De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in
de Griekse stadstaat.
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
Oudste Griekenland:
2000 v. Chr. Waren er op het eiland Kreta steden, havens en grote paleizen met
voorraadkamers en prachtige muurschilderingen -> de Minoïsche cultuur
Rond 1200 v. Chr. Verdwenen de meeste stedelijke centra door volksverhuizingen en volgden
er donkere eeuwen waarin de bevolking in kleine boerengemeenschappen woonde
onderleiding van edelen die hen beschermde.
Grieken gingen culturele eenheid vormen -> zelfde goden, gewoontes en taal. Ze gingen
elkaar verhalen vertelen over de Minoïsche cultuur en deden gezamenlijke religieuze spelen
zoals Olympische spelen.
Polis en kolonisatie
Vanaf 850 v. Chr. Ontstond in Griekenland opnieuw een stedelijke cultuur.
De nieuwe stadstaten (stadje met platteland eromheen) verschilde sterk van de Myceense
steden. Ze hadden meestal geen koning maar de edelen vervulden de belangrijkste functies
in zo`n polis (mv. poleis) Griekse benaming voor stadstaat.
Door voedseltekort gingen mensen uit hun polis weg en stichtte een kolonie aan de rand van
de Middellandse zee kust en ontstond er tussen 750 en 550 v. Chr. Een netwerk van Griekse
stadstaten aan de kust.
Deze koloniën hielden contact met moederland, al snel waren deze poleis rijker dan
moederland en produceerde ze door de vruchtbaarheid volop graan en was kolonisatie niet
meer nodig.
Oorlogen tegen de Perzen
Tussen 499 v. Chr. en 479 v. Chr. → twee Perzische oorlogen.
→ allebei verslagen door de Grieken. → de Grieken
werden hierdoor sterker en bewezen dat ze ondanks de conflicten, goed konden
samenwerken en hun zelfbewustzijn werd hierdoor versterkt.
Democratie
Democratie in Athene → Vrijheid en gelijkheid centraal
→ alleen voor mannen met burgerschap
→ wie mee wou beslissen moest aanwezig zijn in de
volksvergadering.
→ Burger zijn in Athene hield in dat je politiek (functioneren
als burger in de polis) actief moet zijn.
, Voor arme burgers was er rond 400 v Chr. Een kleine vergoeding voor het bijwonen
van een volksvergadering.
Tegenstander van Democratie
Tegenstanders democratie → rijke mensen veel macht kwijt ivm lotingen functies.
→ veel rijke mensen trokken hierdoor naar Sparta (die niet
democratisch was) zodat zij het voor het zeggen hadden.
Athene: centrum van cultuur
In 480 v. Chr. Was de stad geplunderd en ingenomen door de Perzen. De Perzen
hadden toen ook de beelden van de tirannendoders meegenomen dat het symbool
van de vrijheid was.
Na de overwinning bouwden ze eerst de huizen en stadsmuren op daarna agora.
Agora -> economisch en politieke centrum van Athene. (daar werden ook nieuwe
tirannendoders geplaatst)
Door de bouw van Akropolis (burcht) in 447 v. Chr. Lieten ze de welvaart en macht in
hun stad zien.
Griekse kunst (met name Athene) → klassiek (van blijvende waarde)
→ voorbeeld voor latere kunstenaars en architecten.
→deze tijd noemen we klassieke oudheid.
Denken over natuur
Athene was het centrum van kunst en architectuur maar ook van filosofie en
wetenschap. Voor onverklaarbare verschijnselen zocht men antwoordt in de
Godenwereld. In veel mythes en godenverhalen werden natuurverschijnselen
verklaard.
In lonië begon men in de 6e eeuw voor Chr. Natuurlijke oorzaken te zoeken en
zochten oerstof waaruit alles zou ontstaan.
Idee Pythagoras: heel de wereld is uit te drukken in getallen en verhoudingen tussen
getallen.
Theorie Demokritos: oerstof is niet met blote oog te zien en noemde hij atoma ->
ondeelbaar.
