Thema 1 vertering
Bs 1 voedingsstoffen
Voedingsmiddelen -> alle producten die je eet/drinkt
Voedingsstoffen -> bruikbare bestandsdelen van voedingsmiddelen
6 groepen:
o Eiwitten, koolhydraten vetten, water, mineralen, water
Verschillende functies:
o Bouwstoffen, brandstoffen, reservestoffen, beschermende stoffen
Voedingsvezel
Verzamelnaam voor alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel
Is GEEN voedingsstof
Kan wel worden afgebroken door bacteriën in de darm
Bevorderen de stoelgang en darmperistaltiek
Eiwitten (proteïnen)
Dierlijk en plantaardig
Bouwstof voor cellen, cytoplasma, hormonen, spijsverteringenzymen
Brandstof (aminozuren)
20 verschillende aminozuren
o 8 essentiële aminozuren -> niet zelf maken
o 12 aminozuren kunnen we wel zelf maken -> transaminering
Aminozuur -> dipeptide -> polypeptide
Koolhydraten (sachardiden)
Brandstof -> 17kJ per 1 gram koolhydraten
Bouwstof o.a. in celmembraan
Reservestof -> opslag glycogeen
o Te veel suiker -> glycogeen (lever) -> osmotische waarde kleiner dan allemaal
losse suiker
Monosacharide -> disacharide -> polysacharide
Van 2 mono naar 1 di -> ontstaat water
Van 1 di naar 2 mono -> water nodig
1
, Vetten (lipiden)
Brandstof
Bouwstof o.a. van celmembraan
Reservestof -> opslag onder huid en rondom organen
Monoglyceride -> diglyceride -> triglyceride
Vetzuurstaartjes en glycerol
Verzadigd -> alle bindingplaatsen van C-atoom bezet met H-atomen
Onverzadigd:
o Dubbele C binding
o Soort knikje in vetzuurstaartje
o Meer dan 1 dubbele binding -> meervoudig onverzadigd
o Beter voor je hart en bloedvaten
Water
Bouwstof -> o.a. vervoer van stoffen in ons lijf en regelen lichaamstemp.
Oplosmiddel voor allerlei stoffen -> osmotische waarde
We bestaan voor ong. 60 a 70% uit water
Waterverlies o.a. door verdamping (zweet), uitademen, urine, ontlasting
Mineralen (zouten)
Anorganische stoffen
Calcium, fosfor, kalium, natrium
Bouwstof voor o.a. kalkzout in botten, bestandsdeel van enzym/hormoon
Spoorelementen -> mineraal die slechts in zeer geringe hoeveelheid nodig is
o Chroom, fluor, jodium, ijzer
Vitaminen
Bouwstof -> o.a. bestandsdeel enzymen
Beschermende stof
A, B, C, D, K
Vitamine-B-complex -> verschillende vitamine B
Vitamine K kan door bacteriën in dikke darm gemaakt worden
Andere vitaminen kunnen niet zelf gemaakt worden
Gebreksziekten -> ziektes door tekort aan vitaminen
Tabel 82A
Bs 2 verteringsstelsel
Verteringsstelsel -> alle organen die samenwerken voor de vertering
Doel -> voedingsstoffen afbreken
Enzymen -> eiwitten
Kringspieren/ lengtespieren
Bevinden zich in de wand van de darm
Door het afwisselend samentrekken ontstaat de darmperistaltiek -> voedselbrij
wordt gemend met verteringssappen die verteringsklieren afgeven -> deze bevatten
veel enzymen
Mechanische vertering -> kauwen van voedsel en kneden/mengen v.d. voedselbrij door de
darmperistaltiek
Chemische vertering -> de bewerking van voedsel door enzymen
2