Class notes
Samenvatting alle colleges Beleidsinnovatie in complexe systemen 2023
- Course
- Institution
Dit document bevat aantekeningen van alle colleges van beleidsinnovatie in complexe systemen.
[Show more]
Seller
Follow
lieskezijlstra2002
Reviews received
Content preview
Samenvatting colleges Beleidsinnovatie in complexe systemenTentamen: open vragen
College 1: inleiding in complexiteit, systemen en praktijk
Centrale vragen voor dit vak:
Zijn de benaderingen en oplossingen up to date? -> focus van beleidsinnovatie
Hoe om te gaan met fragmentatie (problemen/vraagstukken die compartimenten overschrijden)?
-> focus van complex systemisch denken. Overheden hebben een silostructuur = fragmentatie.
Kritiek gefragmenteerde overheid
Oorzaak
1. Verantwoordelijkheidsverdeling (lokaal v/s nationaal v/s internationaal, economisch v/s milieu)
2. Ander bemoeit zich ermee
3. Ander doet iets waardoor overheid verantwoordelijkheid niet langer kan dragen
4. Vraagstuk is groter dan ieders verantwoordelijkheid apart
Gevolgen
1. Overheden kijken alleen naar wat op eigen bordje ligt
2. Overheden wijzen naar elkaar m.b.t. verantwoordelijkheid
3. Handelingsverlegenheid
4. Maatregelen die maatschappelijk vraagstuk niet dienen
5. Belemmert innovaties
Recente pleidooien voor 1 overheid (i.p.v. als compartimenten naast elkaar functioneren)
Samenwerken als 1 overheid
- Gestructureerder te werk gaan
- Inhoud werk beter definiëren
Holistische benadering
- Gezamenlijke onderwerpen bij de kop pakken
Creëer prikkels voor departementen om voorbij hun eigen belang te gaan
Interbestuurlijke samenwerking
Relatie met het vak
Aandachtspunten:
Maatschappelijke opgaven moeten vertrekpunt zijn
Betrek juiste partijen (publiek en privaat) om tot slimme oplossingen (innovatie) te komen
Een opgavegerichte overheid werkt ontkokerd.
Dit vak
Een opgavegerichte overheid vereist stevige beleidsinnovatie
Bij centraal stellen maatschappelijke vraagstukken is complex systemisch denken vereist
Hoe ongewild & onverwacht falen ontstaat als publieke besluitvormers complexiteit negeren
Casus: Hogesnelheidslijn tussen NL & België: FYRA -> treinen hebben maar 6 weken gereden,
daarna kapot en verboden. Uiteindelijk is het budget met 3,8 miljard overschreden.
Klassieke analyse v/s complex systemisch analyse
Vraag = Hoe kan het dat we na 25 jaar (zo lang duurde het hele proces) dit resultaat hebben?
Verklaringen?
Projectleider heeft slechte planning gemaakt
Projectteam kon project niet managen
Nieuwe ongetoetste technologieën
Private partij heeft onvoldoende kwaliteit geleverd
Toezichthouder en financiële controller hebben zitten slapen
1
, Minister was blind voor de risico’s en te optimistisch
Politiek was wispelturig en stelt steeds nieuwe eigen eisen
Verklaringen (Flyvbjerg, et al.) -> hoe kan het dat bijna al die grote (infrastructurele) projecten hun
kosten overschrijden
Liegen, bedriegen, fraude
Stomheid, onervarenheid
Politiek negeert feiten
Technische factoren, misberekeningen
Oplossing
Meer controlemechanismen
Gebruik prestatie-indicatoren
Reken af met ‘foute’ adviseurs/beleidsmakers
Wees sceptisch
Ok, maar ...acties voltrekken zich in de realiteit van complex systeem:
Systemisch en contextueel (bijv ERTMS -> treinbeveiliging))
Onderworpen aan ‘chance events’ (bijv. brand Zwitserse tunnel)
Zelforganiserend vermogen (bijv. projectorganisaties) -> mensen/organisaties doen dingen anders
dan je van tevoren had bedacht. Dit levert ook andere resultaten op
Multi-level (bijv. lokaal tot EU)
Beperkt voorspelvermogen (bijv. opkomst goedkope vliegtuigmaatschappijen) ->
hogesnelheidslijn moest gaan combineren met vluchten, maar hadden niet voorspeld dat er
goedkope vluchten zouden komen.
