Samenvatting
Samenvatting Biologie VWO 4 Hoofdstuk 1: Gedrag (Nectar)
Deze samenvatting bevat het complete hoofdstuk 1 (gedrag) van het boek Nectar VWO 4.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie Samenvatting H1: GedragDoor: Manon Kooning
1.1 – Dierenwelzijn
Gedragsonderzoekers bestuderen en vergelijken gedrag van mensen en dieren op een
wetenschappelijke manier, volgens vaste regels.
Gedrag: alles wat dieren of mensen doen of laten.
Ethologie: wetenschap die het gedrag van dieren onderzoekt.
Ethogram: een lijst met gedragseenheden.
Vb: sn= snavel wijst naar wateroppervlakte.
Ko= kop en net onder water.
Waar let je op bij het bestuderen van diergedrag?
1) Kennis van gedrag hebben
2) Ontstaan van gedrag
3) Opbouw van gedrag
4) Natuurlijk gedrag
5) Welzijn
Gedragsonderzoekers kijken naar reacties van dieren in verschillende
situaties.
Gedragsonderzoek heeft duidelijk gemaakt dat gedrag een aanpassing is
aan de leefomstandigheden, daardoor vertonen waterdieren ander
gedrag dan landdieren.
Inwendige prikkel: prikkels van binnenuit; hormonen,
honger-/dorstgevoel.
Uitwendige prikkel: prikkels van buitenuit; bewegingen, geur, geluiden.
Vb leeuw: leeuw heeft honger, dat is een inwendige prikkel. Hij ziet
een gazelle, dit is een uitwendige prikkel die ervoor zorgt dat de leeuw de gazelle aanvalt.
De in- en uitwendige prikkels vormen samen de motiverende factoren; deze zorgen ervoor dat er
ook daadwerkelijk iets gebeurt.
Alle in- en uitwendige prikkels verhogen de motivatie. Zodra de motivatie hoog genoeg is en
boven de drempelwaarde komt, gebeurt er iets.
Drempelwaarde: minimale aantal prikkels zodat er iets gebeurt.
Gedragseenheden: aparte handelingen zoals eten, drinken, paren en jongen grootbrengen.
Deze beschrijf je in een ethogram.
Gedragsketen: een vaste volgorde van gedragseenheden.
Gedragssysteem: een aantal samenhangende
gedragsketens. Gedragssystemen vormen samen het
gedrag.
Het voortplantingsgedrag van varkens is opgebouwd
uit gedragssystemen zoals paren, werpen, voeden en
verzorgen van de jongen.
Het voedingsgedrag van mensen en dieren omvat andere gedragssystemen, dieren moeten
voedsel zoeken, eten en drinken. Mensen moeten naar de winkel gaan, eten uitzoeken en eten
betalen.
Gedragonderzoekers onderzoeken ook de functies van gedrag. 1
functie van gedrag is het overleven van een individu. Een andere
functie van gedrag is het overleven van de soort.
Overleven en voortplanten zorgen ervoor dat een soort in
leven blijft.
, In gevangenschap verdwijnt vaak een deel van natuurlijk gedrag. Het welzijn van de dieren is hier
groter dan wanneer ze hun natuurlijke gedrag vertonen.
In Nederland is er een wetgeving die erop gericht is dat dieren in gevangenschap soorteigen
natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Voor groepsdieren betekent dit ook dat ze sociaal gedrag
moeten kunnen vertonen.
Kwalificeren: wat doet een dier
Kwantificeren: hoe vaak dat een dier iets
In een ethogram wordt gekwalificeerd.
Blijf bij het bestuderen van dieren altijd objectief! Een vogel is blij, fout!
Hoe kunnen we erachter komen of het goed gaat met dieren in gevangenschap?
Gedrag objectief kwali- en kwantificeren.
Gedrag vergelijken met het gedrag van de wilde variant van het dier.
Pas op voor de black box en antropomorfime!
Antropomorfisme: mensenlijke eigenschappen/gevoelens verbinden aan dieren.
Blackbox: je weet niet wat daar gebeurt.
Input Output
Prikkel ————> black box ————> respons
Prikkers worden gevormd door inwendige en uitwendige factoren, die samen de motiverende
factoren vormen.
1.2 – Gedrag bestuderen
Gedragsonderzoekers bestuderen objectief, zonder oordeel
vooraf.
Je kunt een onderzoek experimenteel noemen wanneer er
objectieve waarnemingen genomen worden.
Ze kijken welke prikkels een dier ontvangt (input) en welk gedrag
vervolgens optreedt (output).
Antrpomorfisme is een subjectieve benadering van gedrag.
Vb: een baas zal zijn kwispelende hond als ‘blij’ omschrijven, maar gedragsonderzoekers als
‘kwispelend’.
Sleutelprikkel: een essentiële prikkel die steeds hetzelfde gedrag oproep. Zoals het pikken naar
de rode vlek op de snavel van moeder van zilvermeeuwen.
Supernormale prikkel: een versterkte sleutelprikkel. De meeuwen pikten steeds tegen de rode
vlek van hun moeder, maar tegen een zwarte vlek pikten ze nog harder.
Signalen zijn extra sterk, reacties ook.
Inprenting: een vorm van leren die beperkt is tot een korte gevoelige periode. Bij inprenting lijkt
er een zeker aangeboren voorprogrammering aanwezig te zijn, die erfelijk vastligt. Kuikens leren
door inprenting makkelijker het geluid van soortgenoten dan andere geluiden.
Gevoelige periode: in deze periode zijn jonge dieren heel gevoelig om info op te nemen.
1.3 – Communicatie en gedrag
Signalen = prikkels waarmee dieren het gedrag van soortgenoten willen beïnvloeden.
Signalen van dieren zijn makkelijker te omschrijven met antropomorfe termen.
Rituelen = vaste serie gedragseenheden die van tevoren vaststaan.
Rituelen vinden plaats tussen 2 soortgenoten, zoals begroetingen of paringen.
Door rituelen komen dieren erachter of ze vijand of vriend zijn en in welke rang ze staan.
Ritueel gedrag dat leidt tot paringsgedrag heet balts. Ritueel baltsgedrag is de manier om aan
te tonen dat je van hetzelfde geslacht bent en een geschikte partner.
Deel van baltsgedrag is het bouwen van een nest.
Oversprongsgedrag: gedrag dat niet bij de situatie past. Het ontstaan bij een innerlijk conflict
tussen twee tegenovergestelde gedragssystemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manonkn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76710 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen