Week 2: soorten besluiten
1) Beschikkingen (1:3 lid 2)
• Persoonsgerichte beschikking: besluit gericht tot 1 persoon
• Zaaksgerichte beschikking: besluit gericht tot open groep personen + wettelijke eigenschappen
• Afwijzing van de aanvraag om een beschikking*
2) Besluiten van algemene strekking
• AVV (= wet in materiele zin)
• Beleidsregel (1:3 lid 4): algemene regels over de bevoegdheidsuitoefening van een
bestuursorgaan
• Concretiserende besluit van algemene strekking (jurisprudentie): concretiseert AVV naar plaats,
tijd en/of object
• Plan die rechtsgevolg heeft (plannen zonder rechtsgevolgen zijn geen besluiten): samenhangend
geheel van besluiten/besluitonderdelen
Week 5: toezicht op de naleving, herstelsancties en beginselplicht tot handhaving
Week 6: bestraffende sancties (bestuurlijke boete), beslissingsruimte en rechterlijke toetsing
Week 7: privaatrechtelijk overheidshandelen
,WEEK 1: Attributie, delegatie en mandaat
Bevoegdheidsstructuur
Bij een bevoegdheid is het volgende van belang:
1) Normadressaat (wie heeft de bevoegdheid gekregen)
2) Normobject (wat houdt de bevoegdheid in)
3) Normcondities (niet altijd in een bevoegdheid genoemd) (onder welke omstandigheden kan van de
bevoegdheid gebruik worden gemaakt)
4) Beslissingsruimte bestuursorgaan: vrije of gebonden bevoegdheid?
Grondslag voor een publiekrechtelijke bestuursbevoegdheid
Het legaliteitsbeginsel brengt mee dat overheidsbevoegdheden in beginsel bij of krachtens een wettelijk
voorschrift moeten worden toegekend
Attributie: het scheppen van een nieuwe (exclusieve) bevoegdheid
- Vereiste voor het hebben van een exclusieve bevoegdheid: een wettelijke grondslag. Dit kan zijn een wet
in formele zin, maar ook een wet in materiele zin (APV/Verordening)
- Bevoegdheden die geattribueerd kunnen worden:
• Attributie van een bestuursbevoegdheid: de bevoegdheid om in een concreet geval een beslissing
te nemen (bijv. om een vergunning te verlenen)
• Attributie van een wetgevende bevoegdheid: de bevoegdheid om algemeen verbindende
voorschriften te maken (bijv. art. 147 Gemeentewet; verordeningsbevoegdheid)
- Attributie is mogelijk aan: bestuursorganen met een politieke verantwoordingsplicht (bestuursorganen
van de Staat, de provincies en de gemeenten), zelfstandige bestuursorganen (bijv. De Nederlandse Bank)
en ambtenaren (bijv. Belastinginspecteur).
- Is attributie aan ambtenaren problematisch?
• Problematisch: hoewel de ambtenaar een eigen (exclusieve) bevoegdheid heeft, blijft hij wel
ondergeschikt aan het bestuursorgaan waar hij onder werkzaam is (en dus is het bestuursorgaan
verantwoordelijk voor iemand die een eigen exclusieve bevoegdheid heeft)
• Oplossing: bestuursorgaan kan aan ondergeschikte ambtenaar per geval en in het algemeen
instructies geven (10:22)
- Indien een bevoegdheid krachtens attributie rechtstreeks is toegewezen aan een ambtenaar
(bijvoorbeeld een gemeenteambtenaar), kan een bestuursorgaan die verantwoordelijk is voor
desbetreffende ambtenaar (bijvoorbeeld college van B&W) die bevoegdheid niet zelf uitoefenen (Arrest
Bouwleges). Wel kan het nog per geval of in het algemeen instructies geven (10:22)
- Attributie aan ondergeschikten toegestaan, maar meerdere kan instructies geven (10:22)
,Delegatie: het overdragen van een al bestaande bevoegdheid
Orgaan aan wie de bevoegdheid geattribueerd was (delegans) draagt de bevoegdheid over aan een ander
bestuursorgaan (delegataris) die deze bevoegdheid onder eigen naam en verantwoordelijkheid gaat
uitoefenen (10:13)
LET OP: De vergunningsbevoegdheid (de bevoegdheid om een vergunning te verlenen) omvat ook het
weigeren (verlenen impliceert immers ook dat niet verleend wordt, dus geweigerd wordt)
Rechtsgevolgen:
1) Delegans draagt geen juridische verantwoordelijkheid meer voor de uitoefening van die bevoegdheid,
maar wel voor het laten voortbestaan van de delegatie
2) Delegataris krijgt bevoegdheid (10:13): delegataris krijgt een bevoegdheid die het onder eigen
verantwoordelijk (i.d.z.v. 4:81 lid 1) kan uitoefenen
3) Delegans kan de gedelegeerde bevoegdheid niet meer zelf uitoefenen (10:17)
4) De delegans kan geen instructies geven in concrete gevallen, maar wel beleidsregels vaststellen (10:16
jo. 4:81 t/m 4:84)
• Delegans kan beleidsregels vaststellen m.b.t. de gedelegeerde bevoegdheid (4:81), delegataris
kan beleidsregels vaststellen aangezien hij door delegatie een eigen bevoegdheid heeft gekregen
(4:81)
• In geval van conflict gaan de beleidsregels van de delegans voor, want die kan delegatie intrekken
5) De delegans kan de delegatie intrekken (10:18)
Voorwaarden om te kunnen delegeren:
1) Delegatiebevoegdheid in toepasselijke wettelijke voorschrift (wettelijk voorschrift = legaliteitsbeginsel)
(10:15): om te kunnen delegeren moet je een bevoegdheid in de wet hebben gekregen. Je moet bevoegd
zijn om te delegeren. Dit kan een wet in formele zin zijn, maar ook een wet in materiele zin.
• ‘’overdragen’’
• ‘’kunnen nadere regels stellen’’
2) Delegatie is niet toegestaan aan ondergeschikten (10:14). Degene aan wie je bevoegdheid overdraagt
wordt zelf verantwoordelijkheid. Dat mag niet bij een ondergeschikte. Oplossing is het verlenen van
mandaat.
• Ambtenaren zijn altijd ondergeschikt en dus is delegatie niet toegestaan
(gemeenteambtenaren zijn ondergeschikt aan burgemeester en wethouders; college van B&W)
3) Daadwerkelijke delegatie d.m.v. delegatiebesluit: het enkele feit dat er een bevoegdheid tot delegatie
bestaat, betekent nog niet dat er ook sprake is van delegatie.
4) Delegatie is slechts toegestaan aan de daarvoor aangewezen personen/colleges/commissies in de wet:
• De Gemeenteraad kan aan het college van B&W en bestuurscommissies een bevoegdheid
overdragen (delegeren), tenzij aard van de bevoegdheid zich daartegen verzet (art. 156
Gemeentewet)
• Het college van B&W kan aan bestuurscommissies een bevoegdheid overdragen (delegeren),
tenzij aard van de bevoegdheid zich daartegen verzet (art. 165 Gemeentewet)
• De burgemeester kan aan bestuurscommissies een bevoegdheid overdragen (delegeren), tenzij
aard van de bevoegdheid zich ertegen verzet of een bevoegdheid van lid 2 is (art. 178
Gemeentewet)
Voorbeeld delegatie wetgevende bevoegdheid
- De Gemeenteraad is de wetgever binnen de Gemeente (art. 149 Gemeentewet) en dus heeft B&W in
beginsel geen wetgevende bevoegdheid
- Wel kan de Gemeenteraad zijn wetgevende bevoegdheid geleren (art. 156 Gemeentewet).
- Daarvan is sprake als in een verordening (APV) gesteld wordt dat B&W nadere regels kan stellen
, Mandaat: de bevoegdheid om in naam van een bestuursorgaan (de mandaatgever) besluiten te nemen
(10:1 jo. 10:2)
Rechtsgevolgen:
1. Gemandateerde mag namens mandaatgever besluiten nemen (10:1):
• Beslissingsmandaat (10:1)
• Ondertekeningsmandaat (1:11)
• Machtiging tot het verrichten van privaatrechtelijke (rechts)handelingen (10:12)
2. Binnen de grenzen van zijn bevoegdheid (10:2)
3. Mandaatgever blijft verantwoordelijk voor besluiten die de gemandateerde binnen de grenzen van zijn
bevoegdheden heeft genomen (10:2)
4. Mandaatgever blijft bevoegd om de gemandateerde bevoegdheid uit te oefenen (10:7)
5. Mandaatgever kan per geval en in het algemeen instructies geven (10:6). De gemandateerde is
verplicht om zich hieraan te houden
6. Gemandateerde krijgt door een mandatering geen eigen bevoegdheid, dus kan een gemandateerde de
bevoegdheid niet delegeren (delegatie kan alleen door het orgaan dat de bevoegdheid geattribueerd
heeft gekregen) (10:1 en 10:2). Omgekeerd kan een gedelegeerde bevoegdheid door de delegataris (niet
delegans) wel worden gemandateerd.
Voorwaarden voor mandaatverlening en het laten gelden als een besluit van de mandaatgever:
1) Is het bestuursorgaan bevoegd tot mandaatverlening? (10:3): mandaat toelaatbaar, tenzij:
1.1 toepasselijk wettelijk voorschrift zich tegen mandaat verzet (bijv. art. 177 Gemw.) (lid 1)
1.2 het een bevoegdheid betreft tot (lid 2):
• Het vaststellen van algemeen verbindende voorschriften (sub a)
• Het nemen van een besluit waarvoor een versterkte meerderheid nodig is of waarvan de aard
van de voorgeschreven besluitvormingsprocedure zich tegen mandaatverlening verzet
(bijzondere besluitvormingsprocedure) (sub b)
- bijzondere besluitvormingsprocedure (bijvoorbeeld: overleg tussen twee ministers vereist
afstemming op het hoogste politieke niveau. Als de bevoegdheid aan een ambtenaar
gemandateerd zou worden, zou deze (politieke) afstemming wegvallen.
- tentamenvraag voorbeeld: door mandaatverlening zou de Wethouder van Sportzaken zowel de
subsidies van meer dan 5000 euro verstrekken als de subsidies van minder dan 5000 euro,
waardoor de voorziene bevoegdheidsverdeling tussen het college en de raad omzeild wordt. De
aard van de besluitvormingsprocedure verzet zich dan tegen mandaatverlening
• Het vernietigen van of het onthouden van goedkeuring aan een besluit van een ander
bestuursorgaan (sub c)
1.3 als je krachtens mandaat de bevoegdheid hebt gekregen om een primaire besluit te nemen, mag
dezelfde persoon niet krachtens mandaat beslissen op bezwaar (10:3 lid 3).
• Het artikel verzet zich tegen mandaat aan dezelfde persoon
• Het artikel verzet zich niet tegen mandatering van de beslissing op bezwaar in het algemeen,
maar slechts in gevallen dat het primaire besluit door dezelfde persoon is genomen
1.4 degene die een boete van meer dan 340 euro oplegt mag niet dezelfde persoon zijn die het proces-
verbaal van de overtreding heeft opgemaakt (lid 4)
1.5 aard van de bevoegdheid zich tegen mandaat verzet (lid 1):
• Gebruik bevoegdheid heeft ingrijpende gevolgen en is dus te zwaar om te mandateren:
- vrijheidsbeperkende bevoegdheden
- ontslagbevoegdheden
• Bevoegdheid past niet binnen de sfeer van de normale werkzaamheden:
- ook bij een verkeerde wethouder: de Wethouder van Economische Zaken heeft bijvoorbeeld
andere belangen dan de gemandateerde bevoegdheid van de Burgemeester: de burgemeester
kijkt ernaar vanuit de openbare orde en veiligheid, de wethouder van Economische Zaken kijkt
vanuit economische belangen
• Het is niet mogelijk de bevoegdheid tot het beslissen op het bezwaar te mandateren aan iemand
die ondergeschikt is aan degene die het primaire besluit (bijv. directeur / hoofd van afdeling)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shahrammalouki. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
