Samenvatting
Samenvatting Biologie Thema 5 Regeling (havo 4)
Samenvatting Biologie, thema 5 Regeling, havo 4
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: rinadziedani • 1 jaar geleden
Door: isisdevries1 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk Regeling, Havo 4Basisstof 1: Regeling en homeostase
Homeostase: het in stand houden van een dynamisch evenwicht, bijvoorbeeld de temperatuur
Normwaarde: de waarde die iets ongeveer behoort te hebben, bijvoorbeeld 37,5 graden
- Schommelingen rondom deze normwaarde, temperatuur is nooit precies 37,5 graden
Voorbeeld bloedsuikerspiegel (normwaarde is 0,1 %):
Boven de normwaarde (bijv. na voedsel): eilandjes van Langerhans produceren insuline -> glucose wordt
in de lever en spieren omgezet in glycogeen -> glucosegehalte in bloed daalt
Onder de normwaarde (bijv. na sporten: er wordt suiker verbruikt): eilandjes van Langerhans produceren
glucagon -> glycogeen wordt in de lever en spieren omgezet in glucose -> glucosegehalte in bloed stijgt
Het in stand houden van een dynamisch evenwicht gebeurt door middel van een regelkring:
Sensor (waarnemen wat de waarde is) -> controlecentrum (signaal wordt doorgegeven en beslist wat er
moet gebeuren)-> effector (krijgt signaal als bijsturen nodig is, bijv. trillen van lichaam als het koud is)
Negatieve terugkoppeling: resultaat heeft een remmende werking op het proces (bijv. bij
bloedsuikerspiegel)
Positieve terugkoppeling: resultaat heeft een stimulerende werking op het proces, er zit wel een grens
aan! (bijv. bij menstruatiecyclus)
Inwendig milieu: niet in direct contact met de omgeving, minimaal één cellaag tussen uitwendige milieu
en inwendige milieu (handig om dynamisch evenwicht in stand te houden)
Uitwendig milieu: cellen in direct contact met de omgeving (zoals de huid of de longen)
Basisstof 2: Hormonale regulatie
Hormonen: signaalmoleculen voor de overdracht van informatie tussen cellen
- Hormoonklier: cluster met cellen, hierdoorheen lopen bloedvaten. Produceren hormonen
wanneer zij signaal krijgen om dit te doen, deze worden afgegeven aan het bloed
Doelwitcellen: cellen die gevoelig zijn voor een bepaald hormoon, niet elke cel is gevoelig voor elk
hormoon!
Hormoon bindt aan receptoren op de doelwitcel, deze binding veroorzaakt een bepaalde reactie
Hormoonconcentratie is mede bepalend voor de mate waarin er een reactie plaatsvindt
- Weinig hormonen: zwakke reactie
- Veel hormonen: sterke reactie
, 2 belangrijke onderdelen voor hormoonregulatie: hypofyse en hypothalamus
Hypofyse: hormoonklier (kan ADH, oxytocine, FSH, LH, TSH en groeihormoon maken en uitscheiden)
Hypothalamus: reguleert de uitscheiding van hormonen door de hypofyse
Schildklier: hormoonklier dat thyroxine (schildklierhormoon) produceert
- Thyroxine: stimuleert de verbranding van glucose en stimuleert de groei/ontwikkeling van het
beenderstelsel (laatste alleen bij kinderen)
- Hypofyse -> TSH (Thyroxine Stimulerend Hormoon) -> schildklier -> Thyroxine
Nieren: produceren het hormoon epo
- Epo: stimuleert de productie van rode bloedcellen als dat nodig is (bijv. bij sporten want rode
bloedcellen vervoeren zuurstof van de longen naar de rest van het lichaam)
Bijnieren: produceren adrenaline
- Adrenaline (fight-or-flight-hormoon): hierdoor gaat hartslag omhoog, ademhaling wordt sneller,
je wordt alerter/scherper, je kan beter presteren waardoor je een grotere overlevingskans hebt
Eilandjes van Langerhans (in de alvleesklier): produceren insuline en glucagon
- Zorgen voor de regulatie van de bloedsuikerspiegel
- Bij productie insuline wordt glucose uit het bloed omgezet in glycogeen in de lever en spieren
- Bij productie glucagon wordt glycogeen uit de lever en spieren omgezet in glucose in het bloed
- Ezelsbrug: iemand met diabetes spuit insuline in voor het eten, zodat glucose (uit het eten)
wordt omgezet in glycogeen
ADH:
- Antidiuretisch hormoon
- Aan bloedbaan afgegeven in de achterkwab van hypofyse
- Regelt de osmotische waarde van het bloed
- Belangrijke rol bij heropname van water in de nieren
- Veel water gedronken -> watergehalte in bloed te hoog -> hypofyse produceert minder ADH ->
weinig water heropgenomen in de nieren -> urine afgifte hoog -> normaal watergehalte in bloed
- Te veel zweten of te hoge zoutconcentratie -> watergehalte in bloed te laag -> hypofyse
produceert meer ADH -> veel water heropgenomen in de nieren -> urine afgifte laag -> normaal
watergehalte in bloed
Thyroxine:
- Gemaakt in de schildklier
- Hormoon dat de stofwisseling in de cellen regelt, heeft invloed op de bloeddruk, hartslag en
spijsvertering en helpt ook bij ontwikkeling van skelet van kinderen
- Thyroxine activeert de verbranding in de cellen
- Bij teveel thyroxine heeft iemand een te snelle stofwisseling (mens wordt mager)
- Bij te weinig thyroxine leidt dit tot toename van het lichaamsgewicht
- Om thyroxine te maken is jodium nodig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yarah. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen