Dit is een zeer uitgebreide samenvatting van alle belangrijke stof uit het vak inleiding psychologie voor maatschappijwetenschappen dat gegeven wordt in het eerste jaar van de bachelor personeelwetenschappen. De samenvatting omvat alle aantekeningen van alle hoorcolleges inclusief uitgebreide voorb...
Inleiding psychologie voor maatschappijwetenschappen
,HOORCOLLEGE 01: algemene introductie
Wat is psychologie?
Psychologie= de wetenschappelijke studie van de geest (mentale processen) en het
gedrag van de mens.
Doel: uitspraken formuleren over psychische processen.
Belangrijk: objectief en controleerbaar bewijs verkrijgen.
Psychische processen= processen die zich in het hoofd van een ander bevinden.
Dus het is erg lastig om hier objectief en controleerbaar bewijs over te krijgen!
Er zijn veel subonderwerpen in de psychologie, in deze reeks hebben we het alleen over
sociale psychologie.
Sociale psychologie= het wetenschappelijk onderzoek naar hoe mensen over elkaar
denken, elkaar beïnvloeden, en relaties met elkaar vormen.
Mensen worden beïnvloed door de werkelijke (expliciete) aanwezigheid van anderen,
maar ook door de ingebeelde (impliciete) aanwezigheid van anderen.
Sociale psychologie bestaat ook weer uit verschillende subonderwerpen:
Sociaal denken, sociale beïnvloeding, sociale relaties en groepen & identiteiten
Verdeling subonderwerpen, hoorcolleges en hoofdstukken in deze cursus:
Hoorcollege 1: algemene introductie (H1 & H2)
Sociaal denken
Hoorcollege 2: ons eigen gedrag verklaren (H3)
Hoorcollege 3: gedrag van anderen verklaren (H4)
Sociale beïnvloeding
Hoorcollege 4: attitudes en gedrag (H5)
Hoorcollege 5: beïnvloeding, overtuiging en gehoorzaamheid (H6 & H7)
Sociale relaties
Hoorcollege 6: aantrekkingskracht en relaties (H9)
Hoorcollege 7: agressie en helpen (H8 & H10)
Groepen en identiteiten
Hoorcollege 8: groepsgedrag (H11)
Hoorcollege 9: groepsidentiteit (H12)
Hoorcollege 10: groepsconflict (H13)
Hoorcollege 11: sociale psychologie in de maatschappij (H14)
Hoorcollege 12: overzicht, samenvatting en oefententamen (alles)
Belangrijke perspectieven binnen de sociale psychologie:
1. Sociaal cognitief
2. Evolutionair
3. Sociaal leren
4. Socio-cultureel
Elke categorie slaat een brug naar een bepaalde tak van de psychologie.
Sociaal cognitieve perspectief:
, Betekenis: het theoretische perspectief wat zich richt op mentale processen – waar
richt je je aandacht op, interpreteren en het onthouden van sociale ervaringen.
Het gaat over hoe wij als mensen bepaalde sociale belevenissen verwerken in ons
brein.
Gelinkt aan cognitieve psychologie. Ons brein functioneert op een bepaalde manier
doordat wij onze aandacht richten op het een of het ander, doordat wij gebeurtenissen
interpreteren en onthouden. Mensen zijn hierin niet objectief.
Gestalt psychologie= gaat over hoe de manier waarop je kijkt, vervolgens je
interpretatie stuurt. Het benadrukt dat men naar de uitgebreide situatie moet kijken om
de menselijke bewustzijnservaring volledig te begrijpen.
Evolutionair perspectief:
Betekenis: het theoretische perspectief dat sociaal gedrag verklaart vanuit fysieke en
psychologische kenmerken die over de eeuwen zijn aangepast om de kansen op
overleven en voorplanting te vergroten.
Alles wat we doen staat in het teken van ofwel overleven ofwel voortplanten. De
manier waarop we in elkaar zitten en de kenmerken die we hebben, is het resultaat van
het eeuwenlange aanpassingsproces, om op deze manier onze kansen om in leven te
blijven en om ons voort te planten te vergroten.
Grondlegger perspectief: Charles Darwin: stelde het idee van natuurlijke selectie voor.
Natuurlijke selectie= het proces waarin belangrijke eigenschappen die helpen bij
overleving doorgegeven worden aan nageslacht.
Dit perspectief is heel belangrijk en invloedrijk omdat er heel veel bewijs voor is. Het
verklaart waarom sommige vormen van menselijk gedrag universeel zijn: trouwen,
roddelen, taboes. Heel veel menselijke gewoontes zijn terug te leiden tot de evolutie.
Dit perspectief verklaart ook waarom mensen veel overeenkomsten hebben met andere
dieren: gezichtsuitdrukkingen, vertoon van macht en status.
Sociaal leren perspectief:
Betekenis: het theoretische perspectief dat zich richt op hoe leerervaringen in het
verleden gedrag kunnen voorspellen.
De manier waarop wij vroeger dingen hebben aangeleerd (vaak van onze opvoeders)
voorspelt heel sterk hoe wij ons gaan gedragen. Mensen leren het allermeeste door
imitatie.
Mensen leren door ervaring. Gewoontes worden doorgegeven door opvoeders/
invloedrijke mensen in jouw leven (kerkgang, hulpgedrag, politieke voorkeur, roken
etc.)
We kijken naar het gedrag van anderen en op die manier leren we over hoe we zelf
willen zijn en hoe we zelf zijn.
Socio-culturele perspectief:
Betekenis: het theoretische perspectief dat zoekt naar oorzaken van sociaal gedrag in
de invloed van grotere sociale groepen.
Dit perspectief ziet het gedrag van de mens als een consequentie van de groep waarin
wij leven. Wat is in deze groep normaal? Wat is gewenst gedrag?
Het verklaart verschillen tussen culturen:
Waarom mogen mannen in sommige landen met meerdere vrouwen trouwen?
Waarom is softdrugs toegestaan in Nederland?
Interactie tussen perspectieven:
, Het ene perspectief is niet meer ‘waar’ dan het andere, ze hebben allemaal een kern
van waarheid.
Er is een soort van interactie en samenwerking tussen de verschillende perspectieven
om op die manier meer begrip te krijgen voor menselijk gedrag en menselijke
gewoontes.
Sociale psychologie in crisis:
Diederik Stapel werd berucht als een van de grootste wetenschapsfraudeurs in de
geschiedenis. Hij fraudeerde met onderzoeksgegevens.
Sindsdien moeten wetenschappers veel transparanter, veel meer open moeten zijn over
de manier waarop men onderzoek doet. De gebruikte data zijn meestal publiekelijk
beschikbaar.
Er wordt kritischer gekeken naar de kwaliteit van voorgaande onderzoeken. Dit noemt
men replicatieonderzoek.
Replicatiecrisis: men voert een onderzoek opnieuw uit, maar dan met betere
onderzoeksmethodes om vervolgens te kijken of dezelfde resultaten eruit komen. Heel
vaak bleek dit niet het geval te zijn.
Vandaag de dag worden onderzoeken veel kritischer bekeken en moet men veel beter
onderzoek doen. Op deze manier verbetert de wetenschap en onze kennis over sociale
psychologie.
Het testen van theorieën
Je begint met een onderzoeksvraag die je met wetenschappelijk onderzoek wilt
beantwoorden.
Voorbeeld: Verschilt selectiviteit bij het kiezen van een partner per geslacht?
Theorie: een verzameling gerelateerde voorspellingen die bedoeld zijn om een bepaald
aspect van de wereld te verklaren.
Voorbeeld: Evolutietheorie
Hypothese: een voorspelling over wat er gaat gebeuren in een bepaalde situatie,
gebaseerd op een theorie.
Voorbeeld: Vrouwen zijn selectiever dan mannen. Het kan voor vrouwen veel grotere
gevolgen hebben om een partner te kiezen dan mannen, omdat zij bijvoorbeeld
zwanger kunnen raken en een zwangerschap heeft veel grotere consequenties voor
vrouwen. Je zou dus kunnen verwachten dat vrouwen van nature selectief gezien
kritischer zijn dan mannen.
Studie: toetsen van de hypothese.
Voorbeeld: onderzoek naar de selectiviteit van mannen versus vrouwen.
Er zijn verschillende manieren om onderzoek te doen (verschillende onderzoeksmethoden)
Kwalitatief onderzoek= inzoomen op bepaalde gevallen om te kijken hoe deze
personen zich gedragen in het dagelijks leven. Je werkt met een hele kleine groep
mensen die je uitgebreid en diepgaand gaat bestuderen.
Kwantitatief onderzoek= Sociaal psychologen gebruiken vrijwel altijd kwantitatief
onderzoek. Je werkt met een hele grote groep mensen en aan de hand van bijvoorbeeld
bestaande vragenlijsten inzicht krijgt in menselijke gedachtes, gevoelens en gedrag.
Variabelen worden numeriek uitgedrukt en hun relaties worden onderzocht via
statistische analyses. Dit kun je opdelen in correlationeel en experimenteel onderzoek.
Correlationeel onderzoek= je onderzoekt de relatie tussen de verschillende variabelen, zonder
hierbij een van de variabelen te beïnvloeden. Je krijgt altijd een score tussen -1 en 1. Perfect
positieve correlatie is 1. Maar meestal vind je niet een perfect positieve of perfect negatieve
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoemoonen23. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
