Summary EBW opsommings (Graad 9)

EBW OPSOMMINGS

GRAAD 9




Hierdie werk is die intelektuele eiendom van opsommings.com
Dit mag nie versprei word nie.




KOPIEREG VOORBEHOU @2020



Opsommings.com – Kopiereg voorbehou ©2020

, EBW Opsommings
Graad 9



KWARTAAL 1 Onderwerp 3
1. Ekonomiese stelsels

Ekonomiese stelsel: ’n stelsel wat ’n land kies om sy hulpbronne toe te wys, en
sy goedere en hulpbronne te bevredig

Ekonomiese probleem: hoe om mense se eindelose begeertes en behoeftes
deur middel van beprekte hulpbronne te bevredig.

3 ekonomiese stelsels:

 Beplande ekonomie
 Markekonomie
 Gemengde ekonomie

1.1. Beplande ekonomie

Beplande ekonomie: ’n ekonomiese stelsel waar die regering of wekersdade al
die besluite oor die produksie en verbruik van goedere en dienste neem, op
grond van hul idee van wat vir al die mense van daardie land goed is

1.1.1 Eienskappe

 Besit regering gornd en natuurlike hulpbronne, fabrieke en plase.
 Individuele kan nie eiendom besit.
 Regering besluit: wat geproduseer moet word, koste van verkope, wie kry
hoeveel, ens.
 Geen mededinging met ondernemings wat goedere en dienste teen v. pryse
aanbied nie.
Opsommings.com – Kopiereg voorbehou ©2020

, Gegrond op begrip dat elke weker die wekr moet doen waartoe hy in staat
is + moet kry wat hulle benodig om te leef.
 Werkers gee keuse wat hulle wil doen nie.
 Regering gee werkers alles wat hulle benodig om te leef (kos)
 Ook bevelsekonomie /sentrale beheerde ekonomie (Iran, Libie, Kuba)


1.1.2 Voordele en Nadele

Voordele van ’n beplande ekonomie Nadele van ’n beplande ekonomie
 Dit kan ekonomiese groei en
 Dit kan baie stabiel wees omdat
vernuwing belemmer omdat daar
dit geslote stelsels is.
geen entrepreneurskap is nie.
 Daar is nie vryheid van keuse vir
 Dit kan industriële groei
verbruikers nie. Beheer oor wat
stimuleer omdat die regering
verbruikers wil hê, werk nie altyd nie.
nie hoef te wag vir
Verbruikers het byvoorbeeld min
kapitaalophoping voordat daar
keuses oor watter produkte te koop
in swaar industrieë belê word
is – die regering stel ’n beperkte
nie. Die regering kan
verskeidenheid items soos klere en
ekonomiese hulpbronne aan
kossoorte beskikbaar en verbruikers
spesifieke gebiede toewys.
moet koop wat die regering voorsien.
 Die regering kan hulpbronne
 Dit is onbuigbare stelsels wat nie
toewys aan gebiede waar dit die
vinnig by verandering kan aanpas nie.
meeste benodig word.
 Die regering sien om na die
 Daar is geen aansporing vir mense
welstand van all die
om hul werk goed te doen nie.
landsburgers.
 Dit is meer toegespits op die
 Dit is moeilik om werkers te motiveer
welstand van burgers as op
om te presteer.
wins en groei.




Opsommings.com – Kopiereg voorbehou ©2020

, 1.2. Markekonomie

Markekonomie: onbeplande ekonomie waar grond, eiendom en besighede
deur private individue besit word, nie die regering nie.

-Daar is streng gesproke geen lande met ’n ware markekonomie nie.

-Dit is so omdat regerings van byna alle lande in die wêreld in hul ekonomie
ingryp.

-Verenigde State van Amerika, die Verenigde Koninkryk, Duitsland en Japan
(regerings meng so as min moontlik in om ondernemings sodoende toe te laat
om hul winste te maksimaliseer.)



1.2.1 Eienskappe
 Die oogmerk van besigheid in ’n markekonomie is om ’n wins te maak.
 Die doel van die regering is om besighede toe te laat om ’n wins te maak.
 Entrepreneurs besluit watter goedere en dienste om te produseer en
hoeveel om daarvoor te vra, gegrond op wat hulle dink mense wil hě en
bereid is om te betaal.
 Besighede en individue leen geld by banke en beleggers.
 Werkers kan kies watter soort werk hulle doen en vir wie hulle wil werk.
 In ’n markekonomie bestee verbruikers, die regering en besighede dus geld
aan goedere en dienste.
 Werkers en besighede maak geld uit die produksie van goedere en dienste.
 Die regering maak geld uit belastings en bestee geld aan openbare dienste.




Opsommings.com – Kopiereg voorbehou ©2020