Samenvatting Gastro-Intestinale Systeem
Anatomie, fysiologie en pathologie van het maagdarm kanaal, de spijsverteringsorganen, hepar
(lever) en pancreas (alvleesklier).
Slokdarm:
Holle buis die aan de bovenzijde is afgesloten van de keel door middel van de bovenste
oesofagussfincter en aan de onderzijde dor de onderste oesofagussfincter. De bovenste sfincter gaat
kort open na het slikken. Zodra voedsel onderaan komt gaat de onderste sfincter kort open. De
onderste slokdarmsfincter hoort buiten de slikacties om gesloten te zijn, om het teruglopen van
maaginhoud tot in de slokdarm te voorkomen.
De binnenbekleding van de slokdarm wordt gevormd door plaveiselepitheel. De spierlaag bestaat uit
een circulaire spierlaag en een in de lengterichting verlopen spierlaag. Rondom de slokdarm vind
men bindweefsel waarin bloedvaten en zenuwtakken lopen. De motorische prikkels voor de
slokdarm komen voornamelijk via de nervus vagus. De slokdarm heeft als hoofdfunctie het
voorstuwen van doorgeslikt voedsel, vocht of speeksel vanuit de farynx tot in de maag. Dit transport
wordt bepaald door peristaltische contracties.
Maag:
De maag is op grond van zijn structuur en functie onder te verdelen in verschillende zones, de cardia,
de fundus, het corpus, het antrum en de pylorus. De belangrijkste functies van de maag zijn de opslag
en reservoirfunctie van de fundus, het mixen, mengen en malen van het voedsel tot 1 á 2 mm grote
deeltjes door het antrum, het gedoseerd afgeven van voedsel naar het duodenum door het antrum
en de pylorus en het begin van de vertering en bacteriostatisch effect van het maagzuur. Maagzuur
wordt alleen geproduceerd in het corpus van de maag, door de zogeheten pariëtale cellen die in de
klierbuisjes van dit gedeelte van de maag liggen. De maag is beiderzijds doorbloed, hierdoor ontstaat
een grote kans op bloeding.
Bij een patiënt die niet eet en drinkt wordt slechts weinig maagzuur geproduceerd. Eten is de
belangrijkste fysiologische prikkel voor maagzuursecretie, die langs verschillende wegen wordt
geprikkeld;
Onder invloed van de nervus vagus
Door het hormoon gastrine, dat in het antrum van de maag wordt geproduceerd na
stimulatie door voedsel; het antrum is in feite een klier omdat gastrine als hormoon aan het
bloed wordt afgegeven en zo weer de pariëtale cellen in de maag bereikt.
Door histamine dat in de mestcellen in de maagmucosa wordt geproduceerd.
Maagzuur is nodig voor het activeren van pepsinogeen in pepsine dat betrokken is bij eiwitsplitsing.
Verder worden de vetten in de maag geëmulgeerd. In de maag wordt door de pariëtale cellen ook
intrinsic factor afgescheiden dat vitamine B12 in een complex bindt. In het ileum wordt vitamine B12
uit dit complex in de bloedbaan opgenomen. Per 24 uur wordt ongeveer 1,5L maagsap
geproduceerd.
, Cardia - Slijmvlies van de slokdarm overgaat in het maagslijmvlies
- De cardia is ook de locatie van de onderste sfincter (kringspier) die
verhindert dat maagsap terugvloeit in de slokdarm (oesofageale reflux).
Fundus - Opslag en reservoir functie
Corpus - Productie maagzuur, door pariëtale cellen gelegen in klierbuisjes
- Afgeven van intrinsic factor
Antrum - Peristaltische contracties mixen, mengen en malen van voedsel
- Gedoseerd afgeven van voedsel
- Aanmaken gastrine na stimulatie van voedsel
Pylorus - Gedoseerd voedsel afgeven aan duodenum
Duodenum:
De bulbus van de duodenum ligt direct achter de pylorus. Een ulcus duodeni is vrijwel altijd in de
bulbus gelegen. In het duodenum descendens bevindt zich de papil van Vater, waarin zowel de
centrale afvoerbuis van de galwegen, de ductus choledochus, als de afvoergang van de pancreas
(alvleesklier), de ductus pancreaticus uitmondt.
