Samenvatting Reguleren & procederen
Door: Lucy Plomp
,Bestuursrecht
LES 1:
Doel van bestuursrecht
Inzicht in het functioneren van het (gedecentraliseerde) openbaar bestuur
Inzicht in de richting van (vooral) de gemeente
Inzicht in wat er speelt bij het (gedecentraliseerde) openbaar bestuur
Waarom?
In het publiekrechtelijke werkveld is het van belang ten aanzien van het openbaar bestuur
inzicht te hebben in:
De inrichting van het openbaar bestuur
De onderlinge verhoudingen en bevoegdheden
De belangrijkste terminologie
De juridische grondslag
Casus
Gemeente Groningen wordt in 2021 geconfronteerd met de nieuwe Wet
inburgering
Deze nieuwe wet legt de regie van de inburgering neer bij de gemeente (nadat
vanuit het COA al wel een traject voorinburgering is doorlopen)
Vanaf het moment van overdracht is de gemeente verantwoordelijk voor het
regelen van huisvesting, verhuizing, taalonderwijs en inschrijving van de
inburgeraar. De gemeente neemt bijv contact op met de woningcorporatie, voert
gesprekken met de inburgeraar voor acceptatie van de woning en zorgt voor
inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) van de gemeente. Tegelijkertijd
moet een uitkering worden aangevraagd en dienen, in het kader van ontzorging,
overige administratieve zaken geregeld te worden.
De gemeente wordt ook verantwoordelijk voor het vinden van arbeid voor de
inburgeraar.
Wat betekent dit nu voor de gemeente?
Vragen:
Bij de uitrol van een dergelijke nieuwe wet zijn er vele vraagstukken dat de gemeente
moet gaan oplossen:
o Welke bestuursorganen spelen hier een rol bij en welke rol is dat
dan?
o Hoe wordt dit inburgeringstraject gefinancierd?
o Op welke wijze worden inburgeraars geïnformeerd over het proces
bij de gemeente?
o Hoe vindt de samenwerking tussen gemeenten, COA,
woningcorporaties e.d. plaats?
o Gemeenten moeten een inburgeringscursus aanbieden, hoe gaat
dat in zijn werk? Aanbesteden?
,Stapje terug: wat is openbaar bestuur
Definitie:
Er is niet 1 definitie, maar in het kader van dit vak hanteren we het volgende: “het
geheel van organisaties en activiteiten die primair zijn gericht op de besturing van de
maatschappij”. Maar ook kan je denken aan bijvoorbeeld de Hanze, is ook een publieke
taak.
Onderscheid tussen beperkte / ruime opvatting van deze term.
Openbaar: heeft te maken met de reikwijdte van de beslissingen, besluiten van het
openbaar bestuur hebben een bindend karakter voor alle leden van de samenleving op
een bepaald grondgebied. Dus weer heel anders dan bij een bedrijf, dat is alleen in het
belang van dat bedrijf.
Bestuur: sturen, richting geven, met name door het maken van beslissingen en deze
uitvoeren. Deze beslissingen (avv/ beleid/ beschikkingen) zijn een weergave van wat
bestuurders in de maatschappij willen bewerkstelligen, wat er van de burgers, e.d.,
wordt verwacht en wat er moet worden gedaan om de gewenste resultaten te
bereiken. Juridisch: het maken van algemeen verbindende voorschriften en als het
goed is zijn die juridische instrumenten: beleid of verordening is een reflectie van wat
er in de maatschappij leeft en wat je verandering in de maatschappij wil
bewerkstelligen. Wat er dus van burgers wordt verwacht en wat er moet worden
gedaan om die resultaten te bereiken. Bijvoorbeeld de gemeente Groningen wil ervoor
zorgen dat er minder zwerfafval op straat ligt (mondkapjes). Dit gaan we aanpakken,
dus dit komt op de politieke agenda terecht. We gaan harder inzetten op het bestrijden
van zwerfafval. Dan kan je dit uiteindelijk weer vertalen in een juridisch instrument,
namelijk: het opnemen van de APV = Algemene Plaatselijke Verordening. Die dus dat
doel ook reflecteert, houdt in dat daar dus een bestuurlijke boete voor komt o.i.d. Je
kan dus met dat bestuur het gedrag van de maatschappij sturen.
Terminologie
Begrip van belangrijke begrippen
Er zijn, grofweg, 3 verschillende lagen te onderscheiden in de ordening van de
maatschappij: zie tabel
o Overheid: de overheid dient het algemeen belang. Ook wel A-
organen.
o Middenveld: deze richt zich op doelstellingen die niet op winst
gericht zijn, maar ook niet geheel binnen de sfeer van de overheid
valt. Dus bibliotheken, ziekenhuizen, universiteiten, hogescholen,
dat soort instellingen. Ook wel B-organen
o Markt: commerciële instellingen die producten en diensten
leveren.
Grenzen zijn vaag en soms verplaatsen activiteiten van de ene naar de andere laag. Als
dit van de overheid naar de markt plaatsvindt, praten we over privatisering of
liberalisering. Andersom, van markt naar overheid, noemen we nationalisering.
, o Voorbeeld privatisering: energiebedrijven. Sinds 2004 geen
overheidstaak meer, maar een commerciële markt waarin burgers
zelf voor een energieleverancier mogen kiezen
o Voorbeeld nationalisering: inlijving ABN Amro door de Staat in
2008. De bankencrisis, de ABN Amro dreigde om te vallen en toen
heeft de overheid dit overgenomen.
De Staat Politiek Politiek systeem in enge zin: Europees Parlement,
volksvertegenwoordigers en Eerste en Tweede Kamer,
gezagsdragers met politieke regering, Provinciale en
verantwoordelijkheid Gedeputeerde Staten,
college van B&W,
gemeenteraad
Ambtelijk De aan politieke gezagsdragers Ministeries, Afdeling
apparaat ondergeschikte organisaties Burgerzaken bij een
en functionarissen gemeente
Overheid Politieke instituties en
ambtelijk apparaat
Zelfstandige Niet rechtstreeks aan politieke CBS, ACM, Onderzoeksraad
bestuursorganen gezagsdragers ondergeschikte voor de veiligheid
(ZBO’s) publiekrechtelijke organisaties
Publieke sector Alle organisaties met een Overheid en ZBO’s
publiekrechtelijke grondslag
Middenvel Private Organisaties met een APK-garages,
d organisaties met privaatrechtelijke grondslag Woningcorporaties
publieke taken die voor een deel een publieke (de zogenaamde b-
taak uitvoeren bestuursorganen)
Private Privaatrechtelijke organisaties Greenpeace, Rode Kruis,
organisaties zonder publieke taak, maar vakbonden
zonder ook zonder winstoogmerk
winstoogmerk
Markt Bedrijfsleven Privaatrechtelijke organisaties Shell, Google, Apple
Toelichting tabel
Kanttekening bij tabel:
Veel organisaties/instellingen laten zich niet zo gemakkelijk in de tabel indelen. Denk
aan ziekenhuizen bijv. Een andere manier om organisaties in te delen is om 3
dimensies toe te passen:
o Eigenaarschap: Van wie is de organisatie? Publiekrechtelijk of
privaatrechtelijk?
o Bekostiging: Wie bekostigt de organisatie? Soms een mix van
privaat en publiek geld, bijv hogescholen en universiteiten en
Staatsbosbeheer
