Psychologie van de
adolescentie
Hoofdstukken 1,3,4,6,9,11,12,13
In deze samenvatting heb ik hoofdstukken 1,3,4,6,9,11,12,13 samengevat. Dit is stof voor
tentamen van VLV1A van ALO-propedeuse.
1
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding..................................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 1.2 Adolescentie: een beschrijving......................................................................................................5
Hoofdstuk 1.3 Puberteit en adolescentie..............................................................................................................6
Hoofdstuk 1.3.1 Begin en einde van de adolescentie; verschillen per cultuur en sekse................................6
Hoofdstuk 1.4 Een moeilijke leeftijd?...................................................................................................................6
Hoofdstuk 1.5 Een ontwikkelingspsychologisch uitgangspunt.............................................................................7
Hoofdstuk 1.5.1 De adolescentie als een karakteristieke ontwikkelingsperiode, met daaraan verbonden
specifieke ontwikkelingstaken.........................................................................................................................7
Hoofdstuk 1.5.2 De adolescentie als onderdeel van een ontwikkelingsproces met continue en discontinue
momenten.......................................................................................................................................................8
Hoofdstuk 1.5.3 Ontwikkelingspsychopathologie: het samenspel tussen individu en omgeving..................8
Hoofdstuk 1.5.4 Hoe beïnvloed iemand zijn of haar omgeving?....................................................................9
Hoofstuk 3 Lichamelijke ontwikkelingen in de adolescentie..........................................................................10
Hoofdstuk 3.1 Inleiding.......................................................................................................................................10
Hoofdstuk 3.2 De lichamelijke veranderingen tijdens de adolescentie..............................................................10
Hoofdstuk 3.2.1 De hormonale regelsystemen achter de lichamelijke veranderingen................................10
Hoofdstuk 3.2.2 Lichamelijke veranderingen................................................................................................12
Hoofdstuk 3.2.3 Verschillen in lichamelijke ontwikkeling als gevolg van omgevingsfactoren.....................13
Hoofdstuk 3.3 Rijping en lichamelijke ontwikkeling en het functioneren van adolescenten.............................14
Hoofdstuk 3.3.1 Status en het functioneren.................................................................................................14
Hoofdstuk 3.3.2 Timing en het functioneren................................................................................................15
Hoofdstuk 3.3.3 Tempo van de lichamelijke ontwikkeling en het functioneren..........................................16
Hoofdstuk 3.3.4 Voorlopige conclusies.........................................................................................................16
Hoofdstuk 3.4 Verklaring voor de invloed van de lichamelijke ontwikkeling op het functioneren....................17
Hoofdstuk 3.4.1 De hypothese van de stressvolle verandering....................................................................17
Hoofdstuk 3.4.2 De hypothese van hormooninvloeden...............................................................................17
Hoofdstuk 3.4.3 De hypothese van de ‘afwijkende timing’..........................................................................18
Hoofdstuk 3.4.4 De contextuele versterkingshypothese..............................................................................18
Hoofdstuk 3.4.5 De accentueringshypothese...............................................................................................18
Hoofdstuk 3.4.6 De rijpingsdichtheidhypothese (maturation compression hypothesis).............................18
Hoofdstuk 3.5 Besluit..........................................................................................................................................18
Hoofdstuk 4 hersenontwikkeling in de adolescentie.....................................................................................19
Hoofdstuk 4.1 inleiding.......................................................................................................................................19
Hoofdstuk 4.2 hersenontwikkeling.....................................................................................................................19
4.3 puberteit.......................................................................................................................................................20
4.4 hersenontwikkeling en gedrag.....................................................................................................................21
4.5 executieve functies.......................................................................................................................................21
4.6 risico’s en beloningen...................................................................................................................................22
4.7 gezichten en emoties....................................................................................................................................22
4.8 sociale interacties.........................................................................................................................................22
4.9 besluit...........................................................................................................................................................23
Hoofdstuk 6 cognitieve ontwikkeling in de adolescentie...............................................................................24
1
, Hoofdstuk 6.1 inleiding.......................................................................................................................................24
Hoofdstuk 6.2 benaderingen van cognitieve ontwikkeling................................................................................24
Hoofdstuk 6.3 de Piagetiaanse benadering.......................................................................................................24
