Samenvatting kennis tentamen kunstzinnige oriëntatie
Vak: Muziek
Boek: Muziek meester!
1.2 HET BELANG VAN MUZIEK VOOR DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN.................................................................3
1.4 WAT IS MUZIEK?...................................................................................................................................3
HS 2 – ZINGEN.....................................................................................................................................4
2.1 WAT DOE JIJ?.......................................................................................................................................4
2.3 HET BELANG VAN ZINGEN VOOR DE MUZIKALE ONTWIKKELING.......................................................................4
2.4 ZINGEN MET JONGE KINDEREN.................................................................................................................4
2.5 ZINGEN MET OUDERE KINDEREN...............................................................................................................6
2.6 AANDACHT VOOR DE KWALITEIT VAN HET ZINGEN........................................................................................7
2.7 EEN NIEUW LIED AANLEREN.....................................................................................................................8
2.8 GEBRUIK VAN HET DIGIBORD....................................................................................................................9
2.9 CANONS ZINGEN...................................................................................................................................9
2.10 DOORLOPENDE LEERLIJN ZINGEN............................................................................................................9
2.11 ACHTERGRONDEN BIJ ZINGEN...............................................................................................................10
HS 3 – LUISTEREN................................................................................................................................12
3.3 HET BELANG VAN LUISTEREN VOOR DE MUZIKALE ONTWIKKELING.................................................................12
3.4 VAN GLOBAAL HOREN NAAR GERICHT LUISTEREN.......................................................................................12
3.5 INSPELEN OP DE MUZIKALE LEEFWERELD VAN KINDEREN..............................................................................12
3.6 MET JONGE KINDEREN LUISTEREN NAAR MUZIEK........................................................................................13
3.7 KINDEREN LEREN LUISTEREN NAAR MUZIEK...............................................................................................13
3.8 SPREKEN OVER MUZIEK.........................................................................................................................14
3.10 DOORLOPENDE LEERLIJN LUISTEREN......................................................................................................14
HS 4 – MUZIEK MAKEN........................................................................................................................16
4.3 SPELEN EN DE MUZIKALE ONTWIKKELING..................................................................................................16
4.4 MUZIEKINSTRUMENTEN OP SCHOOL........................................................................................................16
4.5 WERKEN MET INSTRUMENTEN IN DE KLAS................................................................................................16
4.6 ESSENTIES VAN HET MUZIKAAL SPEL........................................................................................................17
4.7 VERSCHILLENDE MUZIKALE ACTIVITEITEN..................................................................................................18
HS 5 – MUZIEK LEZEN EN NOTEREN.........................................................................................................20
5.4 HET BELANG VAN LEZEN EN NOTEREN VOOR DE MUZIKALE ONTWIKKELING......................................................20
5.5 METHODISCHE AANPAK........................................................................................................................20
5.6 WERKVORMEN VOOR HET AANLEREN VAN TRADITIONELE NOTATIE................................................................20
5.7 ONTWERPEN MET BEHULP VAN GRAFISCHE NOTATIE...................................................................................21
5.8 SPELEN MET BEHULP VAN TRADITIONELE NOTATIE......................................................................................21
5.9 LUISTEREN MET BEHULP VAN NOTATIE.....................................................................................................21
HS 6 – BEWEGEN................................................................................................................................22
6.3 HET BELANG VAN BEWEGEN VOOR DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN............................................................22
6.4 BEWEGEN OP KLANK, VORM EN BETEKENIS...............................................................................................22
6.5 WAT DOE JE ALS LERAAR?.....................................................................................................................23
6.6 SPEELLIEDEREN EN BEWEGEN MET MATERIALEN EN INSTRUMENTEN..............................................................24
HS 7 – KLANK.....................................................................................................................................25
7.1 KLANK IN DE BASISSCHOOL....................................................................................................................25
7.2 DOORLOPENDE LEERLIJN.......................................................................................................................25
HS 8 – VORM.....................................................................................................................................26
8.1 STRUCTUUR IN MUZIEK.........................................................................................................................26
8.2 HERHALING........................................................................................................................................26
8.3 CONTRAST.........................................................................................................................................27
8.4 VARIATIE...........................................................................................................................................27
8.5 VASTE VORMEN..................................................................................................................................27
,HS 9 – BETEKENIS................................................................................................................................29
9.1 MUZIEK KAN IETS VERTELLEN.................................................................................................................29
9.2 MUZIKALE MIDDELEN...........................................................................................................................29
9.3 BETEKENIS VAN MUZIEK IN DE BASISSCHOOL.............................................................................................29
9.4 FUNCTIES VAN MUZIEK.........................................................................................................................31
HS 10 – MUZIEK, SCHOOL EN CULTUUR...................................................................................................32
10.1 WAAROM MUZIEKONDERWIJS OP DE BASISSCHOOL?................................................................................32
10.2 VERSCHILLENDE STROMINGEN?............................................................................................................32
10.3 DE MUZIKALE ONTWIKKELING VAN HET KIND...........................................................................................33
10.4 DRIE CONCEPTEN VOOR MUZIEKONDERWIJS............................................................................................34
10.5 COMPETENTIES VAN KINDEREN.............................................................................................................35
10.6 LANDELIJKE ONTWIKKELINGEN..............................................................................................................37
,HS 1 – Muziek op de basisschool
1.2 Het belang van muziek voor de ontwikkeling van kinderen
Kinderen die goed muziekonderwijs krijgen en zich muzikaal goed kunnen ontwikkelen, functioneren
later muzikaal beter: gevoeliger voor muzikale impulsen, bewegen goed op muziek, zingen thuis of in
koor en kunnen actief deelnemen aan muzikale cultuur. Muziek stimuleert ook de hersenfuncties, de
functies die je in dagelijks leven vaak nodig hebt.
