In dit document zijn de hoofdstukken 1, 2, 11 en 12 samengevat uit het boek Mens en Recht 10e druk. Ook zijn filmpjes bijbehorende die weken samengevat en toegevoegd in dit document. Het is een goed hulpmiddel voor het leren van de toets. Succes!
Ontdek je organisatie, onderdeel recht, afkomstig uit het boek: Mens en recht, 10 e druk
Ook bijbehorende filmpjes zijn samengevat en toegevoegd in dit document
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1............................................................................................................................................3
1.1: waarom is er recht?.....................................................................................................................3
1.2: vindplaatsen van het recht..........................................................................................................3
1.2.1: Wet- en regelgeving..............................................................................................................3
1.2.2: Jurisprudentie.......................................................................................................................4
1.2.3: Gewoonte.............................................................................................................................4
1.2.4: Verdrag.................................................................................................................................4
1.3: Aard van de regels.......................................................................................................................5
1.3.1: Dwingend en aanvullend recht.............................................................................................5
1.3.2: Rangorde in regelingen.........................................................................................................5
1.3.3: Objectief en subjectief recht.................................................................................................5
1.4: Grondrechten..............................................................................................................................6
1.5: Recht en de praktijk van het zorg- en welzijnswerk.....................................................................6
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................7
2.1: Publiekrecht en privaatrecht.......................................................................................................7
2.1.1: Publiekrecht..........................................................................................................................7
2.1.2: Privaatrecht..........................................................................................................................8
2.1.3: Publiekrecht en privaatrecht in de functionele rechtsgebieden...........................................9
2.2: Materieel recht en formeel recht................................................................................................9
2.3: Beginselen van het procesrecht...................................................................................................9
2.3.1: Geschillenbeslechting in twee instanties door onafhankelijke rechters...............................9
2.3.2: Absolute en relatieve competentie.....................................................................................10
2.3.3: Procederen met of zonder advocaat..................................................................................10
2.3.4: Openbaarheid van de terechtzitting en de uitspraak..........................................................11
2.3.5: Toetsing door de rechter....................................................................................................11
2.3.6: Alternatieve geschillenbeslechting.....................................................................................11
2.4: Korte schets van het procesrecht..............................................................................................11
2.4.1: Bestuursprocesrecht...........................................................................................................11
2.4.2: Strafprocesrecht.................................................................................................................12
2.4.3: Burgerlijk procesrecht.........................................................................................................13
2.5: Rechtshulp en rechtsbijstand....................................................................................................14
Hoofdstuk 11........................................................................................................................................14
1
, 11.1: Kader van de arbeidsovereenkomst........................................................................................14
11.2: Arbeidsovereenkomst..............................................................................................................15
11.2.1: Drie kenmerken van de arbeidsovereenkomst.................................................................15
11.2.2: Totstandkoming van de arbeidsovereenkomst.................................................................15
11.2.3: Inhoud van de arbeidsovereenkomst...............................................................................16
11.2.4: Duur van de arbeidsovereenkomst...................................................................................16
11.2.5: Proeftijd............................................................................................................................17
11.2.6: Uitzendovereenkomst......................................................................................................17
11.3: Verplichtingen en rechten van de werknemer........................................................................17
11.3.1: Verplichtingen van de werknemer....................................................................................17
11.3.2: Rechten van de werknemer..............................................................................................18
11.3.3: Positie van minderjarige werknemers..............................................................................19
11.4: Verplichtingen van de werkgever............................................................................................20
11.4.1: zorg voor veilige arbeidsomstandigheden........................................................................20
11.4.2: Re-integratie vaan arbeidsongeschikte werknemers........................................................20
11.3.4: Aansprakelijkheid voor werknemers................................................................................20
11.5: Einde van de arbeidsovereenkomst.........................................................................................21
11.5.1: Beëindiging met wederzijdse instemming........................................................................21
11.5.2: Einde van rechtswege.......................................................................................................21
11.5.3: Eenzijdige opzegging.........................................................................................................21
11.5.4: Ontbinding van de arbeidsovereenkomst.........................................................................24
11.5.5: Overzicht wijzen van beëindiging van de arbeidsovereenkomst......................................24
11.6: Medezeggenschap...................................................................................................................24
Hoofdstuk 12........................................................................................................................................25
12.1: Socialezekerheidsstelsel..........................................................................................................25
12.1.1: Plaats en functies van het socialezekerheidsrecht............................................................26
12.1.2: Sociale verzekeringen en sociale voorzieningen...............................................................27
12.1.3: Toekenning van uitkering, verplichtingen en sancties......................................................28
12.2: Ziekte en arbeidsongeschiktheid.............................................................................................30
12.2.1: Doorbetaling loon bij ziekte op grond van het BW en de Ziektewet.................................30
12.2.2: Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen..................................................................31
Filmpjes week 1....................................................................................................................................34
Navigator Wolters Kluwer................................................................................................................34
Wie is aansprakelijk bij een bedrijfsongeval?...................................................................................34
Hoe leer je van ongevallen binnen een bedrijf?...............................................................................34
Arbowet............................................................................................................................................34
2
,Filmpjes week 3....................................................................................................................................35
Wat is een arbeidsovereenkomst?...................................................................................................35
Wat is een cao?................................................................................................................................35
Wat als ik langere tijd ziek ben en onder druk wordt gezet door mijn werkgever?..........................36
Hoe ontstaat een burn-out?.............................................................................................................36
Hoofdstuk 1
Het recht omvat een heel stelsel van regels waaraan zowel de overheid als de burger zich moet
houden. Die regels zijn bedoeld om de samenleving te ordenen en conflicten te voorkomen of op te
lossen.