Hoofdstuk 6.3.1 adaptatie.............................................................................................................................25
Hoofdstuk 6.3.2 cognitieve structuren..........................................................................................................25
Hoofdstuk 6.3.3 ontwikkelingsfasen.............................................................................................................25
Hoofdstuk 6.3.4 Het wetenschappelijk denken............................................................................................27
Hoofdstuk 6.4 de informatieverwerkingsbenandering.......................................................................................29
Hoofdstuk 6.4.1 executieve functies.............................................................................................................29
Hoofdstuk 6.4.2 langetermijngeheugen........................................................................................................30
Hoofdstuk 6.4.3 cognitieve strategieën: een voorbeeld...............................................................................30
Hoofdstuk 6.4.4 metacognitie.......................................................................................................................31
Hoofdstuk 6.4.5 sociale informatieverwerking.............................................................................................31
Hoofdstuk 6.4.6 samenvatting.......................................................................................................................31
Hoofdstuk 6.5 de psychometrische benadering.................................................................................................32
Hoofdstuk 6.5.1 de intelligentietest..............................................................................................................32
Hoofdstuk 6.5.2 stereotype over scores op een intelligentie test: sekse en cultuur....................................33
Hoofdstuk 6.5.3 de ontwikkeling van intelligentie........................................................................................33
Hoofdstuk 6.5.4 de veranderlijkheid van intelligentie..................................................................................34
Hoofdstuk 6.6 besluit..........................................................................................................................................34
Hoofdstuk 9 Autonomie-ontwikkeling in de adolescentie.............................................................................35
Hoofdstuk 9.1 inleiding.......................................................................................................................................35
Hoofdstuk 9.2 het paraplubegrip autonomie: onafhankelijkheid versus vrijwillig functioneren.......................35
Hoofdstuk 9.2.1 autonomie als onafhankelijkheid of separatie...................................................................35
Hoofdstuk 9.2.2 autonomie als vrijwillig of zelfgedetermineerd functioneren............................................36
Hoofdstuk 9.2.3 de twee definities van autonomie nader vergeleken.........................................................38
Hoofdstuk 9.3 ontwikkeling van autonomie.......................................................................................................39
Hoofdstuk 9.3.1 autonomie als separatie of loskomen van ouders..............................................................39
Hoofdstuk 9.3.2 autonomie als vrijwillig of zelfgedetermineerd functioneren............................................41
Hoofdstuk 9.4 autonomie als bron van welbevinden en basis voor latere ontwikkeling...................................42
Hoofdstuk 9.4.1 gevolgen van separatie en het ontwikkelen van onafhankelijkheid..................................42
Hoofdstuk 9.4.2 gevolgen van zelfgedetermineerd of vrijwillig functioneren..............................................43
Hoofdstuk 9.5 contexten die bijdragen tot de ontwikkeling van autonomie, of net die ontwikkeling hinderen.
............................................................................................................................................................................44
Hoofdstuk 9.5.1 opvoedingsprocessen vanuit het separatie-individuatie perspectief................................44
Hoofdstuk 9.5.2 opvoedingsprocessen vanuit het zelfdeterminatie perspectief.........................................44
Hoofdstuk 9.5.3 invloeden van buiten het gezin...........................................................................................45
Hoofdstuk 9.6 is autonomie een privilege voor westerse jongeren?.................................................................46
Hoofdstuk 9.6.1 autonomie als onafhankelijkheid of separatie...................................................................46
Hoofdstuk 9.6.2 autonomie als vrijwillig of zelfgedetermineerd functioneren............................................46
Hoofdstuk 9.7 besluit..........................................................................................................................................46
Hoofdstuk 11 de rol van het gezin................................................................................................................ 47
Hoofdstuk 11.1 inleiding.....................................................................................................................................47
Hoofdstuk 11.2 gezinnen met adolescenten: storm and stress?........................................................................47
Hoofdstuk 11.3 veranderingen in ouder-kindrelaties gedurende de adolescentie............................................48
Hoofdstuk 11.3.1 verandering in hiërarchie..................................................................................................48
Hoofdstuk 11.3.2 toename in conflicten.......................................................................................................48
Een dip in de ouder-kindrelatie kwaliteit......................................................................................................49
2
, Hoofdstuk 11.3.4 veranderingen in communicatiepatronen en monitoring................................................49
Hoofdstuk 11.4 opvoeding en welbevinden.......................................................................................................50
