Samenvatting
Uitgebreide samenvatting Aardrijkskunde 5vwo - hoofdstuk 2 - Aarde
Uitgebreide samenvatting Hoofdstuk 2 - Aarde - endogene en exogene processen
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Introductie Aardplaten – Delen van de aardkorst die als geheel bewegen
Delta – Nieuw land in zee dat ontstaat waar een rivier in zee uitmondt en sediment ophoopt
Endogene processen – Processen die ‘van binnenuit’ op de aardkorst inwerken, zoals
aardbevingen, vulkanisme, platentektoniek en gebergtevorming
Exogene processen – Processen die van ‘buitenaf’ op de aardkorst inwerken, zoals verwering,
erosie en sedimentatie
Plooiingsgebergte – Gebergte dat ontstaat door de druk in de aardkorst waarbij gesteente
geplooid en opgeheven wordt
Sediment – Het losse materiaal dat door stromend water, wind of bewegend ijs wordt
meegenomen
Stroomgebied – Gebied waarbinnen al het regen- en smelt- water via één hoofdrivier naar zee
stroomt
Epicentrum – Punt op het aardoppervlak direct boven de haard van de aardbeving waar de
meeste beweging door een aardbeving plaatsvindt
Vulkaankegel – Een berg die ontstaan is door de lagen as en lava van een reeks uitbarstingen
,2.1 De opbouw van de aarde
Vroeger dacht men dat de aarde als hete vloeibare bol was afgekoeld en zo was gekrompen
o Door het krimpen zouden oceaanbekkens en gebergte zijn ontstaan
o Door wereldkaarten kwamen er theorieën over beweging van continenten
Nu vormen kustlijnen, fossielen, gesteenten en bergen aanwijzingen voor continent beweging
o Continenten en de oceaanbodem bewegen allebei
Grootste deel van aardkorst wordt gevormd door oceaanbodem
o Oceaanbodem ligt 4 kilometer lager dan continentale korst
o Oceaanbodem bestaat uit basalt, een zwaar gesteente met een hogere dichtheid
o Continentale korst bestaat uit graniet, een licht gesteenten met een lage dichtheid
De Midoceanische rug is een onderwatergebergte met hoogte verschillen
o Hij is wel 75 000km lang
Diepzeetroggen zijn diepe kloven in de oceaanbodem
o Ze liggen langs de randen van de Grote Oceaan
Het is niet mogelijk om dieper dan 10 kilometer de aarde in te gaan dus zijn er manieren bedacht
om de opbouw van de aarde te onderzoeken:
o Alle gegevens over de aarde zijn indirect waargenomen gegevens
o Scannen van de aarde is mogelijk
Hiervoor maakt men gebruik van trillingen van elke aardbeving die overal op
de wereld worden opgevangen en geregistreerd
Snelheid en richting van trillingen wordt beïnvloed door eigenschappen van
gesteente zoals
De temperatuur
De dichtheid
De vloeibaarheid
o Door duizenden aardbevingen te analyseren weten seismologen hoe de aarde er van
binnen uitziet
De aardkorst bestaat uit licht
gesteente dat drijft op de
aardmantel
De aardmantel bestaat uit zwaarder
gesteente dan de aardkorst
De aardkern bestaat grotendeels uit
ijzer en radioactieve deeltjes
, 2.2 Platentektoniek
De aardkorst is verdeeld in platen, de grenzen zijn seismisch bepaald
Bewegingen van aardkorst onderscheiden in de volgende typen
1. Convergente plaatgrenzen
2 aardplaten botsen tegen elkaar
Als een oceaanbodem botst met continent, duikt oceaanbodem onder het
continent de mantel in
Dit proces heet Subductie
2. Divergente plaatgrenzen
2 aardplaten bewegen uit elkaar
Er ontstaat een scheur in de aardkorst die wordt opgevuld met lava
Stolling veroorzaakt nieuwe oceaanbodem
Groeit langzaam vanuit Midoceanische rug
Ook wel de Spreidingszone genoemd
3. Transforme plaatgrenzen
2 aardplaten bewegen langs elkaar
Tegengestelde richting of verschil in snelheid in dezelfde richting
Aangroei oceaanbodem Midoceanische rug wordt gecompenseerd door verdwijnen
oceaanbodem bij een subductiezone
Continenten blijven bestaan en groeien aan
o Ze bestaan uit licht gesteente
o Een vlot dat niet zinkt
o Door Subductie smelt basalt met water samen tot een lichter gesteente
Het gesteente stijgt op en wordt toegevoegd aan het continent
Platentektoniek – de snelheden waarmee de platen jaarlijks bewegen verschillen
o Door convectiestromen bewegen platen mee met de stroming van het magma in de
aardmantel
o Door lava die de aardmantel uitvloeit ontstaat er een soort duwkracht
o Duwkracht met zwaartekracht zorgt voor beweging van de oceanische plaat
o Bij de subductiezone is de oceaanbodem oud, afgekoeld en zwaarder door het krimpen
bij Subductie wordt de zware korst door zijn gewicht naar beneden
getrokken
Het gevolg hiervan is een trekkracht op de rest van de oceanische
plaat
Aardplaten bewegen met 1-20cm per jaar, wetenschappers denken dat dat vroeger ook zo was
o Dit heet het actualiteitsprincipe, een reconstructie van hoe het vroeger was
o Elke 250 miljoenjaar begint de cyclus opnieuw
o Eerste continent heette Pangea
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Phoenixdaleboudt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen