Leefstijl periode 1
Geschiedenis van de sport:
Indeling:
De Grieken (1000 b.c. - 100 b.c.)
De Romeinen (100 b.c. - 500)
De Middeleeuwen (500 - 1300)
De Renaissance (1300 - 1800)
De Industriële Revolutie (1780 - 1920)
Van de IR tot Heden
De Grieken (1000 b.c. – 100 b.c.)
“Sporten” religieus karakter (goden)
Alleen voor (elite) rijke, vrije personen (kost veel tijd en geld).
Onderdelen: uit oorlogsvoering ontstaan: speerwerpen, discuswerpen, verspringen,
worstelen enz.
Vrouwen en verwachtingspatroon
Ging om winnen niet om de afstand of de tijd (geen vaste omschreven sportvelden)
Olympische spelen steeds belangrijker aanzien voor de stad.
steeds meer slaven of mannen van lage afkomst die meededen (gesponseerd)
uiteindelijk zoveel aandacht lichamelijk sporten dat geestelijke ontwikkeling
ondergeschikt werd.
De standaard: “jonge atletische man”
filosofen: sporten dom en bruut
(gezonde geest in een gezond lichaam)
De Romeinen (100 b.c. – 500):
Olympische spelen afgeschaft
Meerledig doel: gezondheid + trainen soldaten
massa entertainment (= evenementen)
Steeds meer evenementen gladiatoren = slaven geronseld om te vechten met
elkaar, dieren etc.
Doel arena-gevechten = vermaak (circus) en daardoor de bevolking tevreden houden
(brood en spelen)
De middeleeuwen (500 – 1300):
Kerk heeft veel macht gedurende de Middeleeuwen
Sport religieus karakter
Sport: volksfeest (balsporten) boeren
ontwikkeling balsporten (ontbreken van regels + ontbreken organisatie)
+ toernooien ridders (training oorlog, wel georganiseerd)
Vrouwen: geen sport ondergeschikt mannen en in strijd met schoonheidsideaal
Voetbal:
Oorsprong?
Een mogelijkheid: Engeland in de Middeleeuwen(500-1500). Wel heel anders dan nu.Soms
bestond een ploeg uit meer dan 100 mensen. De bal was een koeienblaas die met lucht was
gevuld. De bal was niet rond, maar ovaal. Net als een rugbybal. Toen waren er nog geen
doelen, hooguit een mand. Het was vaak een spel tussen 2 dorpen. De bedoeling was de bal
in je eigen dorp te krijgen.
lokaal vermaak: er waren nog geen spelregels en geen scheidsrechters. Het spel leek
meer op rugby dan op voetbal met veel gebruik van handen.
,De renaissance (1300 – 1800):
1300-1500
- Veel oorlogen: verbod op festivals boeren sport opgeven voor
oorlog/verdediging (wel altijd doorgegaan)
- Vrouwen: week en passief (spellen)
De hervorming (1500-1600)
- Invloed Kerk: Puriteinen negatieve houding t.o.v. sport en vooral op zondag
sporten.
- Koning James I: “The Kings Book of Sports” georganiseerde sporten
toegestaan ook op zondag.
- Lichaam weer belangrijk en daarmee ook sport.
- In Engeland veel sportactiviteiten georganiseerd vooral op kostscholen: cricket,
boksen, worstelen, tennis, roeien etc.
De Verlichting (1700-1800)
- Ontstaan “sporten” die lijken op hedendaagse sporten
- Maar nog wel als tijdverdrijf gezien en niet als iets zinvols weinig clubs + geen
competitie.
- Weinig organisatie, wel een begin met metingen en records
past in tijdsbeeld opkomst wetenschappen en alles te meten en wegen etc.
De industriële revolutie (1780 – 1920):
Belangrijkste periode ontstaan van georganiseerde sport (sociale structuur)
Daarvoor wel op sport lijkende activiteiten maar veelal zonder vaste regels
opkomst moderne sport met vaste regels.
