• aangeven welk type internationale organisatie de EU juridisch gezien is en meer in
het bijzonder de bijbehorende begrippen ‘intergouvernementeel’ en
‘supranationaal’ toelichten.
De EU is in beginsel aan te merken als een supranationale organisatie, omdat de lidstaten
die lid zijn van de Europese Unie een deel van hun soevereiniteit over hebben gedragen aan
de EU. Daarmee is de EU niet alleen een samenwerkingsverband tussen staten, maar staat
ze boven de staten.
De EU heeft ook intergouvernementele aspecten: de EU is opgericht aan de hand van
verdragen. Staten sluiten deze verdragen onderling. Lidstaten zijn gebonden aan het
verdrag, als zij er uitdrukkelijk mee hebben ingestemd.
• aangeven wat de twee oprichtingsverdragen van de EU zijn en wat hun onderlinge
rechtsverhouding is.
Oprichtingsverdragen EU: VEU (= Verdrag betreffende de Europese Unie) en VwEU (=
Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie)
Het VEU geeft de beginselen en structuur van de EU weer. (zie XIII.20, Wetboek II)
Het VwEU is een nadere uitwerking van het VEU. (zie XIII.21, Wetboek II)
➢ Beide verdragen hebben dezelfde juridische waarde, art. 1 van beide verdragen.
Naast deze 2 verdragen is het Handvest van de Grondrechten van de EU een belangrijk
EU-verdrag.
• de doelstellingen en de juridische basisbeginselen van de EU benoemen en
toelichten.
➢ Doelstellingen art. 3 VEU:
− Bevordering welzijn en welvaart EU-burgers (lid 1)
− Ruimte van vrijheid, veiligheid en recht (lid 2)
− Interne markt (lid 3)
− Economische en monetaire Unie (lid 4)
➢ Rechtsbeginselen:
Bevoegdheidsverlening EU en lidstaten (art. 4 en 5 VEU)
o Beginsel van loyale samenwerking (art. 4 lid 3 VEU)
▪ Goede samenwerking tussen lidstaten en EU.
o Attributiebeginsel (art. 5 lid 2 VEU)
▪ Instellingen van de EU mogen alleen iets ondernemen als zij hiervoor
bevoegdheid hebben verkregen via een van de verdragen.
> Wanneer is EU bevoegd?
o Subsidiariteitsbeginsel (art. 5 lid 3 VEU)
▪ Besluiten moeten worden genomen op het laagst mogelijke politieke en
bestuurlijke niveau. Dit betekent dus dat de EU alleen aan zet is als het beter
op Europees niveau dan nationaal niveau geregeld kan worden.
, > Geldt alléén bij gedeelde bevoegdheden, want bij exclusieve bevoegdheden
hebben de staten zelf geen bevoegdheid meer.
o Evenredigheidsbeginsel (ook wel ‘proportionaliteitsbeginsel’) (art. 5 lid 4 VEU)
▪ Besluiten moeten zo min mogelijk ingrijpend zijn. Ze moeten zo min mogelijk
de vrije markt beperken.
> Reikwijdte bevoegdheid EU
Interne markt:
▪ Non-discriminatie (= gelijkheidsbeginsel) (art. 18 VwEU)
▪ Wederzijdse erkenning > lidstaten moeten bij het ontbreken van
harmonisatie elkaars wetgeving aanvaarden en als gelijkwaardig beschouwen
• uitleggen welke afzonderlijke taken en bevoegdheden de EU-instellingen hebben
(met uitzondering van de ECB en de Rekenkamer).
Art. 13 e.v. VEU:
1. Europese Raad (art. 15 VEU)
2. Raad van de Europese Unie (art. 16 VEU)
3. Europees Parlement (art. 14 VEU)
4. Europese Commissie (art. 17 VEU
5. Hof van Justitie (art. 19 VEU)
1) Europese Raad:
o Samenstelling: Alle regeringsleiders en staatshoofden van de 27 lidstaten.
o Taken: Verdragen opstellen en wijzigen. Ook stelt de Europese Raad beleidslijnen
vaststellen.
> Bepaalt koers EU
, 2) Raad van de Europese Unie:
o Samenstelling: Ministers (afhankelijk van het onderwerp)
o Taken: Algemene beleidslijnen omzetten in concrete beleidslijnen, daarnaast
hebben ze een begrotingstaak. Ze moeten bepalen hoeveel geld er naar welk
terrein gaat. Een derde taak: de Raad heeft een primaire wetgevingstaak (art. 16
VEU). Een ruime meerderheid moet voor stemmen bij besluitvorming. De belangen
van de lidstaten worden zelf behartigd.
> Beleid + wetgeving + begroting
3) Europees Parlement:
o Samenstelling: bestaat uit vertegenwoordigers van de burgers van de Unie.
o Taken: Belangen behartigen van burgers. Het Europees Parlement oefent samen
met de Raad de wetgevingstaak en de begrotingstaak uit.
> Controle + wetgeving + begroting
4) Europese Commissie:
o Samenstelling: bestaat uit 27 eurocommissarissen. Frans Timmermans is de
vicevoorzitter.
o Taken: Bevordert het algemeen belang van de Unie en neemt daartoe passende
initiatieven.
> Dagelijks bestuur/uitvoering + toezicht
5) Hof van Justitie:
o Samenstelling: omvat het Hof van Justitie, het Gerecht en gespecialiseerde
rechtbanken. Het Hof van Justitie bestaat uit één rechter per lidstaat. Het wordt
bijgestaan door advocaten-generaal.
o Taken: Het verzekert de eerbiediging van het recht bij de uitlegging en toepassing
van Verdragen.
> Geschillenbeslechter
Week 2
Literatuur: H2.6 en H3.1 t/m 3.4
Jurisprudentie: HvJ Van Gend & Loos en HvJ Costa/ENEL
• de primaire en secundaire bronnen van Europees recht benoemen en toelichten.
Primaire bronnen Secundaire bronnen
− VEU: waarden van de Eu waar alle Art. 288 VwEU
lidstaten zich aan moeten houden + − Verordeningen
belangrijkste doelstellingen van EU − Richtlijnen
− VwEU: gaat meer over de − Besluiten
bevoegdheden van EU op − (aanbevelingen en adviezen)
beleidsterreinen en werking interne
markt Rechtsbronnen ‘in-between’
− Handvest grondrechten EU: alle − Jurisprudentie HvJ + Gerecht
grondrechten die in EU gelden − Algemene rechtsbeginselen
(mensenrechten) > gericht aan
instellingen + organen van EU +
lidstaten (maar alléén als zij het recht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessaderechtenstudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,50. Je zit daarna nergens aan vast.