In het duodenum komen voedselbestanddelen die uit de maag zijn vrijgegeven in contact met gal en
pancreasvocht. De gal speelt een belangrijke rol bij de vertering van vetten, de enzymen uit het
pancreasvocht zijn nodig voor de vertering van vet (lipase), zetmeel (amylase) en eiwitten (trypsine).
De galproductie is 0,3-1,1 L / 24 uur. De vertering van voedselbestanddelen kan alleen plaatsvinden
als de zure maaginhoud in het duodenum wordt geneutraliseerd door bicarbonaat, dat zowel door
het duodenum zelf als door de pancreas wordt geproduceerd. Behalve de nervus vagus zijn ook hier
weer hormonen bij betrokken zoals cholecystokinine (CCK) en secretine.
, Dunne darm:
De lengte van de dunne darm varieert tussen vier en zeven meter. Afhankelijk van de spiertonus van
de darmwand op een bepaald moment. Alleen het duodenum, dat retroperitoneaal ligt, en de
terminale ileumlis zijn gefixeerd. Het overige gedeelte van de dunne darm ligt bij een nier eerder
geopereerde patiënt los in de buik. De dunne darm heeft een sterk geplooid slijmvlies, waardoor de
oppervlakte sterkt wordt vergroot, wat noodzakelijk is voor de opname van voedselbestanddelen.
Splitsingsproducten van eiwitten en koolhydraten worden direct of na verdere splitsing in de
borstelzoom van het dunne-darmepitheel opgenomen in het bloed. Vetten worden als micellen met
galzouten opgenomen in de epitheelcel en als chylomicronen afgegeven aan de lymfevaten. De lymfe
komt via de ductus thoracicus in de vena subclavia in het bloed. Per 24 uur wordt er 3L dunne
darmsappen gevormd. De spierlaag van de darm zorgt voor geleidelijk transport van darminhoud tot
in het colon. Het darmtransport kan verstoord zijn wanneer er sprake is van een vernauwing in de
darm, bijvoorbeeld als gevolg van ontsteking door verkleving of door een tumor. Ook door
afwijkingen in de spierfunctie van de darm, bijvoorbeeld na darm OK of als gevolg van acuut
onstekingsproces in de buik. Dit kan voorkomen bij acute pancreatitis, een maag- of darmperforatie,
een cholecystitis of diverticulitis.
Dikke darm:
Lengte van de dikke darm is tussen de 90 en 130 cm. Rechts in de onderbuik, vlak na de overgang
tussen het terminale ileum en het colon, die gemarkeerd worden wordt door een sluitspier (de klep
van Bauhin), ligt het caecum, waarin de appendix uitmondt. Van rechtsonder naar rechtsboven in de
buik loop het colon ascendens. Het colon transversum is dat gedeelte van het colon dat midden in de
bovenbuik van rechts naar links verloopt. De overgang tussen colon ascendens en colon transversum
ligt ter hoogte van de lever en wordt flexura hepatica genoemd. Het colon transversum gaat links in
de bovenbuik, bij de milt, over in het colon descendens, dat links in de buik van boven naar beneden
verloopt en overgaat in het meest bochtige gedeelte van het colon, het sigmoïd. Het onderste
gedeelte van de dikke darm is de endeldarm of het rectum, aan de onderzijde begrensd door de
anus.
De belangrijkste functie van het colon is het opslaan van darminhoud in afwachting van de ontlasting.
In de tussentijd wordt de volumineuze waterige darminhoud, die vanuit de dunne darm in het
rechter colon komt, ingedikt tot normale ontlasting, doordat het colon water en elektrolyten uit de
darminhouden opneemt. De spierfunctie in colon en rectum maakt geleidelijke verplaatsing van de
darminhoud mogelijk tot in het rectum. Stoornissen in de motiliteit van het colon kunnen leiden tot
obstipatie, diarree en buikpijn. De darmflora in het colon is zeer omvangrijk in aantallen en soorten
bacteriën. Bacteriën kunnen niet-verteerde voedselresten, vooral eiwitten en koolhydraten,