Hoofdstuk 11.4.1 opvoedstijlen.....................................................................................................................51
Hoofdstuk 11.4.2 opvoedgedragingen..........................................................................................................51
Hoofdstuk 11.5 het gezinssysteem.....................................................................................................................52
Hoofdstuk 11.5.1 de relatie tussen broers en zussen...................................................................................52
Hoofdstuk 11.5.2 het gezin als systeem........................................................................................................52
Hoofdstuk 11.6 open vragen en beperkingen van onderzoek............................................................................53
Hoofdstuk 11.6.1 cultuurverschillen.............................................................................................................53
Hoofdstuk 11.6.2 transactionaliteit...............................................................................................................53
Hoofdstuk 11.6.3 one size does not fit all.....................................................................................................53
Hoofdstuk 12 De rol van leeftijdgenoten...................................................................................................... 54
Hoofdstuk 12.1 inleiding.....................................................................................................................................54
Hoofdstuk 12.2 vriendschappen van adolescenten: kenmerken, dynamiek en invloeden.................................54
Hoofdstuk 12.2.1 kenmerken van vriendschappen.......................................................................................54
hoofdstuk 12.2.2 dynamiek van vriendschappen: ontstaat, stabiliteit en beëindiging................................55
Hoofdstuk 12.3 effecten van vriendschap..........................................................................................................55
Hoofdstuk 12.3.1 de betekenis van het hebben van vrienden.....................................................................55
Hoofdstuk 12.3.2 de kenmerken van de vrienden........................................................................................55
Hoofdstuk 12.3.3 de kwaliteit van de vriendschap.......................................................................................55
Hoofdstuk 12.3.4 invloeden van vriendschappen: sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling...........56
Hoofdstuk 12.4 vriendengroepen: kenmerken en invloeden..............................................................................56
Hoofdstuk 12.4.1 kenmerken van vriendengroepen.....................................................................................56
Hoofdstuk 12.4.2 invloeden van vriendengroepen.......................................................................................56
Hoofdstuk 12.4.3 vrienden en etniciteit in Nederland..................................................................................57
Hoofdstuk 12.5 groepsprocessen op school: sociale status, sociale verwerping en pesten...............................57
Hoofdstuk 12.5.1 sociale status.....................................................................................................................57
Hoofdstuk 12.5.2 sociale verwerping............................................................................................................58
Hoofdstuk 12.5.3 pesten...............................................................................................................................58
Hoofdstuk 12.6 ouder-adolescentrelaties..........................................................................................................59
Hoofdstuk 13 internaliserende stoornissen..................................................................................................61
Hoofdstuk 13.1 inleiding.....................................................................................................................................61
Hoofdstuk 13.2 ontwikkelingstaken/-kenmerken van de adolescentie.............................................................61
Hoofdstuk 13.3 normale ontwikkeling: angst, verdriet en lichamelijke klachten..............................................61
Hoofdstuk 13.3.1 angst in normale ontwikkeling..........................................................................................61
Hoofdstuk 13.3.2 verdriet in normale ontwikkeling.....................................................................................62
hoofdstuk 13.3.3 lichamelijke klachten in normale ontwikkeling.................................................................62
Hoofdstuk 13.4 problemen of stoornissen in de levensloop...............................................................................62
Hoofdstuk 13.5 angststoornissen.......................................................................................................................64
Hoofdstuk 13.5.2 paniekstoornis...................................................................................................................64
Hoofdstuk 13.5.2 specifieke fobie.................................................................................................................64
Hoofdstuk 13.5.3 sociale angststoornis.........................................................................................................65
Hoofdstuk 13.5.4 gegeneraliseerde angststoornis........................................................................................65
Hoofdstuk 13.6 obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen....................................................................65
Hoofdstuk 13.7 trauma- en stressorgerelateerde stoornissen...........................................................................66
Hoofdstuk 13.8 depressieve stemmingsstoornissen...........................................................................................67
Hoofdstuk 13.8.1 depressieve stoornis.........................................................................................................67
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper a_msanders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
