strandwallen: zandbank voor de kust die bij eb droogvalt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margreet58. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.