Ziektebeelden respiratie
Astma
- Chronische ontsteking in de luchtwegen
- Verhoogde prikkelbaarheid van de luchtwegen en (plotse) aanvallen van kortademigheid
(dyspneu)
- Aanval tgv inademen: tabaksrook, parfum, bak- en braadluchten, mist en koude lucht, ook
inademen van huisstofmijtdeeltjes, pollen en huidschilfers van dieren
- 80% allergie
- Precieze oorzaak van astma is niet duidelijk. Rol omgevingsfactoren?
- Erfelijke aanleg speelt een rol. Op jongere leeftijd (meer man), op oudere leeftijd (meer
vrouw)
- Vernauwing luchtwegen is omkeerbaar, reversibiliteit in longfunctie (diagnose astma)
COPD
Chronic obstructive pulmonary disease
= emfyseem
= chronische bronchitis
Oorzaak:
- Roken! Irritatie luchtwegen (bronchi) door toxische stoffen → chronische ontsteking
veroorzaken/ onderhouden
- Ongeveer 15% → langdurige blootstelling giftige stoffen en/of kleine stofdeeltjes bv
uitlaatgassen, chemische stoffen, of koken op fossiele brandstoffen in slecht geventileerde
ruimte
- Bij sommige mensen is COPD het gevolg van langdurig meeroken met anderen
- Niet (geheel) omkeerbare luchtwegobstructie
- Indeling GOLD criteria (Global initiative for Obstructive Lung Disease) I- IV, nu A/B/C/D →
gebaseerd op longfunctie en exacerbaties
- Niet te genezen, progressief
Pathofysiologie COPD en astma
Astma en COPD: ziekte van de luchtwegen (bronchi)
Luchtwegen vernauwd door;
- afgenomen toegankelijkheid van de luchtwegen tgv aanspannen spiertjes rondom de
luchtwegen tgv prikkels
- chronische ontstekingsproces: zwelling van slijmvlies (de binnenbekleding) van de
luchtwegen en toename van slijmproductie in de luchtwegen
- COPD: later ook destructie van alveoli (bullae)
Klachten en exacerbaties;
- Kortademigheid, bij inspanning later ook in rust
- Piepen
- Hoesten
- Slijm
- Bij astma: in aanvallen, klachten vrije perioden
- Bij COPD: meer chronisch bij exacerbatie toename klachten, wordt moe, kan niet meer
slapen, eventueel hoofdpijn in de ochtend
, Verloop en complicaties;
- Verlies van longfunctie, hierdoor dalende inspanningtolerantie
- Exacerbaties
- Cor pulmonale
- Co-morbiditeit: cardiovasculaire aandoeningen, gastro-oesofageale reflux, osteoporose,
longkanker, diabetes mellitus, cognitieve stoornissen, drukulcera, anemie, angststoornis
en/of een depressieve stoornis, delier of insomnia
- Rolstoel en 02 thuis, nachtelijke non-invasief beademing thuis mogelijk
- Longfunctie correleert niet met kwaliteit van leven!
- Longfunctie is slechte predictor voor beademings-verloop.
- Acute beademingsindicatie is niet alleen een slechte astrup, maar ook kliniek en verwachting
Behandeling;
- Astma: saneer allergische prikkels
- COPD: stop roken
- Medicatie gericht op vernauwde, ontstoken luchtwegen middels: inhalatie, eventueel oraal
of iv
- Luchtwegverwijders bv: salbutamol ed. werking : 4-6 uur, salmeterol ed. werking 12 uur,
ipatropiumbromide
- Theofyline : oraal of iv, werking bij COPD?
- Ontstekingsremmers: inhalatie steroïden werken na paar dagen! bv: flexotide of
beclometason.
- Steroïden oraal of iv: werking na ±6 uur.
- Slijmoplossers werken hoogstens als verneveling
- Antibiotica bij bacteriële infecties
Observaties!
- Aanwijzing voor hypoxemie? Cyanose, saturatie
- Aanwijzingen voor uitputting? AH frequentie, mate van benauwdheid, zwakke hoestkracht
Longembolie
Afsluiting van de longslagader leidt tot uitval van een deel van de longen wegens onvoldoende
doorbloeding. Veroorzaakt uit bloedstolsel dat elders in het lichaam is losgeraakt van een groter
stolsel (trombus) en via de bloedvaten naar de longslagader is gevoerd (zeef). Doel van de
behandeling is het bestaande bloedstolsel te laten verdwijnen (‘oplossen’) en te voorkomen dat er in
de toekomst opnieuw een stolsel ontstaat.
Risicogroepen voor longembolie;
- Stase van bloed: bedlegerigheid, stilzitten bv lange bus reis of vliegen
- Vaatwandbeschadiging: lange lijnen
- Hormonale invloed: zwangerschap, de ”pil”
- Rokers
- Aangeboren stollingsstoornissen
- Ritmestoornissen
- Maligniteit
Pathofysiologie;
Afhankelijk van de hoeveelheid pulm. vaatbed wat wordt afgesloten. De rechter ventrikel moet nu de
slagvolume bloed door een verkleind vaatbed pompen.
- Ruiterembolie: gehele pulmonale vaatbed afgesloten obstructieve shock of acute dood
- Kleinere embolie: klachten van hart en longen (later)
- Longinfarct: zelden