De term sport werd gelijk met nieuwe activiteiten die in Engeland populair waren (en
dus niet voor lokale activiteiten)
Begin:
- Nietveelgelegenheidvoor sport en spel hard werken in fabrieken en boerderijen
(ookkinderen)
- Producerengingvoorontspanning
- Werkende mensenontmoedigdom in
groepenbijelkaartekomenbuitenwerkgevaarlijk want datkosttijd die
gebruiktzoukunnenwordenomtewerken. Werken is het belangrijkste!!
- In kleinesteden en boerderijennogwelgelegenheidomte “sporten”
hierdooroverleefde de sport.
- Verdervoorarbeidersalleenmogelijkhedenomtekijkennaar sport
nietomteparticiperen
1800-1850:
Toenemendewelvaart: scholen, infrastructuur, ontspanning (theater, film, sport)
- Aandacht fysieke gezondheid van arbeiders zieke arbeiders kunnen niet
werken!
- Aandacht voor gezonde vrijetijdsbesteding persoonlijke fitness
buiten activiteiten, gymnastiek oefeningen etc.
- Geen aandacht georganiseerde sporten en wedstrijd sport
, Latere jaren (1880-1920):
- Meer aandachtgeorganiseerde sport ontstaan van verenigingen!
- Elite veelvrijetijd en daarinveeltijdvooranderezaken (sport)
gebruik sport omtelatenziendatzesuccesvolwaren en
tijdkondenbestedenaannietproductievezakenals sport.
- Elite willeninterregionaal en zelfsnationaalwedijverenvaste regels nodig =
ontstaan van organisatie van sport elite beinvloeden de normen en
standaarden (fair play).
(begon in Engeland)
- Arbeiders beter georganiseerd en rijker meer mogelijkheden om te sporten.
- Elite: Georganiseerde sport belangrijk om loyale, efficiënte, patriottische arbeiders
te krijgen.
- Sport ook goed voor karakterontwikkeling (doorzetten, winnen, samenwerken
etc.)
- verschillen tussen landen ontstaan. in USA hierdoor speciale Amerikaanse
sporten ontwikkelt om eigen identiteit te krijgen.
- Vrouwen: “lichamelijk niet geschikt” wel specifieke vrouwen sporten: gymnastiek,
kunstrijden gracieuze sporten
Verspreiding van de sport:
o Rond 1850 Engelseinvloed op de wereldwijdeverspreiding van de
geregelmenteerdesportenzoals: voetbal, tennis, rugby en hockey.
o Daarna (begin 20e eeuw) Duitseinvloeden (afzettentegenEngeland) met
alternatievesporten (gymnastiek en turnen)
o In V.S. (begin 20e eeuw) anderealternatieven: honkbal, volleybal, basketbal
o Daarna in jaren 70 van de vorigeeeuw: joggen, surfen, beach volleybal.
o Japan in jaren 70-80 vorigeeeuw: japans aziatischesporten (judo, karate etc)
Van IR tot heden:
Verandering betekenis sport in de loop der tijd:
Meerdere betekenissen (patriotisme, winnen, fitheid en gezondheid)
Winnen belangrijkst niet meer fair play of meedoen
Sterk georganiseerd (officiële organisatie) ook de alternatieve sporten
Emancipatie
Commercie (OS 1996: Atlanta Athene)
Wat is sport nou eigenlijk?
Aantal essentiële kenmerken van sport:
- Het is een fysieke activiteit
- Het is competitief (spel- of wedstrijdelement)
- Er zijn regels en organisatiestructuur
- Er zijn interne en externe beloningen
Richtlijn Sportdeelname onderzoek
Sport is een fysieke activiteit die gekenmerkt wordt door de volgende aspecten:
- de mogelijkheid om sport in georganiseerd verband te beoefenen
- het gebruik van een specifieke ruimtelijke voorziening of omgeving
- het regelgestuurde karakter van de activiteiten
