Geschiedenis van internationaal recht
2100 voor Christus. → Volkeren in Mesopotamië beschreven afspraken in
rotsblokken.
Ramses III van Egypte en de Koning van Hittieten spraken respect voor elkaar uit en
erkende elkaars grondgebied. → Zo kon er goed naast elkaar worden geleefd.
Zesde eeuw voor Christus. → Grieken legde basis voor filosofie, debat en
natuurrecht.
Natuurrecht = Natuurrecht is het idee dat voor iedereen, ongeacht plaats of tijd,
rechten gelden omdat ze door de 'natuur' zijn gegeven.
Dit zou dan voor de gehele wereld moeten gelden. Dit is dus een vergelijking met
internationaal recht.
Romeinen hielden hieraan vast. Wel hadden deze een onderscheid. → ‘Ius gentium’;
recht voor iedereen en ‘Ius civiel’; recht voor Romeinen.
Er ontstond een verdeling tussen een West- en een Oost-Romeins rijk.
Het Rijk werd zwakker. → Tekort aan soldaten omdat het leger minder populair werd.
Om dit te compenseren werden de belastingen verhoogd. Ook werd grenzen
beschermen steeds moeilijker en kwamen er volksverhuizingen naar het Rijk.
Middeleeuwen 500 – 1500. → Het was de orde van de Rijk versus orde van de
Rooms-Katholieke kerk.
Er ontstond regelgeving voor handelaren die grenzen overstaken. De eerste stap in
de ontwikkeling van een internationaal rechtssysteem op het gebied van privaatrecht.
Vroegmoderne Tijd 1500 – 1700. → Er werden nieuwe verdragen/vredespacten
gesloten. Er kwam reformatie = hervorming.
Luther begon debat over de rooms-katholieke kerk leer. Dit verspreide zich al snel
door Europa. Daardoor ontstond een scheiding tussen de rooms-katholieke en
protestanten. → Dertigjarige Oorlog + Tachtigjarige Oorlog.
Deze werden gestopt in 1648 door de Vrede van Westfalen. → Vrede van Münster +
Vrede van Osnabrück.
Vrede van Münster = Verdrag dat op 15 mei 1648 in Münster gesloten werd tussen
Spanje en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waarmee aan de
Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de opstandelingen in de Republiek een einde
kwam en de Republiek als soevereine staat erkend werd.
Vrede van Osnabrück = Vredesverdrag dat de Dertigjarige Oorlog beëindigde. Het
verdrag was onderdeel van de Vrede van Westfalen, waarmee ook de Tachtigjarige
Oorlog werd beëindigd.
De macht van het Heilige Roomse Rijk werd ingeperkt. Het uitoefenen van een
godsdienst werd nu een interne (staats)aangelegenheid.
Renaissance. → De rede en het verstand stonden centraal. Voor het eerst
ontstonden er onafhankelijke staten. De Groot bouwde verder op natuurrechtelijke
opvattingen. Dit zou onafhankelijk van God bestaan. Internationaal recht zou worden
ontleend aan universele waarden. De Groot had een theorie voor vrije doorvaart op
zee, maar nadat we Oost-Indië hadden, kwam er de VOC en werden de havens voor
buitenlandse schepen gesloten.
Verlichting 1648 – 1789. → Aandacht voor wetenschap. Vrede van Utrecht. Men
moest met elkaar onderhandelen om evenwicht te krijgen in Europa. Er was ook
technische vooruitgang. In veel Europese landen heerste een absolute vorst.
,In Noord-Amerika was er een onafhankelijkheidsoorlog gaande. De koloniën van
Engeland wilde geen belasting meer betalen aan de Engelse. Noord-Amerika sloot
zich uiteindelijk aan bij de Verenigde Staten.
Bestorming van Bastille in Frankrijk. → Verzet tegen Lodewijk de 14 de. Franse
Revolutie. Hiermee werd de basis gelegd voor de democratieën in Europa. Na tien
jaar greep Napoleon de macht. Hij kroonde zichzelf tot keizer. Hij werd uiteindelijk
verbannen. Dit was het eind van het Franse keizerrijk.
Congres van Wenen. → Werd na de val van Napoleon in 1814 en 1815 gehouden
door de overwinnende mogendheden Pruisen, Oostenrijk, Rusland en het Verenigd
Koninkrijk met als doel de staatkundige herordening en de reconstructie van Europa.
Eén land mocht niet alle macht krijgen.
Traktaat van Aken. → Verdrag tussen Pruisen en het Verenigd Koninkrijk der
Nederlanden, gesloten op 26 juni 1816 in Aken.
De industriële revolutie. → Dit verspreide wereldwijd. De omstandigheden in
fabrieken waren slecht en er was veel kinderarbeid.
In de negentiende eeuw kwam er geleidelijk een eind aan slavernij.
Conventie van Brussel. → Een internationaal verdrag tegen de Afrikaanse
slavenhandel.
Nederland werd een gedecentraliseerde eenheidsstaat.
Na WO I werd het Verdrag van Versailles getekend. Een van de oorzaken van WO II.
