Tand ontwikkeling syllabus
1- kroon: bestaat uit glazuur met daar onder dentine
2- wortel: het deel waar het glazuur ophoudt, en waar het wortel dentine begint. De wortel
bestaat uit een wortel kanaal omgeven door dentine, door dit kanaal lopen bloedvaten,
lymfevaten en zenuwen vanuit de kaak de holte van de tand in.
3- pulpa: is het weefsel in de tandholte en bestaat uit een combinatie van cellen ingebed in een
extracellulaire matrix van vezels (collageen) in een half vloeibare gel. De pulpa is
verantwoordelijk voor de dentine aanmaak.
4- Cement: dun laagje verkalkt weefsel aan de buitenkant van het worteldentine. Het vormt
aanhechting voor vezels (parodontaal ligament) die de wortel verankeren aan het omliggende
aveolaire bot.
Eerst wordt de tandkroon aangelegd, dan de wortel en nog later het cement en parodontale
ligament.
2. Tandontwikkeling
De tandontwikkeling wordt onderverdeeld in 3 overlappende stadia:
1. Initiatie = plaats waar de toekomstige tand moet komen wordt bepaald
2. Morfogenese = vorm van de tand wordt bepaald
3. Histogene of cytodifferentiatie = differentiatie van cellen (dus cellen krijgen specifieke
taak)
Tanden ontwikkelen zich uit 2 type cellen:
- epitheel cellen dit zijn de cellen die uiteindelijk de tanden vormen
- mesenchymale cellen --> dit zijn de cellen die uiteindelijk de pulpa vormen
de interactie tussen deze 2 cellen is van uiterst belang voor de initiatie en de vorming van de
tanden. Wanneer er in dit stadium iets verkeerd gaat zullen niet alle tanden zich geheel
ontwikkelen.
Op de plekken waar de toekomstige tanden gaan komen ontstaan verdikkingen van het
mondepitheel. Dit gebeurt door de ectomesenchym cellen die signalen geven aan de
aangrenzende epitheel cellen om een tandenlijst te vormen.
,Op de plaats waar zich de toekomstige cellen gaan vormen gaan deze epitheel cellen sterk delen
en vormen zo een steel met aan het uiteinde een knop welke in het onderliggende mesenchym
groeit dit heet de knopstadium.
Hierna gaan de zijkanten harder groeien dan het midden en vormt zich via het ‘kapstadium’ een
soort klok ‘’klokstadium’’.
- het epitheel wat het kapje vormt zal later de glazuurvormende cellen leveren. Dit
epitheel heet daarom glazuurepitheel, het mesenchym dat omgeven wordt door dat
glazuurepitheel heet nu de tandpapil, dit is de voorloper van de pulpa.
- Het proces waarbij de tand zijn vorm krijgt via het knop-, kap- en klokstadium heet
morfogenese.
- Niet alle cellen van het ectomesenchym komen in de tandpapil te liggen, een dunne laag
van deze cellen omgeeft de hele tandkiem en is later betrokken bij de tanddoorbraak
deze laag cellen heet tandfollikel of tandzak.
In de volgende stap van de tandontwikkeling de histogene vindt specialisatie van de
glazuurvormende cellen(glazuurepitheel) plaats. Uit deze glazuurepitheel cellen differentiëren 4
soorten cellen:
1- De buitenste laag glazuurepitheel :
Deze laag cellen staan in contact met het omringde mesenchym
Wordt gescheiden van het mesenchym door een basaal membraan
2- De binnenste laag glazuurepitheel :
Deze laag staat in direct in contact met de tandpapil, en wordt gescheiden van
elkaar door een basaal membraan
Een basaal membraan bestaat uit specifieke eiwitten en is altijd
aanwezig waar epitheel cellen in contact staan met mesenchym cellen.
Uit deze binnenste laag glazuurepitheel ontstaan even later de pre-ameloblasten
en uiteindelijk de ameloblasten de echte glazuur vormende cellen
3- Een netwerk van stervormige epitheelcellen ( reticulum stellaire):
Deze laag ligt tussen het binnenste en buitenste laag glazuurepitheel cellen in
De belangrijkste functie is bescherming van de onderliggende tandweefsels.
Tussen deze cellen vinden we veel glycosaminoglycanen deze trekken veel
water aan, zodat het kan functioneren als stootkussen
4- Laag epitheelcellen tussen de pre-ameloblasten ( stratum intermedium):
Deze laag is 1-2 cellen dik en is nauw verbonden met de pre-ameloblasten
Deze laag ontstaat iets later gedurende het klokstadium
Van de cellen in deze laag wordt aangenomen dat ze eiwitten maken voor de
ameloblasten en dat ze zorgen voor de aanvoer en afvoer van materialen voor
de ameloblasten
Door celdeling die voornamelijk plaats vindt in de binnenste en buitenste laag neemt het
volume van de tandkiem toe en krijgt de tand steeds duidelijker zijn vorm.
, Odontoblasten:
Gedurende de histogenese of celdifferentie worden vanuit de mesenchym de odontoblasten
gevormd.
Odontoblasten
- zijn cellen die het dentine of tandbeen vormen
- worden vanuit de mesenchym gevormd
- de ectomesenchym cellen aan de buitenrand van de tandpapil differentiëren het eerst van
pre-odontoblasten tot odontoblasten dit gebeurd op de plek waar de toekomstige
knobbels van de tand komen te zitten
In de top van de knobbels gaan de pre-odontoblasten op een rijtje naast elkaar
liggen en vormen kleine uitlopers die contact maken met de basaal membraan.
Vervolgens veranderen de cellen van vorm, ze worden langgerekt en cilindirsch
en de kern verplaats naar de basis van de cel dit heet kernpolarisatie.
Vlak daarna begint de odontoblasten met het uitscheiden van het eerste laagje
pre-dentine, dit pre-dentine komt tegen de basaal membraan aan. De odontoblast
trekt zich geleidelijk terug in de richting van de pulpa (de tandpapil wordt de
pulpa wanneer vorming van dentine is begonnen)
De overgang van pre-odontoblast naar odontoblast is wanneer de cellen
verandert zijn van vorm en er kernpolarisatie is opgetreden.
Odontoblast differentiatie begitn aan de top (knobbel) en breid zich snel uit naar
beneden richting de toekomstige wortel
2.1 Ameloblasten
- zijn cellen die het glazuur vormen
- worden vanuit de binnenste glazuur epitheel gevormd, zij vormen de pre-ameloblasten
- differentiatie van de ameloblast vindt iets later plaats dan de differentiatie van de
odontoblast
- de pre-ameloblasten gaan ook nog even door met delen tot het aanliggende pre-
dentine dikker wordt, dan worden ook de pre-ameloblasten langer en hun kern
polariseert net als bij de odontoblasten.
- De pre-ameloblasten zijn van het pre-dentine gescheiden door een basaal membraan
Wanneer het pre-dentine een bepaalde dikte heeft bereikt wordt het basaal
membraan afgebroken en staat het pre-dentine en de pre-ameloblasten in
direct contact
Hierna vinden direct of kort na elkaar de volgende processen plaats:
1. De eerste laagjes pre-dentine veranderd in manteldentine en
mineraliseren
De eerste laagjes structuurloos verkalkend glazuur worden nu door de volledig
gedifferentieerde ameloblasten gevormd aan de epitheliale kant
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper student00. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
