Samenvatting
Samenvatting omgaan met een burn-out Hoofdstuk 3 + 5 + 6 + 8
- Vak
- Vitaliseren
- Instelling
- Fontys Hogeschool (Fontys)
Samenvatting van 7 pagina's voor het vak Vitaliseren aan de Fontys
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 7 pagina's
Voorbeeld 3 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Vitaliseren Week 3Omgaan met een burnout – Hoofdstuk 3 + 5 + 6 + 8
Ingrijpende gebeurtenissen in de privé sfeer kunnen de ervaring van werkstress nog een verhevigen.
Psychische problemen zijn in 33 procent van de gevallen oorzaak van arbeidsongeschiktheid. Bij de
helft van deze gevallen was er eerder geen sprake van een psychische stoornis, maar in deze in het
werk ontstaan. Dat wil niet zeggen dat het werk hiervoor verantwoordelijk is, maar wel dat de
omgeving van het werk de psychische klachten heeft uitgelokt. Naar schatting 20% van het
ziekteverzuim heeft een psychische, arbeidsgerelateerde oorzaak.
De combinatie van hoge mentale inspanning, weinig persoonlijke controle en onvoldoende sociale
steun vooral verontrustend is. Opmerkelijk gegeven is dat mentale stresstesten beter voorspellers
zijn van hartziekten dan conditietesten.
Onder arbeidsgerelateerde psychische problemen worden werkstress, overspanning en burn-out
verstaan. Bij werkstress ben je nog aan het werk, bij de laatste 2 ziektebeelden meestal niet, of
gedeeltelijk. Het verschil tussen overspanning en burn-out is dat overspanning een relatief korte
aanlooptijd heeft: de situatie van overbelasting heeft niet langer geduurd dan een paar maanden.
Burn-out heeft een veel langere aanlooptijd, daar gaat vaak een paar jaar van roofbouw aan vooraf.
Van overspanning kun je relatief snel herstellen, de meeste zijn binnen 6 weken tot 3 maanden weer
aan het werk. Het herstel van burn-out kan langer duren, van sommige cognitieve klachten ben je
pas na 1 of 2 jaar hersteld. Maar meestal kun je ook met burn-out klachten na een paar weken
beginnen met werkhervatting.
Als je vooral depressief bent, heb je last van een sombere stemming, gedurende minimaal 2 weken.
Bij burn-out kun je wel eens somber zijn, vooral als je gefrustreerd bent door je vermoeidheid, maar
voorop staat het gevoel van uitputting.
Stress factoren die met ingrijpende gebeurtenissen, werk en organisatie te maken hebben:
- Werksoort, werkdruk en burn-out
- Ongewenste omgangsvormen
- Belastende factoren in de privé situatie
De bovengenoemde factoren horen in het MMT schema bij de waarneming. Een ingrijpende
gebeurtenis zoals het overlijden van een familielid wordt waargenomen als een ernstig verlies en
heeft daarmee invloed op het denken (cognitie en imagery), gevoel (affect) en het gedrag
(behaviour). Hetzelfde geldt voor de werkdruk en ongewenste omgangsvormen. Ook het
omgekeerde van de werkstress – waar zijn de werknemers tevreden over – komt aan bod.
In de groep van vijfentwintigplussers raakt 1 op de 7 burn-out. Bij hen leiden vermoeidheid,
concentratieproblemen en hoofdpijn relatief vaak tot ziekteverzuim. Onder de vijfentwintig meldt
een op de 10 brun-out klachten. Hoe komt het dat steeds meer jongeren die in de kracht van hun
leven staan burn-out raken en soms jaren nodig hebben om er bovenop te komen?
Wat oorzaken van burn-out betreft verschillen twintigers en veertigers in prestatiedruk en hoge
eisen die ze aan zichzelf stellen. De twintiger kampt met een grote hoeveelheid keuzemogelijkheden
en zet zichzelf onder druk om het juiste te kiezen en snel carrière te maken. De veertiger heeft deels
de loopbaan al achter de rug, heeft wat meer zicht op eigen sterke en zwakke kwanten, maar voelt
zich vaak gevangen en vastgezet in de tredmolen van het bestaan.