Denken over de mens
Als filosofen (mensen die nadenken over vragen waarop je niet meteen een vast
staand antwoord kunt geven en proberen de wereld om hen heen te verklaren)
nadenken over de mensen denken ze na over: aard, karakter, lichaam en ziektes.
Als je ziek was ging je naar een kruidenvrouwtje, gebedsgenezer of toverdokter. Ook
kon je naar priester in de tempel gaan die door ervaring veel medische kennis had ,
maar het God was die je genas. Ook waren er rond 600 v. Chr. Artsenscholen waar
wetenschap en opleiding werden gecombineerd. Op artsenscholen werden niet
goden als oorzaak beschouwt voor ziekte maar zochten natuurlijke oorzaken.
Gezondheid hing samen juiste verhouding tussen 4 lichaamsvochten: bloed, slijm,
gele gal en zwarte gal.
,Peloponnesische oorlog
Peloponnische oorlog: → 431 – 404 v. Chr.
→ Sparta VS Athene
→ het Spartaanse leger bestond uit hoplieten (Griekse soldaat bewapend met lange
land, zwaard en schild.)
→ Athene verloor.
Aan de kant van Sparta stonden meeste stadstaten van Griekse vasteland en
Atheners hadden mach op zee en goed gevulde oorlogskas.
Er kwam een oligarchie (regering van kleine groep rijken)→ was niet geliefd in
Athene en werd verdreven, er was weer een democratie. Griekenland was zo
verzwakt door de oorlog dat In 338 v. Chr. Philippos de macht greep→ einde poleis.
Samenvatting par 2.2
Kernmerkende aspecten:
, De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
De ontwikkeling van het Jodendom en het christendom als de eerste monotheïstisch
godsdiensten.
Alexander de Grote
Philippos begon oorlogen tegen Perzië. Tijdens de voorbereidingen werd hij op de
bruiloft van dochter vermoord en Alexander de Grote volgde hem op. Hij ging door
met de oorlogsplannen en veroverde tot in India waar zijn soldaten weigerden.
Alexander stierf in 323 v chr.
Hellenisme
Hellenisme → verspreiding van de Griekse cultuur over het hele gebied dat Alexander
veroverd had, de hellenistische cultuur was van 300 tot 30 v. chr.
Belangrijkste generaal vochten om de macht en uiteindelijk werd het rijk in drieën
verdeeld: een in Egypte, een in Azië en een in Macedonië/Griekenland.
Door Hellenisme kwam er niets terecht van de Grieks-Perzische cultuur.
Hellas → Griekse naam voor Griekenland.
Grieken trokken naar nieuwe gebieden voor de handel, bankzaken, wetenschap of
voor een baan als soldaat of ambtenaar. Alleen Grieken en Macedoniërs kregen
burgerschap.
Alexandrië
Alexandrië → opgericht door Alexander de Grote in 331v. Chr. vanwege gunstige
ligging, had een goede verbinding met zee en het vruchtbare achterland, dit werd de
stad van de wetenschap.
Met dammen werd de haven veiliger gemaakt.
Op eiland Pharos werd een vuurtoren gebouwd die met zijn spierwitte kleur en altijd
brandend vuur, dat met holle bolle spiegels werd gereflecteerd de weg wees naar de
haven.
Griekse wetenschap
Het museion, tempelcomplex, in Alexandrië was een enorme bibliotheek voor de
wetenschap, en zo kwamen veel wetenschappers daar naartoe om daar te wonen en
te werken, zij kregen van de koning salaris en hoefde geen belasting te betalen.
Medische wetenschap in Alexandrië ontwikkeld.
Door open snijden van mensen waren ze te weten gekomen dat mensen denken met
de hersenen en niet met hart en dat hart een pomp is.
Joodse Diaspora
Jodendom → oudste monotheïstische godsdienst (hierbij wordt maar 1 God geëerd),
hieruit is christendom ontstaan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Frederique28. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.