Duitsland moest bijvoorbeeld grondgebied afstaan. Daarna kwam men tot de
conclusie dat zoiets niet nog eens moet gebeuren. Er kwam een grootse
internationale organisatie; Verenigde Naties.
Volkenrecht = Internationaal (publiek)recht. Het recht dat geldt voor staten onderling.
Het begrip ‘internationaal’ staat tegenover het begrip ‘nationaal’.
Binnen het nationale recht creëert de soevereine overheid wetten en regels voor
burgers op het eigen grondgebied.
Binnen het internationale recht geldt regelgeving die staten waardevol vinden om
daadwerkelijk na te komen, zoals verdragen en internationaal gewoonterecht.
Het begrip ‘publiek’ staat tegenover het begrip ‘privaat’.
Internationaal publiekrecht bedenkt regelgeving om internationale problemen op te
lossen.
Internationaal privaatrecht gaat voornamelijk over geschillen tussen natuurlijke
personen en/of rechtspersonen onderling. Staten maken dit recht zelf. Ze kunnen
dus ook nationale regels van toepassing achten. Bij formeel recht gaat het om het
internationaal procesrecht. Bij materieel recht gaat het om de vraag welk recht van
toepassing is.
Door globalisatie en internationalisering is er steeds meer sprake van relaties tussen
mensen/bedrijven uit verschillende landen. We hebben er dus voor gekozen om ons
nationale internationale privaatrecht af te stemmen met andere landen. Ook de EU
heeft hier regels voor gemaakt. De EU-lidstaten maken zelf geen regels meer als er
twee of meer lidstaten bij een conflict betrokken zijn, inhoudelijk valt een EU-verdrag
onder privaat. Het verdrag zelf onder publiek.
In een internationale gemeenschap leven staten regels na die uit onderlinge
afspraken zijn gekomen, omdat ze dit belangrijk en waardevol vinden. Handhaven is
moeilijk. Dit moeten de staten zelf doen. Soms wordt dit door internationale
organisaties gedaan.
, Binnen de Verenigde Naties is er de VN-Veiligheidsgraad. Deze kan besluiten nemen
die de VN-lidstaten bindt en dit orgaan kan ook de naleving van zijn besluiten
afdwingen. De EU kan dit ook doen voor EU-lidstaten. Dit kan op eigen initiatief of op
initiatief van de staten.
Regels die vastgelegd zijn in verdragen behoren tot de bronnen van het recht.
Internationale organisaties zijn dit ook.
De belangrijkste spelers in de internationale rechtsorde zijn staten. Door het over en
weer sluiten van verdragen, ontstaat een kader waarbinnen het internationaal recht
wordt ontwikkeld en zijn bestaan vindt.
Staten binnen een organisatie kunnen zelfstandig verplichtingen met andere staten
aangaan. Dit is horizontale werking in het internationale recht.
Soeverein: Staten zijn zelfstandig bevoegd om rechtsbetrekking met elkaar aan te
gaan. Het woord betekent letterlijk ‘hoogste macht’ of ‘hoogste gezag’. Als een staat
zelfstandig bevoegd is om zijn eigen beslissingen te nemen, toont hij hiermee zijn
soevereiniteit. Verder kan een staat regels stellen en handhaven op eigen
grondgebied ten aanzien van zijn burgers. Zo maakt een staat soevereiniteit kenbaar.
In principe hoeven staten geen hogere macht boven zich te dulden. Wanneer ze zich
aansluiten bij een organisatie is dit natuurlijk anders. Hier kiezen ze zelf voor en er
kan ook altijd nog op worden teruggekomen.
Vreedzame co-existentie is het beleid om ernaar te streven landen die elkaars
politieke tegenstanders zijn, vreedzaam naast elkaar te laten bestaan, dus politieke
conflicten niet te laten uitlopen tot militaire conflicten.
Staten hebben elkaar nodig om afspraken met elkaar te maken over bijvoorbeeld
grensoverschrijdende problemen. Staten zijn in toenemende maten
afhankelijk/interdependent van elkaar. Dit kan op regionale of mondiale basis
plaatsvinden.
Tot slot kan de internationale rechtsorde niet los worden gezien van het politieke
klimaat in een land. Wisselingen van de politieke wacht in staten, kunnen leiden tot
andere internationale verhoudingen. In theorie zijn staten gelijk aan elkaar, maar de
ene staat heeft nu eenmaal meer macht dan de andere. Dit betekent in de praktijk
dat machtige staten soms wegkomen met internationaalrechtelijk onrechtmatig
gedrag waar dat de kleinere staten niet lukt. Machtige staten kunnen niet alles doen
wat ze willen, dan worden ze gezien als onbetrouwbare partners.
Burgers kunnen zich beroepen op internationaal vastgelegd rechten. Voorbeelden
van verdragen waar burgers zich op kunnen beroepen:
Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de Mens en de
fundamentele vrijheden
Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen
Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke rechten
Soms werkt het internationale recht door in de nationale rechtsorde. Dit hangt af van
het soort systeem waarvoor een lidstaat heeft gekozen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HBOrechtenstudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.