,De behandeling van twintigers kan relatief snel gaan. Ze moeten leren dat het erom gaat dat ze zelf
plezier hebben in dingen en ze er niet zijn om aan de verwachtingen van anderen te voldoen.
De behandeling van de veertigplusser is soms wat uitdagender, omdat er veel meer vaste
denkbeelden, overtuigingen en patronen zijn.
Mannen blijken vaker last te hebben van burn-out klachten dan vrouwen. Het risico voor mannen op
burn out heeft mogelijk met de volledige werkweek te maken, de verwachtingen van de werkgever,
de eigen ambitie en continue bereikbaarheid. Bij jonge vrouwen kan het risico bestaan uit te veel van
zichzelf vragen en het gevoel hebben het op geen gebied helemaal goed te doen.
In Nederland werken er 8.6 miljoen mensen, waarvan 7.5 miljoen in loondienst. 80% van de
medewerkers heeft een vast contract. Van degene die in loondienst werken is 79% tevreden over het
werk en 77% is tevreden met de arbeidsomstandigheden.
De belangrijkste oorzaken van werkdruk zijn:
- Hoge taakeisen
- Tijdsdruk
- Emotioneel zwaar werk
- Ongewenst gedrag door collega’s of leidinggevende
- Ongewenst gedrag door klanten, patiënten
Het gebrek aan sociale steun kan een rol spelen bij het ontstaan van burn-out, net zoals het gebrek
aan autonomie, controle en feedback. Maar de relatie tussen deze hulpbronnen en brun-out is
volgens onderzoek niet sterk. Toch heeft volgens andere onderzoekers de relatie met andere van alle
omstandigheden de grootste invloed op de wijze waarop we stressituaties verwerken.
Vaak zoekt men de schuld van stress bij het slachtoffer en niet bij de veroorzaker. De klachten lijken
op die van mensen die door een auto ongeluk of geweldmisdrijf zijn getraumatiseerd.
Seksuele intimidatie is een verzamelnaam en loopt uiteen van seksistische opmerkingen, gedrag,
verleiding, omkoperij door middel van seksualiteit, of dwang. Aanranding of verkrachting is de
ernstige vorm van seksuele intimidatie.
Een bijzondere stressfactor die te maken heeft met ingrijpende gebeurtenissen, is compassion
fatigue door secundaire traumatisering. Dit houdt in dat hulpverleners hun betrokkenheid bij
clienten kunnen verliezen doordat zij getraumatiseerd zijn geraakt door de trauma’s die hun clienten
hebben meegemaakt.
Stressveroorzakende gebeurtenissen in de privé sfeer kunnen de balans tussen draagkracht en
draaglast verstoren, waardoor men het werk niet meer aankan en overspannen raakt of burn out.
Ingrijpende gebeurtenissen doen zich op verschillende gebieden voor: binnen het gezin, binnen de
sociale omgeving, bij het wonen, op het gebied van financiën en of problemen met justitie of politie
en op het gebied van criminaliteit door bijvoorbeeld het slachtoffer te zijn van misdaad.
Stress is essentieel voor onze gezondheid. Door stress kun je prioriteiten stellen en sluit je je af voor
datgene wat niet ter zake komt. Adrenaline, een essentieel stress hormoon, maakt actie direct
mogelijk, het zorgt voor een mentale focus, verhoogt de bloeddruk, maakt energie vrij en activeert
het immuunsysteem.
Te veel stress, of juist te weinig, kan leiden tot ziekte. Of je last krijgt van stress hangt af van je
aanleg, je genen, maar ook van wat je in je leven meemaakt. Armoede en sociale status zijn van
invloed zowel op de fysieke als op de mentale gezondheid.
, In de hersenstam en het Limbische systeem gebeurt heel veel zonder dat je dat ervaart, maar je hebt
er wel last van. Bijvoorbeeld: je zit in een vergadering en je voelt je bedreigd. Het Limbische systeem,
ook wel zoogdierenbrein genoemd, en het reptielenbrein reageren met een ‘’fight, flight of freeze’’
reactie (snelle stressreactie) of geven de moed op (chronische stress die na een paar minuten op
gang komt) Het zijn primitieve reacties die passen bij vroeger, bij de jacht. De bekende uitdrukking
‘’beren op de weg’’ illustreert de fight of flight reactie: het lichaam reageert alsof er letterlijk beren
rond de vergadertafel zitten. We krijgen eerst hartkloppingen, hyperventilatie en ongewilde spier
spanningen die om aandacht vragen, energie vreten en een doelgerichte taakuitoefening in de weg
staan. Het lichaam maakt zich op om te vechten, te vluchten of te bevriezen.
Adrenaline en noradrenaline worden geproduceerd door het bijniermerg en door de hersenen. De
hypofyse (hersenaanhangsel) stimuleert het bijniermerg tot de hormoonproductie.
De fysiologische reacties op stress worden gekenmerkt door activatie van het sympathische
zenuwstelsel, de afscheiding van catecholaminen (adrenaline en noradrenaline), cortisol en door
veranderingen van het afweersysteem. Tussen het adrenalinesysteem en het cortisol systeem
bestaat een feedbackrelatie. Door stress draait het adrenaline systeem op volle toeren en het
cortisol systeem moet daar nog overheen om de schadelijke effecten van adrenaline te beperken
(negatief feedback systeem)
Verondersteld word dat een verschil in waarneming van de stressoren leidt tot nog een andere
relatie tussen de beide hormoonketens. Iemand kan switchen van het adrenaline systeem naar het
cortisol systeem. Naast de activatie van verschillende hormoonketens is veel onderzoek gedaan.
Als iemand een uitdaging lijkt aan te kunnen, leidt die positieve gedachte tot activatie van adrenaline
en noradrenaline. Maar als de uitvoering toch meer problemen geeft dan op het eerste gezicht is
waargenomen, dan schakelt iemand over op een andere hormoonketen en zoekt in plaats van een
actieve probleemhantering een passieve oplossing.
Overbelasting verhoogt de adrenaline en noradrenaline productie. Het sympathische deel van het
autonome zenuwstelsel jaagt je op. Dat is heel goed als je daadwerkelijk een inspanning moet leren,
maar funest als het gebeurt wanneer je gewoon achter je computerscherm zit. Bij inspanning heb je
extra adrenaline nodig en daardoor verandert de verhouding tussen benodigde rust en volledig
herstel.
De hippocampus vormt een cruciaal onderdeel van het regelsysteem voor de cortisol productie en
speelt een rol bij het geheugen in het algemeen en in het bijzonder voor stress situaties. Hierdoor
herken je direct of een situatie bedreigend is en kun je daar wat aan doen. Een langdurig hoog
cortisol niveau maakt de hippocampus minder gevoelig, waardoor de cortisol productie nog meer
kan toenemen, of juist afneemt en de schade daardoor groter wordt.
De nadelige gevolgen van te veel cortisol zijn:
- Verminderde functie geheugen en concentratie
- Verandering van het afweersysteem
- Negatieve invloed op stemming en slaap
- Chronische vermoeidheid
Het nadeel van een tekort aan cortisol aanmaak is dat de adrenaline toename niet meer wordt
afgeremd en iemand daardoor continu angstig is, een paniekgevoel heeft en denkt te lijden aan een
hart ritme stoornis.
Het inzicht dat het cortisol hormoon op vier manieren tot ontregeling kan leiden bestaat niet lang:
- Turboreactie (adrenaline en cortisol verhoogd)
- Crashreactie (cortisol verhoogd en adrenaline verlaagd)
- Hooggevoelige reactie (adrenaline en cortisol functioneren niet meer in samenhang)
- Bore-out reactie (weinig adrenaline aanmaak en weinig cortisol aanmaak)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BrittGraauwmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen