H3 wilsontbreken, nietigheid en vernietigbaarheid
Nietig: de rechtshandeling heeft nooit bestaan voor de wet. Bestaat vanwege rechtswege.
Vernietigbaarheid: de overeenkomst heeft na vernietiging achteraf nooit bestaan
(terugwerkende kracht). Hier moet een beroep op worden gedaan.
Wilsontbreken: de wil stemt niet overeen met de verklaring. Bv: verschrijven of verspreken.
Vertrouwensbeginsel: de tegenpartij mocht ervan uitgaan dat de prijs klopte bij de
aanbieding van een product. Bijv. je wilde er €55,- voor hebben maar vroeg €50,-. Dit
vertrouwen is dan gerechtvaardigd en de te betalen prijs is dan €50,-. Hierin wordt via art.
3:35 BW de €50,- beschermd.
Redelijkerwijs: hetgeen dat in het maatschappelijke verkeer gebruikelijk is.
Niet gerechtvaardigd vertrouwen: de tegenpartij kon vermoeden dat er iets niet klopte.
Subjectief: persoonlijk, volgens eigen mening, partijdig.
Objectief: onbevooroordeeld, onbevangen; een zaak – beschouwen: zonder zich door eigen
gevoel of voorkeur te laten beïnvloeden.
Grijs gebied: hierin zijn meerdere oplossingen verdedigbaar. De rechter neem hier een
beslissing over.
Vernietiging en curatele: gaat nooit samen op art. 3:34 BW.
Verklaring onder invloed van storing: art. 3:34 lid 2 BW bepaalt dat is er een wil, maar hij
wilde het niet echt doen, dan kan deze vernietigbaar zijn.
Rechtsvermoeden: is belangrijk voor bewijslast in een procedure, indien hier bij het recht
beroep op wordt gedaan, zal de rechter hiervan uit gaan, tenzij het tegendeel wordt
bewezen.
Negatief geformuleerde voorwaarde: de rechtshandeling wordt in principe nadelig geacht,
tenzij het nadeel op het tijdstip niet was te voorzien.
Onverstandige rechtshandeling bij een stoornis: zal in de meeste gevallen nadelig zijn. Als het
nadelig is, kan door het rechtsvermoeden, aangenomen worden dat de rechtshandeling
onder invloed van een stoornis is gedaan.
Art. 3: 35 BW: zal slagen als: het prijsverschil klein was en je niet kon zien dat iemand
geestelijk gestoord was. Zal falen als: de koper kon vermoeden door het grote prijsverschil
dat er iets niet klopte.
Dubbele grondslag van de rechtshandeling: betekent de rechtshandeling kan op twee
manieren ontstaan:
1. Via art. 3:33 BW, wil en verklaring stemmen overeen of: (dit is de hoofdregel)
2. Via art. 3:35 BW, er is een verklaring maar de wil ontbreekt. Het recht beschermt degene
die er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat de verklaring gewild werd, dan kan er bij
wilsontbreken toch een rechtshandeling ontstaan.
Vaste uitdrukking art. 3:35 BW: de wetgever het primaat van de wil hanteert. De betekend:
eigenlijk kan er alleen een rechtshandeling ontstaan als er een wil is. Een wil is een vereiste.
Gezegdes in een ruzie: HR heeft besloten dat de werkgever niet zomaar direct aan de
verklaring van de werknemer de zin mag toekennen dat de arbeidsovereenkomst
daadwerkelijk stopt (als de werknemer roept: Ik neem ontslag!).
Codificatie: de vastlegging van in de rechtspraktijk ontstane regels in de wet.
In strijd met de goede zeden: bv: een vader komt met zijn ex-vrouw overeen tegen betaling
dat zij de voogdij over hun kind zou opgeven.
Socialezekerheidsrecht is een onderdeel van het bestuursrecht.
1
, In strijd met een dwingende wetsbepaling: een rechtshandeling die zelf verboden is. Bv.
Hennep verkopen. Dan kan je ook geen WW aanvragen of naar de rechter stappen voor een
zaak tegen de werkgever.
Betekenis art. 3:40 lid 2 BW: er is vernietigbaarheid als de wetgever is verboden heeft maar
vooral iemand probeerde te beschermen. Dit komt door het woord: doch. Bijv.:
consumentenrecht, waarin soms verkopers worden verboden om af te wijken van bepaalde
bepalingen omtrent het berekenen van verzendkosten (art. 7:13 BW).
Wilsontbreken: situatie waarin iemand op welke manier dan ook, iets verklaart wat hij niet
wil. BW gaat ervanuit dat de gebrekkig is gevormd: er is sprake van een wilsgebrek.
Soorten wilsgebreken: bedreiging, bedrog, en misbruik van omstandigheden in boek 3.
Dwaling is ook een wilsgebrek en staat in boek 6.
Niet handelingsbekwaam: minderjarigen en mensen onder curatele zijn niet in alle
omstandigheden in staat om hun wil goed te bepalen. Dit is vernietigbaarheid.
Rechtshandeling is strijd met art. 3:40 BW is nietig.
Vernietigbaar als: er sprake is van een wilsgebrek of een rechtshandeling verricht op grond
van een geestelijke stoornis. Het is aan degene die een beroep wil doen op het wilsgebrek of
die de rechtshandeling vernietigt of niet. Doet hij dit niet, dan blijft het bestaan. Doet hij het
wel, dan wordt de rechtshandeling nietig.
Art. 3:44 BW zegt dat bedreiging leidt tot vernietigbaarheid. Hoofdregel: rechtshandelingen
die strijdig zijn met de wet zijn nietig.
Bijzondere regels gaan voor hoofdregels.
Voorbeeld vernietigbaarheid op grond van minderjarigheid. Jongetje van 6 jaar koopt een lot.
En wint hier de hoofdprijs mee. Ouders kunnen besluiten om niks te doen, zodat zij het geld
winnen. Als zij vernietigen, krijgen zij het geld niet maar de winkellier.
Schenkingsovereenkomst: verbintenisrechtelijk gezien is het afgeven van geld of zaken onder
bedreiging zonder tegenprestatie, een schenkingsovereenkomst. Als de bedreigde op het
aanbod ingaat ontstaat deze overeenkomst. Hierbij is de wil van de bedreigde zeer
gebrekkig.
Bijv. geen schenkingsovereenkomst: tasjesdief dreigt met geweld op een oud vrouwtje. Uit
schrik laat zij haar tas vallen. De dief rent met de tas weg. Hier is geen wilsovereenstemming.
De dief pleegt een onrechtmatige daad art 6:162 BW. Hierdoor ontstaat een verbintenis tot
schadevergoeding.
Onrechtmatig: als iets strafbaar is.
Afpersing: bedreiging of geweld met doel iets te laten afgeven (in ieder geval een
rechtshandeling te laten verrichten).
Afdreiging: vorm van afpersing maar dan zonder geweld of dreiging hiervan.
Bedreiging: art. 3:44 lid 2 BW kan grond van vernietiging opleveren of een strafbaar feit
(afpersing of afdreiging). Privaatrecht en strafrecht komen samen. Privaatrechtelijk is het niet
noodzakelijk dat de bedreiging strafrechtelijk vervolgd wordt. De bedreigde kan de
overeenkomst privaatrechtelijk vernietigen maar de zaak strafrechtelijk laten zitten door
geen aangifte te doen.
Kenmerk bedreiging: aanjagen van vrees bij je slachtoffer, waardoor hij dingen doet die hij
eigenlijk niet wil doen. De bedreigde kan naast strafrechtelijke aangifte, de overeenkomst
vernietigen.
2
