Een samenvatting van het derde tijdvak over de monniken en ridders, inclusief kenmerkende aspecten per paragraaf genoteerd. De paragraven worden overzichtelijk per kopje uitgelegd, aan de hand van de belangrijkste punten en begrippen. Gemaakt voor VWO, maar ook HAVO kan er gebruik van maken.
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur.
Gallo-Romeinen en Franken:
Een deel van de verschillende Keltische en Germaanse stammen was vrijwillig
in het Romeinse Rijk gaan wonen verdedigden de grens, betaalden
belasting en leverden soldaten in ruil voor bescherming.
Gallo-Romeinen: in Gallië was het christendom de staatsgodsdienst; cultuur,
bestuur, economie waren Romeins.
Volksverhuizingen: noordelijke grenzen v/h Romeinse Rijk vielen weg niet-
geromaniseerde Germaanse stammen trokken in grote aantallen de
provincies binnen
Er was geen leger meer mensen vluchtte en lieten alles onbeheerd achter
voedselvoorziening en handel stortten in, hongersnoden ontstonden en
overal werd geplunderd en gevochten.
Germanen namen veel van de Romeinse bestuursorganisatie en leefwijze
over: wel vormden ze een nieuwe elite.
Oude Romeinse adel paste zich aan door bijv. te trouwen met leden van
Frankische families nieuwe Frankische adel.
Het feodalisme ontstaat:
Clovis werd met geweld en sluwe politiek na 20 jaar koning der Franken.
Om een groot gebied te veroveren én te behouden, had Clovis steun van zijn
krijgslieden nodig = vazallen, deze waren door een eed van trouw aan hem
gebonden.
Vazallen die voor hem hadden gevochten beloonde hij meestal met de buit
van hun overwinning.
Mensen die administratieve en juridische taken voor Clovis uitvoerden,
werden ook vazallen genoemd en legde ook de eed van trouw af.
Clovis’ rijk werd verdeeld over zijn zonen die hadden moeite macht in
handen van Karel Martel.
Karel moest vaak veldslagen leveren, daarvoor had hij ruiters nodig.
Ridders waren anders door hun bezit van paard en wapenrusting, waarvan de
aanschaffing zeer kostbaar was wanneer de koning deze mannen aan zich
wilde binden, moest hij hen belonen met land = leen
hieruit ontstond het feodalisme.
Karel de Grote:
Karel verdeelde zijn rijk in graafschappen: deze graven waren
verantwoordelijk voor het koninklijk gezag in hun gebied.
Zendgraven: deze reisden door het koninkrijk om de leenmannen te
controleren, de wetten bekend te maken en de naleving ervan te checken.
Markgraven: kregen land in leen aan de grenzen v/h rijk belangrijkste taak:
verdedigen v.h. gebied tegen invallen.
Karel reisde ook rond in zijn rijk: daarom liet hij paltsen (burchten) bouwen
Door gebiedsuitbreidingen en goed georganiseerd bestuur had Karel veel
aanzien paus riep hem in 773 te hulp en na de 2e keer werd Karel in 800 tot
keizer gekroond.
Het Byzantijnse Rijk:
, Oorspronkelijk oostelijke helft v/h Romeinse Rijk met als hoofdstad
Constantinopel.
Keizer Justinianus (482-565) wilde ook West-Romeinse gebieden veroveren:
om dit te financieren, putte hij het echter zodanig uit, dat het niet lang
standhield.
Constantinopel kwam tot grote culturele en economische bloei: het lag gunstig
aan de doorgang tussen de Middellandse en de Zwarte Zee; een grote
handelsplek.
De Byzantijnse kerk week na verloop van tijd bijv. op veel punten af van de
christelijke. Omdat zijn rijk verzwakt was, moest de Byzantijnse keizer in 800
accepteren dat Karel de Grote ook keizer was.
De zwakte van het leenstelsel:
Een leenman ontwikkelde zich vaak tot een machtige lokale heer, bij zijn dood
wilde hij zijn gebied nalaten aan zijn zoon probleem voor de koning,
namelijk wanneer hij de leenman toestond om het na te laten aan zijn zoon,
verloor de koning controle. Stond hij het niet toe, kon hij in conflict komen met
de leenman en dat kon hij zich niet veroorloven.
Sterke koningen, zoals Karel de Grote, slaagden er goed in controle te
houden over de leenmannen.
Onder zwakke koningen werden leenmannen almaar machtiger en verloor de
koning meer controle.
Verhouding leenheer en leenman werd minder persoonlijk: voor de leenman
ging het vooral om het verkrijgen en behouden van grondgebied.
Leenmannen gingen zelf ook leenmannen benoemen = achterleenmannen.
Deze zwoeren trouw aan hun heer en niet de koning.
De Noormannen:
Vanaf 8e eeuw: vanaf zee meer invallen gedaan door Noormannen.
Scandinavische thuislanden boden weinig voedsel Noormannen werden
aangetrokken door rijke steden en kloosters.
Dorestad aan de Rijn werd verschillende keren geplunderd: Karel de Grote
had een enigszins kustverdediging met forten opgezet.
Lodewijk de Vrome gaf Noormannen gebieden in leen, op voorwaarde dat zij
deze zouden beschermen tegen aanvallen van hun landgenoten. Zo
slaagde Noorman Rollo er in 911 in Normandië in leen te krijgen van keizer
Karel de Eenvoudige.
1066: einde van de Vikingtijd, Noorse koning had geprobeerd Engeland te
veroveren maar sneuvelde.
§3.2 Hofstelsel en horigen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evagaal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.