1.4 Wat is muziek?
1.4.1 Klank
Het is een klinkend fenomeen. Klanken kan je op gehoor onderscheiden: het kan hard, zacht, hoog,
laag, snel, langzaam. Ook klinkt een gitaar anders dan een piano. Muziek kan variëren in klankduur
(maat, ritme, tempo, articulatie), klankhoogte (toonhoogteverschillen, samenklank en melodieën),
klanksterkte en klankkleur (instrumenten en materialen, stem, ensembles en orkesten).
1.4.2 Vorm
Door herhalingen in een muziekstuk krijgt een stuk ook vorm. De tegenhanger van herhalingsprincipe
is contrastverwerking. Dit gebeurt als er een nieuwe melodie komt of wanneer de muziek opeens
zachter of sterker wordt. Tussen deze begrippen kan je het variatie plaatsen. Er verandert wat, maar
de muziek blijft herkenbaar.
1.4.3 Betekenis
Muziek doet iets met je. Er is ook muziek zonder verwijzingen naar niet-muzikale betekenissen,
waarin je geen verhaal of verbeelding hoort = absolute muziek. Betekenis van muziek aan de orde als
het gaat om het gevoel dat muziek oproept of het verhaal dat erin te horen is.
1.4.4 KVB-model
Muziek is in vorm gezette klank die betekenis heeft voor mensen. De kernwoorden klank, vorm en
betekenis weergegeven in KVB-model. Hierin wordt essentie van muziek gecombineerd met de vijf
domeinen (zingen, luisteren, spelen, muziek lezen en noteren en bewegen op muziek).
, HS 2 – Zingen
2.1 Wat doe jij?
Lied gebruiken voor verkrijgen aandacht van de groep, om een onderwerp in te luiden, om nieuwe
woorden aan te leren of tijdens het opruimen. Kinderen moeten liedjes leren, leren zingen en hun
stem leren op een goede manier te gebruiken.
2.3 Het belang van zingen voor de muzikale ontwikkeling
Zingen is enorm aanwezig in onze maatschappij. Kinderen willen zingen en zingen van jongs af aan
hun eigen liedjes en die van hun idolen. Hiermee leren ze hun stem te beheersen en ontwikkelen
vocale vermogens. Op veel basisschool wordt weinig gezongen, want leerkrachten vinden zichzelf
vaak niet capabel genoeg of zeggen er geen tijd voor te hebben. Veel leerkrachten ook niet op de
hoogte van het materiaal van nu.
2.3.1 Muzikale en niet-muzikale redenen
Muzikale redenen
Zingen bevordert muzikale ontwikkeling: onbewust leren melodieën en intervallen zuiverder te
zingen, ervaren verschillen in lange en korte tonen en langzame en snelle passages en
onderscheid tussen klankkleuren van stemmen merken.
Ook stimuleert het muzikaal voorstellingsvermogen en muzikaal geheugen: ritmische en
melodische patronen in geheugen opslaan bij lied leren. Hoe meer info in muzikaal geheugen
hoe meer voorstellingsvermogen.
Zingen is goed voor de ontwikkeling van de stem: je traint stembanden, ademhalingsspieren, etc.
Niet-muzikale redenen
Het helpt iets te onthouden.
Goed voor culturele ontwikkeling/culturele identificatie: ervaren onderdeel te zijn van groter
verband.
Positieve bijdrage aan taalvorming: zingend nieuwe woorden leren en betekenissen.
Goed voor sociaal-emotionele ontwikkeling (groepsgevoel).
Zingen is gezond.
Het liedrepertoire op de basisschool
Het liedrepertoire op de basisschool moet gevarieerd van samenstelling zijn en bevat oude en
nieuwe liederen, volksliederen, liederen uit andere culturen, liederen in andere talen, canons en
speel- en dansliederen.
2.4 Zingen met jonge kinderen
Kleuters hebben positieve houding ten aanzien van zingen in de groep, dit doen ze graag. Het
stimuleert de muzikale ontwikkeling. Ze raken vertrouwd met klankeigenschappen duur, hoogte,
kleur en sterkte en ontwikkelen gevoel voor maat en hun muzikaal geheugen.
2.4.1 Zingen, taalontwikkeling en woordenschat? uitbreiding