1.1: waarom is er recht?
Door normen en waarden die algemeen gelden in de maatschappij en dit in zogenoemde
rechtsregels vast te leggen, met de wijze waarop die regels gehandhaafd kunnen worden, krijgt het
recht vorm.
Het recht brengt een doelmatige ordening aan in de samenleving bv. verkeersregels zorgen dat er
geen chaos ontstaat op de weg.
Tevens geeft het recht spelregels voor gedragingen tussen individuen onderling en voor het handelen
door de overheid.
Daarnaast stuurt het recht op het individuele gedrag van burgers.
1.2: vindplaatsen van het recht
Pas als regels algemeen als rechtsregels zijn aanvaard en vastgesteld, behoren ze tot het recht.
De samenleving verandert en daarmee ook de inhoud van het recht, maar de vindplaatsen van het
recht, de zogenoemde rechtsbronnen, zijn nog steeds hetzelfde 4 stuks:
1. De wet- en regelgeving;
2. De jurisprudentie;
3. De gewoonte;
4. Verdragen.
1.2.1: Wet- en regelgeving
Wetten bevatten rechtsregels die zijn vastgesteld door de overheid (centrale
volksvertegenwoordiger, bestaande uit de Eerste en Tweede Kamer (Staten-Generaal)).
Ook lagere overheidsorganen, zoals de minister, Provinciale Staten (PS) en de gemeenteraad kunnen
rechtsregels vaststellen.
De hoogste wetgever in Nederland is de Staten-Generaal samen met de regering (koning + minister).
Een wet komt tot stand als de regering en de Staten-Generaal met een wetsvoorstel instemmen.
Alleen wetten die afkomstig zijn van de hoogste wetgever worden met wet aangeduid. In lagere
regelgeving komt het woord wet niet voor. De bepalingen in eerdergenoemde wetten zijn allemaal
genummerd en worden wetsartikelen genoemd. Deze kan bestaan uit meerdere leden. De hoogste
wet in Nederland is de Grondwet (Gw).
Een wettenbundel is een verzameling officiële wetten die door een uitgever zijn geselecteerd en
samen in een boek zijn opgenomen.
3
, Een regeling die afkomstig is van de regering, dus zonder dat de Staten-Generaal erbij betrokken zijn,
wordt een Koninklijk Besluit (KB) genoemd. Aangezien ze zich niet alleen met regelgeving
bezighouden, zijn er ook KB’s die geen regels bevatten.
Een KB dat wel regels bevat, wordt een algemene maatregel van bestuur (AMvB) genoemd.
Een regeling afkomstig van een minister heet een ministeriële regeling.
PS kunnen regels vaststellen voor hun provincie, de gemeenteraad kan dit doen voor het
grondgebied van de gemeente.
Een regeling van PS of van de gemeenteraad wordt een verordening genoemd.
Gemeenschapsverordeningen en -richtlijnen zijn hoger dan de Nederlandse Grondwet. Deze worden
opgesteld door de EU, waar Nederland een deel van haar bevoegdheden aan heeft overgedragen.
Tot de rechtsbron ‘wet’ behoren dus de wetten en lagere regelgeving in Nederland en de hogere
regelgeving van de EU.
1.2.2: Jurisprudentie
Dit ontstaat doordat algemene regels in de diverse wetten en in de overige regelgeving moeten
worden toegepast in individuele situaties, die vaak heel verschillend zijn. Het is de taak van de
rechter om uit te maken hoe de regels zijn bedoeld. Hij doet dit door de rechtsregels te interpreteren
en de uitkomst ervan te formuleren in een uitspraak. Afhankelijk van de soort zaak of het niveau
waarop er recht wordt gesproken, heet zo’n uitspraak vonnis, uitspraak of arrest.
Een uitspraak van de Hoge Raad der Nederlanden (hoogste rechter in Nederland) heet een arrest.
Elke uitspraak heeft een uniek nummer en wordt bij publicatie voorafgegaan door de letters ECLI.
De rechter vult zelf de normen in die niet duidelijk genoeg in de wet staan, of die al wel in de
maatschappij gelden maar nog niet in de wet zijn beschreven.
Omdat in de rechtspraak nieuw recht wordt gevormd door rechters, wordt jurisprudentie ook wel
rechtersrecht genoemd.
1.2.3: Gewoonte
Deze valt, net als de jurisprudentie, onder het ongeschreven recht. De regels van gewoonterecht zij
niet ergens opgetekend, maar ontstaan in de loop de tijd door het gebruik ervan in de algemene
kring. Deze regels komen maar weinig voor.
Overigens valt een gewoonte die in strijd is met het recht niet onder het gewoonterecht.
1.2.4: Verdrag
Verdragen zijn afspraken tussen twee of meer staten die op schrift zijn gesteld en die gelden in de
staten die partij zijn bij het verdrag. Daartoe moeten de staten dit verdrag wel hebben geratificeerd
(zich ermee akkoord hebben verklaard).
Verdragsregels staan, net als de regelgeving van de EU, boven de rechtsregels die in Nederland zijn
gemaakt. Veel bepalingen in deze verdragen hebben directe werking (iedereen kan zich hier direct op
beroepen), ook als deze niet zijn opgenomen in wetten of lagere regelgeving in Nederland.
Voorbeelden van gedragsregels zijn het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK)
en het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden
(EVRM).
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ENIJ. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
