Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 4 van het eindexamen katern geschiedenis over de Koude Oorlog. Zie ook eens mijn bundel met samenvattingen over de andere hoofdstukken uit dit boek
Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 4: De Koude Oorlog 1945-1991
1 Tijdelijk bondgenootschap tussen Oost en West valt na de Tweede Wereldoorlog
Onderling wantrouwen tussen Oost en West voor 1945
Vanaf het aan de macht komen van de communisten in Rusland (1917) hadden het Westen en het
Oosten vele redenen om elkaar te wantrouwen
- Rusland sloot zich na de oktober revolutie in 1917 vrede met de Duitsers in de Eerste
Wereldoorlog. De eerdere bondgenoten vonden dat verraad en stuurde troepen. De Sovjet-
troepen wonnen in 1922
- In 1919 werd de Komintern (communistische internationale) in Moskou opgericht met als
doel de wereld communistisch te maken.
- De SU voelde zich juist bedreigd door het Westen omdat zij vijandig stond tegenover het
communisme. De SU sprak over de kapitalistische omsingeling
- Op de Conferentie van München was Stalin niet uitgenodigd
- Hitler en Stalin hadden een niet-aanvalsverdrag gesloten
- Polen, bondgenoot van Frankrijk en Engeland, werd aangevallen door Duitsland en de SU
Het communisme en kapitalisme verschilden veel van elkaar. Zie het onderstaande schema
Sovjet-systeem Westers systeem
Sociale verhoudingen Klassenloze samenleving Gelaagde samenleving
gebaseerd op inkomen en
bezit
Houding tegenover andere Nastreven communistische Respecteren van andere
landen wereld regeringsvormen mits ze niet
de eigen bedreigen
Politieke stelsel Communistische Parlementaire meer-partijen-
partijdictatuur democratie
Staat versus individu Totalitaire staat Democratie/individuele
vrijheid
Economie Economische staatscontrole Ondernemers bezitten grond
door vijfjarenplannen en bedrijven en willen zo groot
mogelijke winst
Wantrouwen tussen Oost en West tijdens WOII versterkt
Het leek onwaarschijnlijk dat de VS en de SU bondgenoten zouden worden, maar toch raakten zij
betrokken bij de oorlog
- De SU raakte betrokken nadat Hitler dat op 22 juni 1941 SU binnenviel
- De VS raakten betrokken nadat de vlootbasis Pearl Harbor was aangevallen door Japan op 7
december 1941
Het Geallieerde bondgenootschap had een gemeenschappelijke vijand: Duitsland, maar geen
wederzijds vertrouwen. Dit wantrouwen werd versterkt door:
- Het laat openen van een tweede front (juni 1944 ipv 1941) dat door Stalin werd geëist om
de troepen bij het Oost-front te verlichten;
, - De Poolse kwestie; de westerse geallieerden wantrouwden de SU ook vanwege de
gebeurtenissen in Polen, zoals (1) omdat ze weigerden na de oorlog de grens met polen te
herstellen, (2) omdat Russen Poolse officieren hadden vermoord in 1943 in het woud van
Katyn, (3) De russen niet te hulp schoten bij een opstand in Warschau tegen de Duitsers (ze
werden ervan beschuldigd hen expres te hebben laten uitmoorden), en (4) Ze een
communistische Poolse regering aan de macht hielpen
De conferentie van Potsdam: besluiten over Duitsland na moeizame onderhandelingen
In februari 1945 hielden de Grote Drie (regeringsleiders van de VS, Engeland en de SU) in Jalta een
conferentie over de voortzetting van de oorlog en de toekomst van Europa.
Op 8 mei 1945 capituleerde Duitsland. Daarna kwam de Grote Drie als overwinnaars bijeen in
Potsdam.
De westerse geallieerden en de SU hadden verschillende doelen:
- De SU wilde Duitsland militair zwak houden en herstelbetalingen opleggen en alleen een
regering toestaan die niet tegen de SU was
- De Westerse geallieerden wilden dat Duitsland in de eigen behoeften zou kunnen voorzien,
een democratische regering en geen herstelbetalingen
De besluiten gingen uiteindelijk als volgt:
- Duitsland en Berlijn werden in 4 bezettingszones opgedeeld
- Duitsland moest gebieden aan Polen afstaan “met tegenzin ging het Westen akkoord”
- Oostenrijk werd van Duitsland gescheiden en in 4 bezettingszones opgedeeld
- De politiek werd democratisch
- Het nazisme zou worden uitgeroeid en oorlogsmisdadigers berecht
- Duitsland zou ontwapend worden en de oorlogsindustrie ontmanteld
- Duitsland moest aan de SU herstelbetalingen doen
- Gedurende de bezetting zou Duitsland als economische eenheid worden beschouwd
Beide partijen hielden zich niet aan dit akkoord:
- De SU schafte particulier bezit van grond, fabrieken, banken en verzekeringsmaatschappijen
af in haar zone en haalde zoveel mogelijk schadevergoeding uit haar zone
- De Westerse geallieerden handhaafden particulier bezit en bevorderden economisch herstel
Dit verdrag was bedoeld voor korte termijn, later zou er een vredesverdrag voor lange termijn
komen, maar deze kwam niet.
Het verdrag mislukte definitief toen Engeland, Frankrijk en de VS hun zones samenvoegden in 1947.
Daarna verliet de SU het overlegorgaan dat de toekomst van Duitsland zou moeten regelen.
Geallieerden verdelen de wereld in invloedsferen
Iedereen wilde na WOII blijvende vrede, maar Europa werd steeds meer verdeeld in twee
invloedsferen omdat de westerse geallieerden en de SU apart beleid voerden;
- De SU wilde een buffer in midden Europa voor de veiligheid tegen westerse agressie. Dit
deden ze door met geweld communisme aan de macht te helpen in andere staten
- De VS wilde voorkomen dat Europa onder communistische regimes (van de SU) zou vallen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meikedikkerboom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
