Samenvatting van hoofdstuk/tijdvak 9: Tijd van wereldoorlogen, inclusief kenmerkende aspecten aangegeven per paragraaf. De paragraven worden overzichtelijk per kopje uitgelegd, aan de hand van de belangrijkste punten en begrippen. Gemaakt voor VWO, maar ook HAVO kan er gebruik van maken.
9.1 Van eeuwwisseling naar wereldoorlog (1900-1914)
Kenmerkend aspecten:
- het voeren van twee wereldoorlogen.
- de crisis van het wereldkapitalisme.
- vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.
Een nieuwe grootmacht: Duitsland:
Amerikaanse buitenlandse politiek van isolationisme politieke banden
tussen Europa en Amerika minder hecht.
Vorming keizerrijk Duitsland Duitse industrie groeide enorm.
Duitse Keizer Wilhelm II maakte zich persoonlijk sterk voor bouw van een
moderne (oorlogs)vloot wapenwedloop begon met Groot-Brittannië.
Bondgenootschappen en wraak:
Wapenwedloop Groot-Brittannië op zoek naar partner Frankrijk en GB
gaan de Entente Cordiale aan (vriendschapsverdrag).
Frankrijk sloot bondgenootschap met Rusland, Groot-Brittannië
vriendschapsverdrag met Rusland Triple Entente. Angst voor grootmacht
Duitsland was hiervoor de basis.
Rusland was een zwakke bondgenoot en beschikte over onvoldoende militair
materieel.
Duitsland was rond 1910 de belangrijkste steen des aanstoots.
9.2 De Eerste Wereldoorlog
Kenmerkende aspecten:
- Het voeren van twee wereldoorlogen.
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie.
- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietingswapens
en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
Plannen voor de oorlog:
In 1914 stonden de Triple Entente van de Geallieerden en de Triple Alliantie
van Italië, Oostenrijk-Hongarije en Duitsland tegenover elkaar.
Elke kant had een zwakke partner: dit waren Oostenrijk-Hongarije en Rusland.
Als voorbereiding op de mogelijkheid van een twee-frontenoorlog werd in
1906 het Von-Schlieffenplan uitgewerkt: Duitsland zou voordat het Russische
leger was gemobiliseerd, eerst in een korte oorlog Frankrijk uitschakelen om
Rusland ten strijde te kunnen trekken.
De directe aanleiding:
De moordaanslag op 28 juni 1914 in Bosnië op de Oostenrijk-Hongaarse
troonopvolger was een politieke rel: Oostenrijk-Hongarije wees Servië als
verantwoordelijk.
Oostenrijk-Hongarije eiste van Servië het afzien van alle anti-Oostenrijkse
propaganda in het onderwijs: Servië verwierp dit en op 28 juli verklaarde
, Oostenrijk-Hongarije Servië de oorlog. De bondgenootschappen traden in
werking.
Oorlog:
Op 4 augustus trokken Duitse legers België binnen en trad het Von
Schlieffenplan in werking.
Begin September waren de Duitsers in Frankrijk: Slag bij Marne I tussen 5 en
12 september. Duitse opmars kwam tot stand in loopgravenoorlog.
Tijdens de oorlog werden verschillende nieuwe wapens ingezet, zoals tank of
het massavernietigingswapen gifgas.
Omdat oostfront veel breder was dan westfront, kwam daar de frontlijn wat
later, in november, vast te liggen: Duitse opmars kwam daar ook tot stilstand.
In het begin v.d. oorlog was er op zee nauwelijks iets te merken van oorlog, in
1917 kondigde Duitsland de duikbotenoorlog af dit was voor Amerikanen
de reden om aan de oorlog deel te nemen we spreken van een
wereldoorlog.
Maart 1918: Duistland en Rusland sloten de Vrede van Brestlitovsk. In herfst
2018 kwam de einde oorlog inzicht: op 11 november werd de wapenstilstand
gesloten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evagaal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