Padafhankelijkheid (bijv. besluit FYRA en niet meer loslaten)
Erkennen complex systemische benadering
Komt neer op: de wereld ligt niet vast (Publieke) besluitvorming vindt per definitie plaats in
onverwachte, soms ongewenste, dynamiek. Je kunt de uitkomsten niet altijd voorspellen -> daarom
heb je niet veel aan de traditionele manier. Complex systemische benadering kan helpen om de
onverwachte wereld te begrijpen en er op te sturen.
Vertrekpunt = imperfecte wereld
Vertrekpunt = complex systemische benadering
Wat is complexiteit (1)
Tegenpool van complexiteit is orde -> simpel systeem
- Weinig actoren/variabelen
- Stabiele relaties
- Heldere grenzen
- Voorspelbare uitkomsten
Ingewikkeld systeem (niet complex) = orde
- Meer actoren/variabelen
- Stabiele relaties
- Heldere grenzen
- Systeem kan worden begrepen (is alleen wat meer ingewikkeld)
Tegenovergestelde van ingewikkeld en orde = chaos
- Complete willekeur
- Onvoorspelbare uitkomsten
- Wordt negatief ervaren
- (Bijv. een dossier waar niemand eigenaar van is -> wereldwijde milieukwesties)
Complexiteit
- Op de rand van orde en chaos = een totaal nutteloze maar elegante definitie
2
, Wat karakteriseert complexiteit dan wel?
Zelforganiserend: interacties tussen elementen zorgen voor bewegen/zelforganiserend vermogen
Emergent: interacties leiden tot non-lineariteit en dat leidt tot onvoorspelbare gevolgen voor het
systeem -> complexiteit ontstaat dus vanuit het systeem en heeft ook gevolgen voor het systeem
Je kunt gedrag van het systeem niet terugherleiden naar elementen uit het systeem. Je kunt het
systeem niet weer opbreken
Tijd-onomkeerbaar: op het moment dat je bepaalde stabiliteit hebt in een systeem, heb je chance
events. Dan ontstaat er een nieuw evenwicht -> nadat er iets verandert kun je niet terug naar het
oude evenwicht. Stabiliteit is altijd tijdelijk.
Recursief (zichzelf herhalend)
Onsamendrukbaar
Niet-afbreekbaar
We moeten ons denken gaan veranderen om met deze complexiteit om te kunnen gaan.
College 2: beleidsinnovatie in de publieke sector
Intro: fileprobleem in NL, wat is de geachte oplossing? -> rekeningrijden, maar is dit wel een goede
oplossing? In dit vak kijken naar complexiteit van de wereld en kijken hoe we tot innovatievere
oplossingen kunnen komen
Kenmerken complexe problemen (Rittel & Webber, 1973)
1. Er is geen eenduidige definitie van het probleem
2. Er is geen eenduidige aanpak of oplossing van het probleem
3. Er is geen test die uitsluitsel kan geven over de vraag of een aanpak zal werken
4. Elk probleem is eigenlijk uniek
5. Problemen zijn de manifestatie van andere, achterliggende problemen
6. Er zijn heel veel verklaren voor een bepaald probleem
7. Elke aanpak genereert ook onbedoelde (positieve en negatieve) neveneffecten)
Een simpele aanpak
Lang was het idee dat alles opgelost kon
worden door simpelweg een beleidscyclus te
volgen. Voor simpele problemen kan dit
helpen, maar voor complexere problemen
hebben we een andere aanpak nodig.
Doel van dit vak
Complexiteitsperspectief verbinden met
perspectief op beleidsontwikkeling
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieskezijlstra2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R95,52. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now